از مرگ سینما تا جشنواره سیاسی در گفتگو با مدیر کن

در فاصله چند روز به اعلام فیلم های حاضر در جشنواره فیلم کن 2024، «تیری فرمو» مدیر این رویداد سینمایی در گفتگویی به پرسش های گوناگون پیرامون دوره آتی کن پاسخ داده است.

به گزارش سقف شیبدار، کنفرانس مطبوعاتی رونمایی از فیلم های رسمی هفتاد و هفتمین جشنواره فیلم کن 11 آوریل (پنجشنبه 23 فروردین)  برگزار می شود و «تیری فرمو» مدیر باسابقه جشنواره کن امسال با چالش هایی از جمله تاخیر در ارسال فیلم ها، تبعات اعتصابات مضاعف هالیوود و انتظارات زیاد پس از معرفی دو فیلم برنده اسکار «منطقه مورد علاقه» و «آناتومی یک سقوط» در دوره گذشته رو به رو است.

دوره امسال جشنواره کن از پیش توجهات زیادی را به خود جلب کرده و حضور فیلم «فیوریوسا: حماسه مکس دیوانه» ساخته جورج میلر در جشنواره تایید شده و «پرده دوم» از کوینتین دوپیو با بازی لیا سیدو به عنوان فیلم شب افتتاحیه معرفی شده است.

تیری فرمو در اولین و تنها مصاحبه خود قبل از رونمایی از ترکیب فیلم های هفتاد و هفتمین دوره جشنواره کن در گفتگو با ورایتی از امیدواری هایش برای استقبال از فرانسیس فورد کاپولا با فیلم جدیدش «مگالوپولیس» و یورگوس لانتیموس با فیلم جدید «”انواع مهربانی» و همچنین درخواست او برای بازگشت دوباره نتفلیکس، حضور کارگردانان زن در جشنواره و نقش احتمالی ناآرامی های جهانی در روند انتخاب فیلم های صحبت کرده است.

سال گذشته یک سال مهم برای جشنواره فیلم کن بود. چگونه به ترکیب امسال نزدیک شدید و تاکنون چند فیلم انتخاب شده اند؟

بازخورد متفق القول ما این است که سال 2023 سال بسیار خوبی بود. از آنجایی که سال 2022 نیز موفقیت آمیز بود، مطمین نبودیم که بتوانیم در سال 2023 به خوبی این کار را انجام دهیم. سینما همیشه سورپرایزهای خوبی ارایه می دهد. ما هنوز سر کاریم و برگزاری هر سال نیز ترکیبی از هیجان و نگرانی است.

در حال حاضر، راه درازی در پیش داریم و فیلم ها دیرتر و دیرتر از راه می رسند و آخرین انتخاب ها از همه مهم تر هستند و در این شرایط باید از بی حوصلگی بیش از حد خودداری کنیم. شاهد افزایش 20 درصدی درخواست های حضور در جشنواره هستیم و در دوره جدید شاهد حضور بیش از 2000 فیلم متقاضی در جشنواره ایم. علاقه به جشنواره مشخص است و مهم نیست که چه اتفاقی می افتد، این فیلم ها هستند که هر سال فضای جشنواره را ایجاد می کنند.

فیلم «پرده دوم» ساخته کوینتین دوپیو افتتاحیه جشنواره امسال خواهد بود. پشت تصمیم به انتخاب این فیلم چه بود؟

کوینتین دوپیو بخشی از نسل جدید سینمای فرانسه است. او هم سینماگری مولف با تخیل خودش است و هم هنرمندی که به مخاطب عام نگاه می کند. این فیلم یک اثر کمدی است که به دلیل اینکه درباره سینما است، فیلمی فوق العاده است که شما را آماده دو هفته لذت بردن از  سینما در جشنواره می کند. این یک فیلم فرانسوی است، زیرا هیچ فیلم بین المللی به ما پیشنهاد نشده است. به یاد داشته باشید که فیلم افتتاحیه باید در همان روزی که در جشنواره کن ارایه می شود در سینماهای فرانسه اکران شود.

آیا تاثیر اعتصابات هالیوود بر حجم فیلم های ارسالی به ویژه فیلم های آمریکایی در سال جاری را مشاهده کردید؟ آیا این امر می تواند بر تعداد فیلم های بزرگ، به ویژه از استودیوها، تاثیر بگذارد؟

بدون شک. در اواخر سال گذشته شروع به درک تاثیر قابل توجه اعتصابات کردم که اتفاقاً ناشی از تاملی بود که همه آن را در مواجهه با تحولات جهانی مهم و ضروری می دانند. نسبت به سال های گذشته کمتر فیلم آمریکایی می بینیم که بدون شک در انتخاب نهایی منعکس خواهد شد. همه ما می دانیم که سال 2024 حداقل در شش ماه نخست برای سینمای آمریکا «سال وقفه» است. در این زمستان دو بار به لس آنجلس رفتم و احساس کردم که همه از قبل به سال 2025 نگاه می کنند. بسیاری از تولیدات ایالات متحده که در ابتدا برای سال 2024 برنامه ریزی شده بودند، در سال 2025 اکران خواهند شد. اما سینمای آمریکا همچنان در جشنواره کن امسال حضور خواهد داشت.
 

چطور؟

فیلم بزرگ بهار 2024 «فوریوسا» است و در جشنواره کن نمایش داده خواهد شد. برادران وارنر همیشه به جشنواره فیلم کن بسیار وفادار بوده است. از روی خودخواهی دوست داشتم استودیو منتظر بماند تا کن قسمت دوم «تل ماسه» را رونمایی کند اما می دانم که برای آنها مهم بود که این فیلم را در ابتدای سال منتشر کنند، زیرا اکران آن یکبار به تعویق افتاده بود. در هر صورت، کاهش علاقه به جشنواره کن و به طور کلی سینما وجود ندارد و بیشتر بحث تعداد محدودی از فیلم های آماده است.

و جشنواره کن امسال نیز شاهد حضور یک فیلمساز آمریکایی گرتا گرویگ به عنوان رییس هیات داوران خواد بود.

 آیریس کنوبلوخ رییس جشنواره کن و من خوشحالیم که گرتا گرویگ دعوت ما را پذیرفت. او روح جشنواره فیلم کن را از طریق اشتیاقش به سینما و مسیر درخشانش در سینمای هنری و هالیوود کاملاً مجسم می کند. از نظر من، گرتا گرویگ دارای خلاقیت و ذهن باز نسلی از هنرمندان است که در حال تغییر کدها هستند. همه اینها او را به یک رییس هیات داوران ایده آل تبدیل می کند.

می دانم که دوست دارید «مگالوپولیس» در کن رونمایی شود. آیا با فرانسیس فورد کاپولا صحبت کرده اید؟

من فرانسیس را از صدمین سالگرد سینما در سال 1995 می شناسم و وقتی اولین سال حضورم در کن بود، او آمد تا فیلم «اینک آخرالزمان ردوکس» را ارایه دهد. از آن زمان، ما همیشه در تماس بوده ایم و اخیراً او جایزه لومیر را در سال 2019 دریافت کرد. او مردی است که از تمام نبردها جان سالم به در برده، و با این حال، اشتیاق خود را برای زندگی و سینما حفظ کرده است. «مگالوپولیس» پروژه ای است که او مدت ها می خواست به آن برسد و به عنوان یک هنرمند مستقل و به شیوه ی خودش این کار را انجام داد. او افسانه جشنواره فیلم کن را ساخت و استقبال دوباره از او به عنوان فیلمسازی که برای ارایه فیلم جدیدش می آید باعث افتخار است.

اما استون به تازگی برای بازی در فیلم «بیچارگان» برنده اسکار بهترین بازیگر زن شد. آیا فیلم جدید «انواع مهربانی» در کن نمایش داده می شود؟

سال گذشته، «بیچارگان» تقریباً برای جشنواره کن آماده بود و من با کمال میل کاره باشکوهی را که داشت تماشا کردم. در نسل جدید سینماگران مولف جهان، یورگوس لانتیموس اهمیت زیادی دارد. او یکی از بهترین ها، یکی از خلاق ترین و غیرقابل پیش بینی ترین هاست. ما خوشحالیم که در اوایل کارش با نمایش فیلم «دندان سگ» از او در کن استقبال کردیم. او همچنین در هیات داوران حضور داشته و دوست دارم دوباره به او خوش آمد بگویم.

  فیلم های غیرانگلیسی زبان «آناتومی یک سقوط» و «منطقه مورد علاقه» در بخش بهترین فیلم اسکار نامزد شدند. نظرتان راجع به آن چیست؟

ما سال گذشته در این مورد صحبت کردیم و موضع من باعث ایجاد بحث هایی شد. شاید محافظه کار باشم، اما همچنان فکر می کنم که اسکار بهترین فیلم را باید به فیلم های آمریکایی اختصاص داد، درست مانند بهترین فیلم در جوایز سزار که به بهترین فیلم فرانسوی تعلق می گیرد (این مورد امسال نیز با «آناتومی یک سقوط» تکرار شد) و جوایز گویا از بهترین فیلم اسپانیایی تقدیر می کند. این جوایز مهم هستند و می توانند باعث تقویت تولیدات ملی و همچنین تحریک صنایع فیلم در هر کشور شوند. من به شدت مواضع سیاسی آکادمی و تمایل آنها را برای باز کردن درهای خود به روی جهان تحسین می کنم، اما برای فیلم های غیرآمریکایی شاخه فیلم بلند بین المللی وجود دارد که جایزه بسیار معتبری است. به هر حال این فقط نظر من است جوایز اسکار و همچنین گلدن گلوب را دوست دارم.

نظر شما در مورد این که «آناتومی یک سقوط» به عنوان نماینده فرانسه در اسکار انتخاب نشد چیست؟

این یک داستان قدیمی است. مهمتر از همه، متاسفم که فیلم «طعم چیزها» نتوانست به عنوان یکی از پنج نامز نهایی اسکار فیلم بین المللی شناخته شود. فیلم زیبایی است که در جشنواره کن جایزه گرفت و شایسته حضور در اسکار بود. با این حال، وقتی سرنوشت شگفت انگیز «آناتومی یک سقوط» را با این همه نامزدی می بینیم، می توانیم بگوییم که حضور فوق العاده ای داشت. اما «منطقه مورد علاقه» یک برنده فوق العاده است. بنابراین ما به نتیجه اولیه خود بازگشتیم – سال 2023 سال بزرگی برای سینما بود.

آیا معتقدید که این قانون کن که هر فیلم در بخش رقابتی باید در سینماها به نمایش درآید تغییر خواهد یافت؟

این تصمیمی است که باید توسط هیات مدیره گرفته شود. اما این یک قانون خوب است: ما از فیلم هایی که در سینماها اکران می شوند، طرفداری می کنیم، زیرا فرانسه کشوری عالی برای سینماست و باید کشوری عالی برای سالن های سینما نیز باقی بماند. جشنواره فیلم کن درباره فیلم های سینماست. همچنین می توانیم از سایر فیلم ه نیز استقبال کنیم. یک فیلم «نمایش آنلاین» همچنان یک فیلم است، اما اگر در سینماها اکران نشود، متفاوت است و اگر متفاوت باشد، در رقابت با آن رفتار متفاوتی می شود. اما بخش خارج از رقابت راه دیگری است که به اندازه بخش رقابتی کن فوق العاده است. در دنیا، مردم به ما به خاطر جنگیدن برای سینماها تبریک می گویند و ما به آن افتخار می کنیم. اما ما همچنین می خواهیم که سرویس های نمایش آنلاین چون نتفلیکس در کن احساس کنند که در خانه هستند. ما در حال گفتگوی مداوم با آنها هستیم.

آیا نتفلیکس می تواند به کن بازگردد؟

امیدوارم. از نتفلیکس در کن استقبال می شود و هیچ چیز حضور آنها را ممنوع نمی کند. آنها می توانند جشنواره زیبایی داشته باشند، مثلاً در بخش خارج از رقابت. من یک بار دیگر از دوستم تد درخواست می کنم. برگرد!

آیا با سرویس های نمایش آنلاین دیگری نیز صحبت داشته اید؟

بله، ما با دیگران مانند آمازون و اپل صحبت می کنیم. اپل مشتاق به بازگشت است و سال گذشته فیلم فوق العاده «قاتلان ماه گل» ساخته مارتین اسکورسیزی راد در کن داشتتند و تیم کوک با حضور در کن از ما تجلیل کرد. چیزی که برای ما اهمیت دارد سینما و همه کسانی است که برای دادن اعتبار به آن تلاش می کنند. این واقعیت که شرکت هایی مانند آمازون و اپل در سینما سرمایه گذاری می کنند خبر بسیار خوبی است. در طول همه گیری، ما چیزهای احمقانه زیادی در مورد به اصطلاح «مرگ سینما» شنیدیم. اما چنین چیزی وجود ندارد. سینما زنده تر از همیشه است.

آیا در انتخاب فیلم هایتان ریسک می کنید؟

انتخاب یک فیلم همیشه با ریسک همراه است، به خصوص که انتخاب یک فیلم به معنای کنار گذاشتن فیلم دیگری است – امسال بیش از 2000 فیلم ارسال شده است و من دوباره می گویم ما همه آنها را می بینیم. باورتان نمی شود، اما ما مانند فیلم سازان هرگز نمی دانیم قبل از اولین نمایش از یک فیلم چه استقبالی می شود.

انتخاب توسط کمیته انتخاب و سپس توسط مطبوعات و مردم انجام می شود. این نگاه منتقدان و تماشاگران است که اعتبار فیلم ها را می سازد. چیزی که ما را راهنمایی می کند «دوست دارم» یا «دوست ندارم» و حتی این فیلم «خوب است» یا «خوب نیست» نیست. آنچه ما را راهنمایی می کند این است که «این فیلم باید در جشنواره کن ارایه شود یا نه؟» یا «آیا ارایه در جشنواره کن برای این فیلم مفید خواهد بود؟» یا «انتخاب این فیلم در مورد وضعیت سینمای جهان چه می گوید؟».

آیا تعداد کارگردانان زن در رقابت بیشتر خواهد بود؟

من انتظار این سوال را داشتم چون مرتبط است جایگاه کارگردانان زن در دنیای سینما در سال های اخیر به شدت افزایش یافته و روز به روز بیشتر شده است. باید حواسمان باشد تا همین طور بماند. در کن، هر زمان که بین دو فیلم مردد می شویم، همیشه فیلمی را انتخاب می کنیم که یک فیلمساز زن کارگردانی کند، زیرا تعداد آنها به اندازه کارگردانان مرد نیست. اما همانطور که می دانیم، یک جشنواره فقط بازتاب یک وضعیت کلی است و اگر ما از ظهور آنها در همه جای دنیا و به ویژه در مدارس سینمایی حمایت کنیم، کارگردانان زن بیشتری در کن وجود خواهند داشت.

جشنواره فیلم برلین امسال بسیار سیاسی بود. به نظر شما سیاسی بودن نقش یک جشنواره است؟

من نمی توانم در مورد برلیناله بدون ادای احترام به فعالیت های ماریت ریسن بیک و کارلو چاتریان که از سمت خود کنار می روند صحبت کنم و برای تریشیا تاتل که جانشین آنها می شود بهترین ها را آرزو می کنم. یک جشنواره بواسطه، فیلم هایی که نشان می دهد، از طریق صدای هنرمندانی که باید آزادانه خود را بیان کنند، همیشه سیاسی است. این چیزی است که بیشترین اهمیت را دارد. وقتی فیلم ها سیاسی هستند، جشنواره ها سیاسی می شوند و وقتی آنها رمانتیک هستند، جشنواره ها نیز عاشقانه هستند. از سال 1946 که «رُم شهر بی دفاع» یا «نبرد ریل ها» بلافاصله پس از جنگ جهانی دوم جوایز کن را دریافت کرد، دیدیم که جشنواره کن هرگز از تابیدن نور بر فیلم هایی که وضعیت جهان را منعکس می کنند، دست برنداشت. هیات داوران دو نخل طلا به برادران داردن، دو نخل طلا به کن لوچ، یک نخل طلا به وایدا در جریان بحران لهستان در سال 1981 و یک نخل طلا به مایکل مور که جنگ در عراق در سال 2004 را محکوم کرد، اعطا کردند. «M*A*S*H*»، برنده نخل طلای سال 1970، یک فیلم سیاسی عالی نیز بود. یک جشنواره برای خدمت به هنرمندانی است که همیشه در نهایت جهان را در معرض نمایش قرار می دهند.

آیا قصد دارید برای جلوگیری از انتخاب فیلم توسط افرادی که متهم به آزار جنسی هستند اقداماتی انجام دهید؟

بازتاب مداومی در مورد این موضوع در فرانسه وجود دارد. کارگردان در درجه اول مسیول یک فیلم در فرانسه است که در 50 سال گذشته بر اهمیت «مولف یک فیلم» تاکید کرده است. اما یک فیلم یک کار جمعی نیز است و ده ها نفر در شکل گیری یک فیلم مشارکت دارند. آیا به دلیل اینکه یکی از اعضای یک گروه با اتهام مواجه است، باید کل گروه را مجازات کنیم؟ مجازات فیلمی که هنرمندان، تهیه کنندگان و اعضای گروه را گرد هم آورده است؟ از آنجایی که تحقیقات پلیس در مطبوعات و شبکه های اجتماعی درز می کند، روند تصمیم گیری آرام و دقیق را مختل می کند. یک جشنواره می تواند کارهای زیادی انجام دهد، اما نمی تواند و نباید خود را جایگزین سیستم قضایی کند. فرض بی گناهی، همچنان که توجهی که به شهادت قربانیان داریم، یک ارزش اساسی است.

بسیاری از افراد از حضو جانی دپ در شب افتتاحیه سال گذشته عصبانی بودند. آیا این کار را دوباره انجام می دهید؟

باور کنید یا نه، ما تاثیر و آشفتگی ای که حضور جانی دپ ایجاد می کند را اندازه گیری نکرده بودیم. فیلم افتتاحیه باید در همان روز در سینماهای فرانسه اکران شود، این مورد برای «ژان دو بری» نیز صدق می کرد. مایوین کارگردان فیلم که قبلا چندین جایزه در جشنواره کن دریافت کرده بود، بخشی از خانواده کن است، او یک فیلمساز با استعداد است. ما فیلم او را دوست داشتیم که حضورش در جشنواره را توجیه می کرد.

گاهی اوقات تصمیماتی می گیرید که از نظر سیاسی صحیح نیستند. چرا؟

نمی دانم به چه چیزی اشاره می کنید زیرا همه اینها بسیار نسبی است. کن یک جشنواره فرانسوی است که برگرفته از فرهنگ و تاریخی است که ریشه های خاص خود را دارد. من به تنهایی هیچ تصمیمی نمی گیرم. من به عنوان کسی که احساس مسیولیت دارد، بسیار جمعی کار می کنم. ثروت کن یک تیم فوق العاده و یک هیات مدیره فعال و دقیق است که توسط رییس کن که نقش ارزشمندی را ایفا می کند، رهبری می شود. ما هیچ تمایلی نداریم که از نظر سیاسی نادرست به نظر برسیم. جدا از آنچه روی پرده است، هرگز به دنبال تحریکات نیستیم.

هفتاد و هفتمین جشنواره فیلم کن از 14 تا 25 می 2024 (25 اردیبهشت ماه تا 5 خردادماه) برگزار می شود.

پایان خبر سقف شیبدار