شرایط ازدواج مجدد در صورت عدم تمکین زوجه

مرد در صورتی که همسرش بدون دلیل موجه از انجام وظایف زناشویی خودداری کند، می تواند با طی مراحل قانونی و کسب اجازه از دادگاه، اقدام به ازدواج مجدد نماید. این شرایط حقوقی پیچیدگی های خاص خود را دارد که نیازمند آگاهی کامل از قوانین و رویه های قضایی است تا حقوق هر دو طرف به درستی رعایت شود.

موضوع ازدواج مجدد مردان در قوانین خانواده ایران، به ویژه در شرایط عدم تمکین زوجه، همواره از حساسیت های بالایی برخوردار بوده است. این مسئله نه تنها ابعاد حقوقی گسترده ای دارد، بلکه از نظر اجتماعی و عاطفی نیز چالش هایی را به همراه می آورد. قانون گذار ایرانی با در نظر گرفتن مصالح خانواده و جلوگیری از سوءاستفاده، شرایط و ضوابط دقیقی را برای صدور اجازه ازدواج مجدد تعیین کرده است. هدف از این مقاله، ارائه راهنمایی جامع و مستند برای درک دقیق این شرایط و مراحل قانونی مربوط به آن است تا تمامی افراد ذی نفع، از جمله مردان متقاضی ازدواج مجدد، همسران اول، وکلا و دانشجویان حقوق، بتوانند با آگاهی کامل تصمیم گیری کنند.

کلیات حقوقی ازدواج مجدد و مفهوم تمکین

قبل از پرداختن به شرایط خاص ازدواج مجدد به دلیل عدم تمکین، لازم است ابتدا با چارچوب کلی ازدواج مجدد در حقوق ایران و مفهوم دقیق تمکین آشنا شویم.

۱.۱. اصل ممنوعیت و استثنائات ازدواج مجدد در قانون

در حقوق ایران، اصل بر تک همسری است و مرد برای ازدواج مجدد نیازمند شرایط خاصی است. ماده ۱۶ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۵۳، این شرایط را به تفصیل بیان کرده است. اگرچه این قانون در سال ۱۳۹۱ نسخ گردیده است، اما ماده ۱۶ آن به دلیل عدم تصریح در قانون جدید و همچنین نظریات و آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور، همچنان معتبر و قابل استناد است. این ماده در واقع، مرد را از ازدواج مجدد منع نمی کند، بلکه او را ملزم به اخذ اذن از دادگاه می کند و شرایطی را برای صدور این اذن پیش بینی می نماید.

بر اساس این ماده، مرد در موارد زیر می تواند از دادگاه درخواست اذن ازدواج مجدد کند:

• رضایت همسر اول: در این صورت، زن باید رضایت کتبی خود را اعلام کند.
• عدم قدرت همسر اول به ایفای وظایف زناشویی: این مورد می تواند به دلیل بیماری جسمی، روحی یا هر عارضه ای باشد که زن را از انجام تکالیف زناشویی باز می دارد.
• عدم تمکین زوجه: این مورد، موضوع اصلی این مقاله است و به طور مفصل بررسی خواهد شد.
• ابتلا به جنون یا بیماری های صعب العلاج و اعتیاد زن.
• محکومیت قطعی زن به حبس به مدت پنج سال یا بیشتر.
• ترک منزل یا غایب مفقودالاثر شدن زوجه.

در هر یک از این موارد، دادگاه با بررسی مستندات و احراز شرایط، در مورد صدور اجازه ازدواج مجدد تصمیم گیری می کند.

۱.۲. تعریف تمکین و عدم تمکین زوجه

تمکین در حقوق خانواده به معنای انجام وظایف و تکالیف زناشویی توسط زن در قبال شوهر است. تمکین به دو دسته اصلی تقسیم می شود:

• تمکین خاص: به معنای برقراری روابط زناشویی و جنسی است.
• تمکین عام: شامل سکونت در منزل مشترکی که شوهر تعیین کرده است (مگر اینکه حق تعیین مسکن به زن داده شده باشد)، اطاعت از شوهر در امور متعارف و کلی زندگی خانوادگی (نه در هر امری) و مدیریت امور منزل است.

عدم تمکین زوجه زمانی محقق می شود که زن بدون عذر موجه از انجام یکی از این تکالیف خودداری کند. اهمیت این مسئله در آن است که عدم تمکین غیرموجه، آثار حقوقی مهمی مانند سقوط حق نفقه و ایجاد زمینه برای درخواست ازدواج مجدد توسط مرد را به دنبال دارد.

مصادیق عدم تمکین موجه و غیرموجه:

• عدم تمکین موجه: در برخی شرایط، عدم تمکین زن موجه تلقی شده و از نظر قانونی مجازاتی برای او ندارد. این موارد شامل:
  • بیماری زن که مانع از تمکین خاص یا عام شود.
  • سوء رفتار شدید زوج (مانند کتک زدن، اعتیاد مضر، فحاشی و …) که زندگی مشترک را برای زن غیرقابل تحمل کند.
  • وجود حق حبس برای زن (یعنی زن تا زمانی که مهریه او پرداخت نشده، می تواند از تمکین خاص خودداری کند، به شرط آنکه پیش از این یک بار تمکین نکرده باشد).
  • شرط ضمن عقد ازدواج مبنی بر حق تعیین مسکن برای زن، در صورتی که مرد به آن اعتراض کند.
  • عدم توانایی زوج در فراهم کردن مسکن مناسب و مستقل.
• عدم تمکین غیرموجه: در این حالت، زن بدون دلیل قانونی و شرعی، از انجام وظایف زناشویی خودداری می کند. اثبات همین عدم تمکین غیرموجه است که می تواند راه را برای درخواست ازدواج مجدد مرد هموار کند.

شرایط اختصاصی ازدواج مجدد به دلیل عدم تمکین زوجه

در صورتی که مرد به دلیل عدم تمکین همسر اول خود قصد ازدواج مجدد داشته باشد، علاوه بر کلیات مطرح شده، باید شرایط اختصاصی و پیچیده تری را در دادگاه اثبات کند. این شرایط نیازمند مدارک و رویه های حقوقی مشخصی هستند.

۲.۱. اثبات قطعی عدم تمکین زوجه

اولین و مهم ترین شرط برای ازدواج مجدد به دلیل عدم تمکین زوجه، اثبات قطعی این عدم تمکین در مراجع قضایی است. مرد نمی تواند تنها با ادعای عدم تمکین همسرش، درخواست ازدواج مجدد دهد؛ بلکه ابتدا باید از دادگاه حکم الزام به تمکین بگیرد و سپس اثبات کند که همسرش به این حکم نیز عمل نکرده است. مراحل این فرآیند به شرح زیر است:

1. طرح دعوای الزام به تمکین: مرد باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست الزام به تمکین را به طرفیت همسر خود ثبت کند. در این دادخواست، مرد از دادگاه می خواهد که همسرش را به انجام وظایف زناشویی و بازگشت به منزل مشترک ملزم کند.
2. ابلاغ دادخواست و جلسات دادرسی: پس از ثبت دادخواست، برای همسر اول ابلاغیه ارسال می شود و جلسات دادرسی تشکیل می گردد. زن می تواند در این جلسات دلایل موجه خود برای عدم تمکین را ارائه دهد.
3. صدور حکم الزام به تمکین: اگر دادگاه دلایل زن را برای عدم تمکین موجه نداند، حکم به الزام زن به تمکین صادر می کند. این حکم باید قطعی شود (یعنی مهلت های تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی آن سپری شود یا رأی قطعیت یابد).
4. اثبات عدم تمکین پس از حکم: پس از صدور حکم قطعی تمکین، مرد باید اثبات کند که همسرش علی رغم این حکم، همچنان از تمکین خودداری می کند. این اثبات می تواند از طریق ارسال اظهارنامه به زن (دعوت رسمی به تمکین)، شهادت شهود، تحقیقات محلی (در مورد عدم سکونت زن در منزل مشترک) و سایر قرائن و امارات قضایی صورت گیرد.

اهمیت صدور حکم قطعی عدم تمکین از دادگاه برای درخواست ازدواج مجدد بسیار بالاست و بدون این حکم، درخواست مرد به احتمال زیاد رد خواهد شد.

۲.۲. احراز اضطرار مرد برای ازدواج مجدد

یکی دیگر از شرایط کلیدی در ماده ۱۶ قانون حمایت خانواده ۱۳۵۳ (که همچنان معتبر است)، احراز اضطرار مرد برای ازدواج مجدد است. اضطرار به معنای نیاز مبرم و چاره ناپذیر مرد به ازدواج دوم است و صرف میل و رغبت به ازدواج مجدد کفایت نمی کند.

بر اساس نظریات قضایی و آرای وحدت رویه، در پرونده هایی که مرد به دلیل عدم تمکین زوجه درخواست ازدواج مجدد را مطرح می کند، احراز اضطرار او برای دادگاه الزامی است و صرف حکم عدم تمکین، به تنهایی مجوز ازدواج مجدد را صادر نمی کند.

مفهوم حقوقی اضطرار و نقش قاضی در تشخیص آن: تشخیص اضطرار امری ماهوی است که بر عهده قاضی دادگاه است. قاضی با بررسی مجموع شرایط پرونده، از جمله مدت زمان عدم تمکین، سن زوجین، وجود یا عدم وجود فرزند، وضعیت روحی و جسمی مرد و سایر عوامل، تشخیص می دهد که آیا واقعاً مرد در شرایط اضطرار برای ازدواج مجدد قرار گرفته است یا خیر.

آیا مدت زمان مشخصی برای عدم تمکین وجود دارد؟
در قوانین ایران، مدت زمان مشخص و قطعی برای عدم تمکین که پس از آن مرد بتواند درخواست ازدواج مجدد دهد، تعیین نشده است. این موضوع کاملاً به تشخیص قاضی و معیار عرف بستگی دارد. به عبارتی، مدت زمان عدم تمکین باید به اندازه ای باشد که عملاً مرد را در مضیقه و اضطرار قرار دهد. عدم تمکین برای چند روز یا چند هفته به ندرت به عنوان اضطرار تلقی می شود. قاضی باید به این یقین برسد که زن قصد بازگشت به زندگی مشترک و تمکین از شوهر خود را ندارد و این وضعیت، مشکلات جدی برای مرد ایجاد کرده است.

مصادیق اضطرار (نمونه ها):
اگرچه اضطرار امری شخصی و نسبی است، اما برخی مصادیق آن که می تواند مورد توجه دادگاه قرار گیرد، عبارتند از:

• نیاز به فرزند (در صورتی که همسر اول توانایی فرزندآوری نداشته باشد یا از آن خودداری کند و مرد نیز فرزند دیگری نداشته باشد).
• ناتوانی مرد در اداره امور منزل به دلیل عدم حضور و همکاری همسر (مثلاً زن به طور کامل منزل را ترک کرده باشد و مرد توانایی یا زمان لازم برای انجام امور خانه را نداشته باشد).
• رفع نیازهای جنسی و عاطفی که به دلیل عدم تمکین همسر، برای مرد غیرقابل برطرف شدن شده است و او را دچار مضیقه جدی کرده است.
• سن بالای مرد و نیاز به همدم و همراه در زندگی (در مواردی که همسر اول غایب یا بیمار باشد).

۲.۳. تمکن مالی زوج و توانایی اداره دو زندگی

ماده ۱۶ قانون حمایت خانواده (۱۳۵۳) به صراحت بیان می کند که در صورت رضایت همسر اول، دادگاه باید توانایی مالی مرد برای اداره دو زندگی را احراز کند. با این حال، همانطور که از رأی تجدیدنظر یکی از دادگاه ها استخراج می شود (که در متن رقیب نیز به آن اشاره شده بود)، در مواردی که دلیل ازدواج مجدد، عدم تمکین زوجه باشد، شرط احراز تمکن مالی زوج و توانایی رعایت عدالت بین همسران (مندرج در بند ۱ ماده ۱۶) الزامی نیست.

این یک نکته حقوقی بسیار مهم است. با این حال، بسیاری از قضات برای جلوگیری از بروز مشکلات آتی و تضمین حقوق همسر دوم، همچنان به صورت ضمنی تمکن مالی مرد را مورد توجه قرار می دهند. لذا ارائه مدارک دال بر توانایی مالی همچنان می تواند در متقاعد کردن دادگاه مؤثر باشد، اما از نظر قانونی، شرط لازم برای صدور اذن ازدواج مجدد به دلیل عدم تمکین محسوب نمی شود.

مدارک مورد نیاز برای اثبات تمکن مالی (در صورت لزوم):
اگر دادگاه تصمیم به بررسی تمکن مالی بگیرد، مدارک زیر می تواند مفید باشد:

• فیش حقوقی و گواهی اشتغال به کار.
• سند مالکیت ملک یا وسایل نقلیه.
• گردش حساب بانکی.
• هر گونه مدرک دال بر درآمد ثابت یا دارایی قابل توجه.

۲.۴. توانایی زوج در رعایت عدالت بین همسران

همانند تمکن مالی، شرط توانایی زوج در رعایت عدالت بین همسران نیز بر اساس رأی مذکور، در موارد عدم تمکین زوجه، جزء شرایط لازم برای صدور اذن ازدواج مجدد نیست. این شرط نیز بیشتر ناظر بر بند ۱ ماده ۱۶ قانون حمایت خانواده (رضایت همسر اول) است. با این حال، رعایت عدالت، چه مادی و چه معنوی، یک تکلیف شرعی و اخلاقی برای مرد است و دادگاه ها عموماً در رأی خود بر این موضوع تأکید می کنند. عدم رعایت عدالت در آینده می تواند برای همسر اول حق طلاق ایجاد کند.

مراحل قانونی دادخواست و اخذ اذن ازدواج مجدد

پس از احراز شرایط لازم، مرد باید مراحل قانونی را برای اخذ اذن ازدواج مجدد از دادگاه طی کند. این مراحل شامل تنظیم دادخواست، ارائه مدارک و حضور در جلسات دادرسی است.

۳.۱. آماده سازی و تنظیم دادخواست اذن ازدواج مجدد

مرد متقاضی باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست خود را با خواسته اذن ازدواج مجدد به دلیل عدم تمکین زوجه تنظیم و ثبت کند. در این دادخواست، زوج به عنوان خواهان و همسر اول به عنوان خوانده معرفی می شود. ذکر دقیق دلایل و مستندات، از جمله شماره و تاریخ قطعی حکم عدم تمکین، در متن دادخواست از اهمیت بالایی برخوردار است.

۳.۲. مدارک لازم برای ارائه به دادگاه

جمع آوری و ارائه مدارک کامل و دقیق به دادگاه، روند رسیدگی را تسریع کرده و شانس موفقیت دادخواست را افزایش می دهد. مدارک ضروری شامل:

• اصل و کپی سند ازدواج اول.
• رأی قطعی دادگاه مبنی بر عدم تمکین زوجه.
• مدارک شناسایی زوج (شناسنامه و کارت ملی).
• اظهارنامه تمکین (در صورت وجود).
• شهادت شهود یا نتایج تحقیقات محلی (در صورت لزوم).
• مدارک دال بر تمکن مالی زوج (اگرچه از نظر قانونی در این مورد الزامی نیست، اما می تواند در نظر قاضی مؤثر باشد).
• هرگونه مستندات دیگر که اضطرار مرد را برای ازدواج مجدد اثبات کند.

۳.۳. روند رسیدگی در دادگاه خانواده

پس از ثبت دادخواست و ارائه مدارک، مراحل رسیدگی در دادگاه خانواده به شرح زیر است:

1. ابلاغ دادخواست: دادخواست به همسر اول ابلاغ می شود و او فرصت دارد تا لایحه دفاعیه خود را ارائه دهد.
2. تشکیل جلسه دادرسی: دادگاه جلسه ای را برای رسیدگی به پرونده تعیین می کند. زوجین یا وکلای آن ها باید در این جلسه حضور یابند.
3. تحقیقات دادگاه: قاضی به بررسی دقیق مدارک و مستندات ارائه شده می پردازد. ممکن است دستور تحقیق محلی یا جلب نظر کارشناس را صادر کند تا از صحت ادعاهای مرد و احراز شرایط اضطرار اطمینان حاصل شود.
4. صدور رأی: پس از بررسی های لازم، دادگاه رأی بدوی خود را مبنی بر موافقت یا مخالفت با اذن ازدواج مجدد صادر می کند. این رأی قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان است.
5. قطعی شدن رأی: پس از طی مراحل تجدیدنظرخواهی (در صورت اعتراض هر یک از طرفین) و یا انقضای مهلت های قانونی، رأی دادگاه قطعی شده و قابلیت اجرا پیدا می کند.

۳.۴. ثبت ازدواج دوم پس از اخذ اذن دادگاه

پس از اخذ اذن قطعی از دادگاه، مرد مجاز به ثبت ازدواج دائم دوم خود است. ثبت ازدواج دائم دوم، از الزامات قانونی است. عدم ثبت ازدواج دائم دوم توسط مرد، جرم تلقی شده و مجازات قانونی در پی دارد. این مجازات می تواند شامل حبس تعزیری (از ۹۱ روز تا ۶ ماه) و جزای نقدی باشد. دفاتر ثبت ازدواج نیز بدون ارائه اذن دادگاه، حق ثبت ازدواج دوم مردی که دارای همسر دائم است را ندارند و در صورت تخلف، با مجازات های قانونی مواجه خواهند شد.

در مورد ازدواج موقت، به طور کلی ثبت آن الزامی نیست، مگر در موارد خاصی مانند بارداری زوجه موقت، یا توافق طرفین برای ثبت. بنابراین، اگر مرد قصد ازدواج موقت داشته باشد، پس از اذن دادگاه نیاز به ثبت فوری آن ندارد مگر در شرایط خاص ذکر شده.

پیامدهای حقوقی و آثار ازدواج مجدد

ازدواج مجدد مرد، به ویژه در شرایط عدم تمکین همسر اول، پیامدهای حقوقی متعددی برای هر سه طرف (مرد، همسر اول و همسر دوم) به همراه دارد که آگاهی از آن ها ضروری است.

۴.۱. پیامدها برای مرد

با ازدواج مجدد، مرد تکالیف و مسئولیت های قانونی و شرعی جدیدی پیدا می کند. او موظف است در قبال هر دو همسر خود، عدالت را رعایت کند. این عدالت هم شامل ابعاد مادی (مانند نفقه، مسکن، پوشاک و …) و هم ابعاد معنوی (مانند رفتار عادلانه و عدم تبعیض) می شود. عدم رعایت عدالت، می تواند مبنای دعواهای حقوقی جدیدی توسط همسران قرار گیرد. همچنین، مسئولیت های مالی و معنوی او نیز دو برابر شده و باید از توانایی خود در اداره این دو زندگی اطمینان حاصل کند.

۴.۲. پیامدها برای همسر اول

برای همسر اول، ازدواج مجدد مرد به دلیل عدم تمکین وی، آثار حقوقی خاصی دارد:

• سقوط حق نفقه: مهم ترین اثر عدم تمکین زوجه، سقوط حق نفقه اوست. به محض اثبات عدم تمکین غیرموجه، مرد دیگر مکلف به پرداخت نفقه به همسر اول نخواهد بود. این وضعیت تا زمانی که زن به تمکین بازگردد، ادامه خواهد داشت.
• حق طلاق زوجه اول: در صورتی که مرد بدون دلیل موجه ازدواج مجدد کند، یا در صورت ازدواج مجدد، عدالت را بین همسران رعایت نکند، زن (همسر اول) می تواند با استناد به یکی از شروط ضمن عقد نکاح (بند ۱۲ عقدنامه که حق طلاق را در صورت ازدواج مجدد مرد به زن می دهد) یا ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی (عسر و حرج) یا ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، از دادگاه درخواست طلاق کند.
• وضعیت مهریه و اجرت المثل: حق مهریه زن با ازدواج مجدد مرد از بین نمی رود و زن در هر حال مستحق دریافت مهریه خود است. همچنین، اجرت المثل ایام زندگی مشترک نیز (در صورت وجود شرایط آن) برای زن محفوظ خواهد بود.

۴.۳. پیامدها برای همسر دوم

همسر دوم، پس از ثبت قانونی ازدواج، از تمامی حقوق و تکالیف زناشویی یک همسر دائم برخوردار خواهد بود. او نیز دارای حق نفقه، مهریه، ارث و سایر حقوق قانونی است و مرد مکلف به رعایت عدالت در قبال او نیز می باشد.

دلایل احتمالی رد دادخواست ازدواج مجدد

مردان متقاضی ازدواج مجدد باید آگاه باشند که دادخواست آن ها ممکن است توسط دادگاه رد شود. دلایل عمده رد دادخواست عبارتند از:

• عدم اثبات عدم تمکین زوجه: اگر مرد نتواند عدم تمکین غیرموجه همسرش را به طور قطعی و با دلایل کافی در دادگاه اثبات کند (مثلاً زن بتواند عذر موجهی برای عدم تمکین خود ارائه دهد)، دادخواست ازدواج مجدد رد خواهد شد.
• عدم احراز اضطرار مرد: همانطور که پیشتر ذکر شد، دادگاه باید اضطرار مرد را برای ازدواج مجدد احراز کند. اگر قاضی تشخیص دهد که مرد در شرایط اضطرار واقعی قرار ندارد و صرفاً تمایل به ازدواج مجدد دارد، درخواست او را رد خواهد کرد.
• عدم توانایی مالی مرد: اگرچه از نظر قانونی در این مورد شرط لازم نیست، اما برخی قضات برای جلوگیری از مشکلات آتی، به توانایی مالی مرد توجه می کنند و در صورت عدم توانایی در اداره دو زندگی یا نگرانی از عدم رعایت عدالت مادی، ممکن است درخواست را رد کنند.
• نقص در مدارک یا عدم رعایت تشریفات قانونی: عدم ارائه مدارک کامل، عدم رعایت مواعد قانونی، یا هر گونه نقص در فرآیند دادرسی می تواند منجر به رد دادخواست شود.

نتیجه گیری

ازدواج مجدد مرد در صورت عدم تمکین زوجه، فرآیندی پیچیده و کاملاً حقوقی است که نیازمند دقت، آگاهی و رعایت کامل تشریفات قانونی است. این مقاله به تفصیل شرایط حقوقی، مراحل دادخواست، مدارک مورد نیاز و پیامدهای احتمالی این نوع از ازدواج مجدد را مورد بررسی قرار داد. مهم ترین نکات شامل لزوم اثبات قطعی عدم تمکین زوجه با حکم دادگاه، احراز اضطرار مرد برای ازدواج مجدد، و همچنین توجه به تفاوت های قانونی در مورد تمکن مالی و رعایت عدالت در مقایسه با سایر موارد اذن ازدواج مجدد بود. هرگونه اقدام بدون مشاوره حقوقی تخصصی می تواند به زیان مرد، همسر اول و حتی همسر دوم باشد.

با توجه به جنبه های حقوقی ظریف و اهمیت آرای وحدت رویه و نظریات قضایی در این زمینه، اکیداً توصیه می شود پیش از هرگونه اقدام، با یک وکیل متخصص و باتجربه در امور خانواده مشورت کنید. یک وکیل می تواند با بررسی دقیق جزئیات پرونده شما، بهترین راهکار را ارائه داده و شما را در تمامی مراحل قانونی، از تنظیم دادخواست تا پیگیری در دادگاه، یاری رساند.

سوالات متداول

آیا مرد می تواند بدون اجازه همسر اول، به دلیل عدم تمکین او ازدواج مجدد کند؟

بله، در صورتی که همسر اول بدون عذر موجه از تمکین خودداری کند و این موضوع در دادگاه اثبات و حکم قطعی عدم تمکین صادر شود، مرد می تواند با اخذ اذن از دادگاه و بدون نیاز به رضایت همسر اول، اقدام به ازدواج مجدد نماید.

چه مدت زمانی از عدم تمکین زن باید بگذرد تا مرد بتواند درخواست ازدواج مجدد دهد؟

هیچ مدت زمان مشخص و قانونی برای این موضوع وجود ندارد. ملاک، احراز اضطرار مرد برای ازدواج مجدد توسط قاضی است. این اضطرار باید به حدی باشد که زندگی مرد را دچار مضیقه جدی کرده باشد و صرف عدم تمکین برای چند روز یا هفته، معمولاً کافی نیست و به تشخیص عرف و نظر قاضی بستگی دارد.

اگر زن به دلیل بیماری یا بدرفتاری مرد تمکین نکند، باز هم مرد می تواند ازدواج مجدد کند؟

خیر، در صورتی که عدم تمکین زن موجه باشد (مثلاً به دلیل بیماری، سوء رفتار مرد، یا استفاده از حق حبس)، دادگاه حکم به الزام تمکین صادر نمی کند و بنابراین مرد نمی تواند به استناد عدم تمکین، درخواست اذن ازدواج مجدد دهد.

آیا در صورت صدور حکم عدم تمکین، زن نفقه می گیرد؟

خیر، یکی از مهم ترین آثار حقوقی عدم تمکین غیرموجه زوجه، سقوط حق نفقه اوست. پس از صدور حکم قطعی عدم تمکین، مرد دیگر مکلف به پرداخت نفقه به همسر اول خود نخواهد بود.

هزینه دادرسی برای درخواست اذن ازدواج مجدد چقدر است؟

هزینه دادرسی برای درخواست اذن ازدواج مجدد، مانند سایر دعاوی غیرمالی در دادگاه خانواده، بر اساس تعرفه های مصوب قوه قضائیه محاسبه می شود و شامل هزینه های ثبت دادخواست و ابلاغ است.

در صورت ازدواج مجدد مرد، آیا همسر اول می تواند طلاق بگیرد؟

بله، در بسیاری از عقدنامه های رسمی، بند ۱۲ شرایط ضمن عقد نکاح این حق را به زن می دهد که در صورت ازدواج مجدد مرد بدون اذن دادگاه یا عدم رعایت عدالت، از دادگاه درخواست طلاق کند. حتی در صورت عدم وجود این شرط نیز، زن می تواند به استناد عسر و حرج (ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی) یا عدم رعایت عدالت توسط مرد، درخواست طلاق نماید.

اگر مرد بدون اذن دادگاه ازدواج مجدد کند، چه مجازاتی دارد؟

اگر مرد بدون اذن دادگاه اقدام به ازدواج دائم دوم کند، این عمل جرم بوده و بر اساس قانون، با مجازات حبس تعزیری از ۹۱ روز تا ۶ ماه و یا جزای نقدی محکوم خواهد شد. همچنین سردفترانی که بدون اذن دادگاه اقدام به ثبت ازدواج مجدد کنند نیز مجازات خواهند شد.