خوشنویسی هنر بومی که تا حد بسیاری قربانی مدرنیته شده است

هادی حسینی در گفت و گو با سقف شیبدار در خصوص جایگاه هنر خوشنویسی گفت: شاید هنر خوشنویسی در نگاه برخی کارشناسان هنری به عنوان یک هنر مدرن و یا کامل محسوب نشود، اما اگر به کار هنرمندان بزرگ خوشنویسی نگاه کنیم و به ماندگاری کار و اثرگذاری آن توجه کنیم به این نتیجه می‌رسیم که هنر رسالتی بالاتر از این ندارد و خوشنویسی در این رسالت توانسته زبان، هویت، فرهنگ و تاریخ یک کشور را در یک گنجینه زیبا و ماندگار حفظ کند.

وی اظهار کرد: معتقدم تمام زیبایی قرآن فقط به خواندن نیست بسیاری مواقع قرآن زیبایی را که به دست می‌گیریم دوست نداریم به زمین بگذاریم، وقتی خط دیوان حافظ زیبا نباشد از خواندنش لذت نخواهیم برد، هنر خوشنویسی به ‌خوبی توانسته بسیاری را به یک نظم درونی، هارمونی و هماهنگی درونی دعوت کند به‌ نوعی هم می‌توان گفت خوشنویسی هنری ماندگار به ژرفای تاریخ است.

این استاد خوشنویسی در خصوص تأثیری که صنعت چاپ بر این هنر داشته است، گفت: به رغم اینکه صنعت چاپ با قدرت بر هنر خوشنویسی تهاجم کرده، اما هنوز هم یک قطعه برگ شاهنامه شاه‌طهماسب به یک ‌میلیون دلار در حراج خارجی به فروش می‌رسد و این نشان می‌دهد که جایگاه هنر به‌ خوبی حفظ شده و به عنوان ویترین هویت و معرفی یک ملت به ‌راحتی جای خود را در میان ملت خود و سایر ملل باز کرده است.

وی اظهار کرد: کارنامه خوشنویسانی که نمایشگاه‌هایی در خارج از کشور برپا کرده‌اند نشان می‌دهد با وجود اینکه یک فرد خارجی آشنایی با خط فارسی و نستعلیق ندارد اما این هارمونی، زیبایی، ترکیب و شکل کلی که خلق شده پیام درونی را تا حدودی رسانده و استقبالی که در فرانسه و آلمان از آثار خوشنویسی ایرانی شده نشان می‌دهد هنر خوشنویسی جایگاهش محفوظ است.

اتصال کامل به مدرنیته و پشت کردن کامل به سنت راه به بیراهه است

حسینی با بیان اینکه گرچه خوشنویسی هنر بومی است، اما تا حد بسیاری قربانی مدرنیته شده است، اظهار کرد: هرچند تا حدی هنر خوشنویسی ضربه‌های بسیاری در این خصوص خورده اما به هر حال به اندیشمندان و روشنفکران ما ثابت کرده که اتصال کامل به مدرنیته و پشت کردن کامل به سنت راه به بیراهه است.

وی با اشاره به اینکه اکنون سنت در فضای مدرنیته توانسته به عنوان تکیه‌گاه محکم و به عنوان پشتوانه‌ای به کمک بخش‌های مدرن زندگی بیاید، ادامه داد: قطعاً باید بپذیریم که اگر هنرمندی بخواهد فقط کار هنری کند و تمام وقت و تلاش خود را صرف آثار بسیار برجسته کند باید در سیستم دولتی، خصوصی و نگارخانه‌های خصوصی بستر را برای عرضه آثار در حوزه اقتصاد هنر فراهم کند.

این استاد خوشنویسی گفت: باید پذیرفت که اگر هنرمندی تأمین مالی نباشد از خلاقیت دور می‌شود، امروز اکثر هنرمندان سایر کشورها در هر حوزه‌ای که فعالیت می‌کنند آن حوزه از نظر مالی آن‌ها را تأمین می‌کند ولی متأسفانه در ایران نگاه به اقتصاد هنر در برخی موارد حتی نگاه زشتی بوده و در برخی مقوله‌ها به این حوزه نگاه کاسب‌کارانه شده که نباید هنرمند کار خود را به قیمت گزاف بفروشد درصورتی‌که کار هنری قیمت ندارد و باید پذیرفت بالاترین ارزش‌ها مربوط به کالاهای فرهنگی و هنری است.

نستعلیق؛ عروس هنرهای اسلامی

وی در ادامه در پاسخ به این سؤال که چرا به این هنر عروس هنرهای اسلامی می‌گویند؟ گفت: هنرهای اسلامی و هنرهای نوشتاری در صدر سایر هنرها قرار دارند و نستعلیق از نظر دور و انحنا یکی از مشکل‌ترین و زیباترین هنرهای نوشتاری در اسلام است.

این استاد خوشنویسی اظهار کرد: خط نستعلیق را چون یکی از مشکل‌ترین، زیباترین و پر انحناترین خطوطی می‌دانند که بر مبنای قاعده است به همین خاطر عروس هنرهای اسلامی نام دارد. امروز خط نستعلیق در بالاترین سطح خود در ایران و کشورهای اسلامی کار می‌شود هرچند در هند و ترکیه کارهایی اخیرأ شروع شده اما هنوز زیبایی، هارمونی و روانی خط نستعلیق ایرانی را ندارند.

وی افزود: البته در کنار این سبک شکسته ‌نستعلیق هم یکی از فرزندان زائیده نستعلیق است که باز هم می‌شود، گفت مینیاتوری از خط نستعلیق اسلامی است. معتقدم این دو خط از زیباترین خطوط نوشتاری در حوزه خطوط اسلامی محسوب می‌شوند.

حسینی با نامناسب ارزیابی کردن آموزش خوشنویسی در مدارس گفت: متأسفانه در این زمینه آموزش و پرورش نگاه تخصصی نداشته و نقص‌های بسیاری دارد به طوری که بسیاری از مربیان هنر در مدارس کسانی هستند که در یکی از حوزه‌های هنرهای هفت‌گانه فاقد تخصص هستند. اکنون خوشنویسی در آموزش و پرورش به سمت خط ریز و تحریری رفته و کمتر وارد حوزه خط درشت و قلم نی می‌شود.

نگاه مدرک گرایانه یک آفت است

وی در ادامه بیان کرد: آفتی که متوجه انجمن خوشنویسان و سایر انجمن‌های هنری شده و بسیار ضربه وارد کرده نگاه مدرک گرایانه والدین است. این نوع نگاه که روز به روز هم بیشتر می‌شود موجب شده که تا سطح دیپلم دانش آموزان باید از حوزه‌های علایق هنری به حوزه فعالیت‌های تحصیلی آن‌هم صرف با نگاه سطح کنکوری معطوف شوند.

این استاد خوشنویسی افزود: در سال‌های گذشته شاهد بودیم که بسیاری از والدین دانش آموزان بسیار مستعد خود را به دلیل اینکه باید به فکر درس باشد نه هنر، از کلاس‌های هنری بیرون برده‌اند و این موجب شده تعداد مخاطبان انجمن‌های هنری در بدنه فرزندان کمتر شود.

وی گفت: متأسفانه مخاطب و هنرجو در بسیاری از انجمن‌ها کم شده به طوری که اغلب شعب شهرستان‌ها نزدیک به تعطیلی هستند و اگر همکاری و همراهی اداره فرهنگ و ارشاد نباشد بسیاری از انجمن‌ها تعطیل می‌شوند.

این استاد خوشنویسی در ادامه به خانواده‌ها توصیه کرد تا تلاش کنند در خانواده یک نفر به سمت زیبانویسی سوق یابد، زیرا حتی از نظر روان‌شناسی هم ثابت شده به شخصیت افراد خوشنویس نوعی قضاوت مثبت صورت می‌گیرد و هنر خوشنویسی یکی از کم هزینه‌ترین، ارزان‌ترین و در دسترس‌ترین هنرهای موجود است.

وی گفت: در گذشته صنعت چاپ نبوده و آثار فرهنگی ما، علم، دین، مذهب و کلام گذشتگان را خطاطان و خوشنویسان به نسل‌های بعد منتقل می‌کردند به همین دلیل هنر خوشنویسی در بین این افراد هم به درجه رفیع می‌رسد و ارزش فرهنگی و هنری و اقتصادی پیدا می‌کند.

پایان خبر سقف شیبدار