دیه انسان در سال 1404

مبلغ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۴ در ماه های غیرحرام ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان و در ماه های حرام ۲ میلیارد و ۱۳۳ میلیون تومان تعیین شده است. این نرخ، مبنای جبران خسارات بدنی و جانی در پرونده های قضایی و بیمه ای کشور است و اطلاع از جزئیات آن برای همگان اهمیت دارد.

در نظام حقوقی و قضایی هر کشوری، مقوله جبران خسارت های جانی و بدنی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در ایران نیز دیه، به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای قانونی برای جبران این گونه خسارات، نقش محوری ایفا می کند. هر ساله با ابلاغ نرخ دیه جدید توسط قوه قضائیه، تغییرات قابل توجهی در رویه های حقوقی، محاسبات بیمه ای و حتی تعهدات فردی و اجتماعی ایجاد می شود. آگاهی از این تغییرات برای تمامی اقشار جامعه، از زیان دیدگان حوادث گرفته تا مسئولین پرداخت دیه، شرکت های بیمه، وکلا و مشاوران حقوقی، امری ضروری است.

درک صحیح از مفهوم دیه، نحوه تعیین آن، تفاوت های مربوط به جنسیت و زمان وقوع حادثه، و همچنین جزئیات مربوط به دیه اعضای مختلف بدن، می تواند به افراد در احقاق حقوق خود و یا انجام صحیح تعهداتشان کمک شایانی کند. این مقاله با هدف ارائه اطلاعاتی جامع، دقیق و کاربردی در خصوص نرخ دیه کامل انسان و دیه اعضای مختلف بدن در سال ۱۴۰۴ تدوین شده است. در این بررسی، تلاش می شود تمامی جنبه های مرتبط با دیه، از مبانی فقهی و قانونی گرفته تا نحوه محاسبه در شرایط گوناگون و فرآیند دریافت آن، به صورت فنی و گام به گام تشریح شود تا خوانندگان بتوانند با درک عمیق تر، تصمیم گیری های آگاهانه تری داشته باشند.

مبانی و مراجع تعیین دیه

شناخت مبانی و مراجع تعیین دیه، نقطه آغازین درک صحیح از این مفهوم حقوقی است. دیه، ریشه های عمیقی در فقه اسلامی دارد و با گذر زمان و تغییرات اجتماعی، در قوانین مدنی و جزایی کشور نیز جایگاه ویژه ای یافته است.

دیه چیست؟ تعریف قانونی و فقهی

دیه در فرهنگ لغت فارسی به معنای خون بها یا غرامت است و در اصطلاح حقوقی، مال معینی است که در شرع اسلام برای جبران جنایت بر نفس، عضو یا منافع تعیین شده است. بر اساس ماده ۱۷ قانون مجازات اسلامی، دیه مالی معین است که برای جنایت در نظر گرفته شده است. این تعریف، دیه را از قصاص که مجازاتی مماثل با جرم انجام شده است، متمایز می کند. در واقع، دیه در مواردی پرداخت می شود که قصاص امکان پذیر نباشد، طرفین بر دیه مصالحه کنند، یا نوع جرم از ابتدا مستوجب قصاص نباشد؛ مانند قتل غیرعمدی یا صدمات بدنی.

از منظر فقهی، دیه بر مبنای اصول و قواعدی همچون قاعده «لاضرر» (نباید به کسی زیانی رساند و اگر رسانده شد، باید جبران شود) و اصل جبران خسارت بنا نهاده شده است. هدف اصلی از تعیین دیه، جبران زیان های مادی و معنوی وارده به مجنی علیه (کسی که جنایت بر او وارد شده) یا اولیای دم اوست تا هم عدالت تأمین شود و هم از تکرار اعمال مشابه جلوگیری به عمل آید.

مرجع رسمی تعیین و ابلاغ نرخ دیه در ایران

در کشور ما، تعیین و ابلاغ نرخ دیه کامل انسان بر عهده قوه قضائیه است. هر سال، رئیس قوه قضائیه با در نظر گرفتن چندین عامل کلیدی، مبلغ جدید دیه را برای سال شمسی پیش رو مشخص و اعلام می کند. این عوامل عبارتند از: نرخ تورم رسمی اعلام شده توسط بانک مرکزی، وضعیت اقتصادی و معیشتی جامعه، و همچنین مبانی فقه اسلامی که از دیرباز معیار تعیین دیه بوده اند. این ابلاغیه معمولاً در روزهای پایانی سال شمسی یا اوایل فروردین ماه سال جدید صادر می شود و از ابتدای سال جدید، لازم الاجرا خواهد بود.

ابلاغ رسمی نرخ دیه توسط قوه قضائیه، تضمین کننده شفافیت و یکپارچگی در اجرای عدالت است و تمامی مراجع قضایی، شرکت های بیمه و نهادهای ذی ربط مکلف به تبعیت از آن هستند. این نرخ، مبنای اصلی تمامی محاسبات دیه در طول سال خواهد بود.

اصل یوم الادا در پرداخت دیه و استثنائات آن

یکی از اصول مهم در پرداخت دیه، اصل یوم الادا است. این اصل به این معناست که مبلغ دیه باید بر اساس نرخ روز پرداخت محاسبه و پرداخت شود، نه بر اساس نرخ روز وقوع حادثه. به عبارت دیگر، اگر حادثه ای در سالی مشخص رخ دهد اما روند قضایی و پرداخت دیه به سال های بعدی موکول شود، مبلغ دیه بر اساس نرخ همان سالی که دیه پرداخت می شود (یوم الادا) محاسبه خواهد شد. این قانون به دلیل حفظ ارزش واقعی دیه در مواجهه با تورم و تغییرات اقتصادی وضع شده است.

این اصل برای زیان دیدگان (شخص ثالث) اعمال می شود. با این حال، در خصوص دیه راننده مقصر، برخی شرکت های بیمه ممکن است دیه را بر اساس نرخ سال وقوع حادثه محاسبه کنند، چرا که قانون به صراحت به یوم الادا بودن دیه راننده مقصر اشاره نکرده است. بنابراین، در این موارد خاص، لازم است با شرکت بیمه مربوطه یا یک مشاور حقوقی مشورت شود تا از ابهامات احتمالی جلوگیری به عمل آید.

نرخ دیه کامل انسان در سال 1404

اعلام نرخ دیه کامل انسان در ابتدای هر سال، یکی از خبرهای مهمی است که بازتاب گسترده ای در جامعه و به ویژه در بخش حقوقی و بیمه ای دارد. این نرخ، مبنای تمامی محاسبات خسارت های جانی و بدنی در طول سال قرار می گیرد.

مبلغ دیه کامل در ماه های عادی و حرام 1404

بر اساس بخشنامه رسمی ابلاغی از سوی قوه قضائیه، نرخ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۴ به شرح زیر است:

• در ماه های عادی: ۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان (یک میلیارد و ششصد میلیون تومان)
• در ماه های حرام: ۲,۱۳۳,۳۳۳,۳۳۳ تومان (دو میلیارد و یکصد و سی و سه میلیون و سیصد و سی و سه هزار و سیصد و سی و سه تومان)

افزایش مبلغ دیه در ماه های حرام، که به آن تغلیظ دیه گفته می شود، فقط در موارد قتل نفس (مرگ) اعمال می گردد. این افزایش به میزان یک سوم دیه کامل ماه عادی است. بنابراین، دیه کامل در ماه حرام، معادل دیه کامل ماه عادی به اضافه یک سوم آن خواهد بود.

ماه های حرام سال 1404 (قمری و شمسی)

در فقه اسلامی، چهار ماه به عنوان ماه های حرام شناخته شده اند که عبارتند از: محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه. این ماه ها از اهمیت ویژه ای برخوردارند و در صورت وقوع قتل نفس در این ایام، تغلیظ دیه صورت می گیرد. تطابق این ماه های قمری با تقویم شمسی سال ۱۴۰۴ به شرح زیر است:

ماه حرام (قمری)	تاریخ شمسی شروع (سال 1404)	تاریخ شمسی پایان (سال 1404)	مدت تقریبی
ذی القعده	۹ اردیبهشت ۱۴۰۴	۶ خرداد ۱۴۰۴	۲۹ روز
ذی الحجه	۷ خرداد ۱۴۰۴	۵ تیر ۱۴۰۴	۲۹ روز
محرم	۶ تیر ۱۴۰۴	۳ مرداد ۱۴۰۴	۲۹ روز
رجب	۱ دی ۱۴۰۴	۳۰ دی ۱۴۰۴	۳۰ روز

نکته قابل توجه این است که سه ماه ذی القعده، ذی الحجه و محرم به صورت پی درپی در اوایل سال ۱۴۰۴ شمسی قرار گرفته اند و وقوع قتل نفس در این ایام، مشمول تغلیظ دیه خواهد بود.

مقایسه نرخ دیه سال 1404 با سال 1403

مقایسه نرخ دیه سال جاری با سال گذشته، میزان افزایش و تأثیر آن بر تعهدات مالی را روشن می سازد. در سال ۱۴۰۳، مبلغ دیه کامل در ماه های عادی ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان و در ماه های حرام ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان بود.

نوع دیه	سال 1403	سال 1404	افزایش (تومان)	درصد افزایش (تقریبی)
دیه ماه عادی	۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۳۳.۳%
دیه ماه حرام	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۲,۱۳۳,۳۳۳,۳۳۳	۵۳۳,۳۳۳,۳۳۳	۳۳.۳%

همان طور که جدول فوق نشان می دهد، نرخ دیه در سال ۱۴۰۴ نسبت به سال ۱۴۰۳ حدود ۳۳.۳ درصد افزایش یافته است. این افزایش، تأثیر مستقیمی بر حداقل تعهدات شرکت های بیمه در بیمه شخص ثالث و سایر بیمه نامه های مسئولیت خواهد داشت.

تفاوت دیه زن و مرد و برابری در تصادفات رانندگی

موضوع تفاوت دیه زن و مرد، از دیرباز یکی از مباحث فقهی و حقوقی پرچالش بوده است. با این حال، قوانین جدید در حوزه بیمه، گام های مهمی در راستای برابری دیه در برخی شرایط برداشته اند.

مبانی فقهی تفاوت دیه زن و مرد

در مبانی فقه اسلامی، دیدگاه غالب فقها بر این است که دیه زن، نصف دیه مرد تعیین می شود. این حکم، ریشه در احکام اولیه شریعت دارد و دلایل مختلفی برای آن ذکر شده است که عموماً به نقش حمایتی مرد در خانواده و جامعه و ملاحظات اقتصادی و اجتماعی دوران صدر اسلام بازمی گردد. این تفاوت در هیچ کجای مبانی دینی به معنای تفاوت در کرامت انسانی زن و مرد نیست، بلکه به تفاوت در مسئولیت های اجتماعی و مالی آن ها اشاره دارد.

بر این اساس، دیه کامل یک زن مسلمان در حالت عادی، معادل نیمی از دیه کامل یک مرد مسلمان محاسبه می شود. این قاعده در تمامی انواع جنایات، اعم از قتل یا نقص عضو، جاری است، مگر اینکه قانون خاصی آن را تغییر داده باشد.

نقش بیمه شخص ثالث در برابری دیه زن و مرد

در سال های اخیر، با تصویب قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه (مصوب ۱۳۹۵)، گام مهمی در راستای برابری دیه زن و مرد در تصادفات رانندگی برداشته شده است. مطابق ماده ۱۰ این قانون، شرکت های بیمه موظف اند دیه زیان دیدگان (اعم از زن و مرد) را بدون هیچ گونه تبعیضی و بدون توجه به جنسیت، به صورت کامل پرداخت کنند. مابه التفاوت دیه زن و مرد در این گونه حوادث از محل صندوق تأمین خسارت های بدنی پرداخت می شود.

این بدان معناست که در عمل، اگر زنی در یک حادثه رانندگی آسیب ببیند یا فوت کند، همان میزان دیه ای به او یا اولیای دم او تعلق می گیرد که به یک مرد با آسیب مشابه تعلق می گرفت. این سازوکار، با هدف تأمین عدالت اجتماعی و رفع تبعیض در پرداخت خسارات ناشی از حوادث رانندگی، توسط قانون گذار پیش بینی شده است. این قانون به عموم مردم اطمینان می دهد که صرف نظر از جنسیت، در حوادث رانندگی از پوشش بیمه ای یکسان برخوردار خواهند بود.

نوع دیه	دیه مرد (تومان)	دیه زن (تومان)
دیه کامل در ماه های عادی	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰
دیه کامل در ماه های حرام	۲,۱۳۳,۳۳۳,۳۳۳	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰ (۸۰۰ میلیون تومان از بیمه و ۸۰۰ میلیون تومان از صندوق تامین خسارت های بدنی)

انواع دیه و اصطلاحات حقوقی مرتبط

دیه در قانون مجازات اسلامی ایران به انواع مختلفی تقسیم می شود که هر کدام ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند. شناخت این دسته بندی ها برای درک دقیق تر قوانین مربوط به جبران خسارت ضروری است.

دیه مقدر و ارش: تفاوت ها و نحوه تعیین

دیه در یک دسته بندی کلی به دو نوع اصلی تقسیم می شود:

1. دیه مقدر: این نوع دیه به معنای مالی است که مقدار آن در شرع مقدس اسلام از پیش تعیین شده است. برای مثال، دیه کامل انسان، دیه یک چشم، یا دیه از دست دادن یک دست، دارای مقادیر مشخصی هستند که تغییر نمی کنند. این مقادیر در قانون مجازات اسلامی نیز بر اساس مبانی فقهی درج شده اند و دادگاه تنها وظیفه اعمال و اجرای آن ها را دارد.

2. ارش: ارش، نوعی دیه غیرمقدر است. به این معنا که مقدار آن در شرع یا قانون به صورت صریح و مشخص تعیین نشده است. بر اساس ماده ۴۴۹ قانون مجازات اسلامی، در مواردی که برای عضوی از بدن یا آسیب واردشده، دیه مقدر وجود نداشته باشد، دادگاه با استعلام از کارشناسان پزشکی قانونی، میزان آسیب را برآورد کرده و با توجه به نوع جرم، میزان خسارت، و نرخ دیه کامل انسان، مبلغی را به عنوان ارش تعیین می کند. ارش معمولاً در مواردی مانند کبودی، کوفتگی، تغییر رنگ پوست، برخی شکستگی های خاص یا آسیب های داخلی که دیه معین ندارند، کاربرد دارد.

سایر انواع دیه در قانون مجازات اسلامی

علاوه بر دیه مقدر و ارش، دیه را می توان از جنبه های دیگری نیز دسته بندی کرد که به نوع جرم یا شرایط وقوع آن بستگی دارد:

• دیه قتل: این نوع دیه در صورت فوت انسان در اثر جنایت پرداخت می شود. بسته به قصد مرتکب، قتل می تواند به سه دسته عمدی، شبه عمدی و خطای محض تقسیم شود که هر کدام احکام خاص خود را در پرداخت دیه دارند. در قتل عمدی، اگر قصاص به دلایلی قابل اجرا نباشد (مانند رضایت اولیای دم) یا اولیای دم بر دیه مصالحه کنند، دیه پرداخت می شود.
• دیه منافع اعضا: گاهی اوقات عضوی از بدن آسیب نمی بیند اما عملکرد یا منفعت آن از بین می رود. برای مثال، از دست دادن حس بویایی یا شنوایی بدون آسیب فیزیکی به بینی یا گوش، مشمول دیه منافع اعضا است. میزان این دیه نیز معمولاً به صورت مقدر یا از طریق تعیین ارش مشخص می شود.
• دیه شبه عمد: در این حالت، مرتکب قصد انجام فعلی را دارد که منجر به آسیب می شود، اما قصد آسیب رساندن به مجنی علیه را نداشته است. برای مثال، اگر فردی قصد تنبیه دیگری را داشته باشد اما این تنبیه منجر به جراحت شود، دیه از نوع شبه عمد خواهد بود.
• دیه خطای محض: در این نوع دیه، مرتکب نه قصد انجام فعلی را داشته که منجر به آسیب شود و نه قصد آسیب رساندن به مجنی علیه را. برای مثال، اگر فردی در حال شکار، تیری را شلیک کند که ناخواسته به انسانی برخورد کند و او را زخمی یا مقتول سازد، این جرم از نوع خطای محض تلقی می شود.

مفهوم تعدد دیات در قانون

تعدد دیات به وضعیتی اطلاق می شود که در یک حادثه واحد، چند جنایت یا آسیب به یک فرد یا به افراد مختلف وارد شود. در این صورت، دیه هر یک از جنایات به صورت جداگانه محاسبه و پرداخت می شود. این اصل به دو منظر اصلی قابل بررسی است:

1. تعدد دیات برای یک نفر: اگر یک نفر در اثر یک حادثه، دچار چندین آسیب بدنی شود (مثلاً شکستگی پا، جراحت دست، و آسیب به چشم)، دیه هر یک از این آسیب ها به طور مستقل محاسبه و به وی پرداخت می شود.
2. تعدد دیات برای چندین نفر: در حوادثی مانند تصادفات رانندگی که منجر به آسیب یا فوت چندین نفر می شود، شرکت بیمه یا مسئول حادثه ملزم به پرداخت دیه تمامی افراد زیان دیده است. این امر تضمین می کند که حقوق تمامی قربانیان حادثه، فارغ از تعداد آن ها، به طور کامل رعایت شود.

مفهوم تعدد دیات از این جهت اهمیت دارد که بر خلاف برخی مجازات ها که ممکن است با یک مجازات کلی جایگزین شوند، در دیه، هر آسیب وارده مستوجب جبران مالی جداگانه است و نمی توان آن را نادیده گرفت یا در هم ادغام کرد.

راهنمای جامع محاسبه درصدی دیه و مثال های کاربردی

برای افرادی که به دنبال درک دقیق از میزان دیه مربوط به آسیب های بدنی خود هستند، آشنایی با نحوه محاسبه درصدی دیه و مثال های عملی از آن، بسیار مفید خواهد بود. این محاسبات بر اساس نرخ دیه کامل انسان در سال جاری صورت می گیرد.

فرمول کلی محاسبه دیه به صورت درصدی

محاسبه دیه درصدی، روشی رایج برای تعیین میزان خسارت مالی در آسیب هایی است که مقدار دیه آن ها به صورت مقدر و درصدی از دیه کامل انسان تعیین شده است. فرمول کلی این محاسبه بسیار ساده است:

مبلغ دیه = (درصد دیه تعیین شده توسط پزشکی قانونی / ۱۰۰) × مبلغ دیه کامل انسان در سال جاری

در این فرمول، مبلغ دیه کامل انسان در سال جاری به میزان ۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان در ماه های عادی و ۲,۱۳۳,۳۳۳,۳۳۳ تومان در ماه های حرام (فقط برای قتل نفس) است.

مثال های عملی برای درک بهتر محاسبه دیه

برای روشن تر شدن نحوه محاسبه، به چند مثال کاربردی می پردازیم:

• یک درصد دیه کامل انسان چقدر است؟

  اگر پزشکی قانونی برای یک جراحت، یک درصد (۱%) دیه کامل را تعیین کند:

  • در ماه های غیرحرام: ۱٪ × ۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۱۶,۰۰۰,۰۰۰ تومان
  • در ماه های حرام (فقط برای قتل نفس): ۱٪ × ۲,۱۳۳,۳۳۳,۳۳۳ تومان = ۲۱,۳۳۳,۳۳۳ تومان

• نیم درصد دیه کامل انسان چقدر است؟

  اگر برای آسیبی، نیم درصد (۰.۵%) دیه کامل تعیین شود:

  • در ماه های غیرحرام: ۰.۵٪ × ۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان
  • در ماه های حرام (فقط برای قتل نفس): ۰.۵٪ × ۲,۱۳۳,۳۳۳,۳۳۳ تومان = ۱۰,۶۶۶,۶۶۷ تومان

• پنجاه درصد دیه کامل انسان چقدر است؟

  اگر برای از دست دادن یک عضو (مانند یک چشم یا یک دست)، پنجاه درصد (۵۰%) دیه کامل تعیین شود:

  • در ماه های غیرحرام: ۵۰٪ × ۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
  • در ماه های حرام (فقط برای قتل نفس): ۵۰٪ × ۲,۱۳۳,۳۳۳,۳۳۳ تومان = ۱,۰۶۶,۶۶۶,۶۶۷ تومان

جدول جامع محاسبه درصدهای مختلف دیه در سال 1404

برای سهولت در محاسبات، جدول زیر مقادیر مختلف دیه را بر اساس درصدهای رایج در ماه های عادی و حرام (در صورت اعمال تغلیظ دیه) در سال ۱۴۰۴ نمایش می دهد:

درصد دیه	مبلغ در ماه های غیرحرام (تومان)	مبلغ در ماه های حرام (تومان) (فقط قتل نفس)
۰.۰۵٪	۸۰۰,۰۰۰	۱,۰۶۶,۶۶۷
۰.۱٪	۱,۶۰۰,۰۰۰	۲,۱۳۳,۳۳۳
۰.۵٪	۸,۰۰۰,۰۰۰	۱۰,۶۶۶,۶۶۷
۱٪	۱۶,۰۰۰,۰۰۰	۲۱,۳۳۳,۳۳۳
۵٪	۸۰,۰۰۰,۰۰۰	۱۰۶,۶۶۶,۶۶۷
۱۰٪	۱۶۰,۰۰۰,۰۰۰	۲۱۳,۳۳۳,۳۳۳
۲۵٪	۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۵۳۳,۳۳۳,۳۳۳
۵۰٪	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۱,۰۶۶,۶۶۶,۶۶۷
۱۰۰٪	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۲,۱۳۳,۳۳۳,۳۳۳

توجه به این جدول می تواند دیدگاه روشنی در مورد میزان تقریبی دیه در آسیب های مختلف ارائه دهد. با این حال، تأکید می شود که تعیین نهایی و قطعی میزان دیه بر عهده مراجع قضایی و کارشناسان پزشکی قانونی است و برای هر پرونده ای باید به صورت خاص بررسی شود.

دیه جراحات و آسیب های اعضای بدن در سال 1404

در قانون مجازات اسلامی، برای انواع جراحات و آسیب های وارده به اعضای بدن، دیه های مقدر و یا ارش تعیین شده است. این تقسیم بندی دقیق، به منظور پوشش تمامی سطوح آسیب و تضمین عدالت در جبران خسارت صورت گرفته است.

طبقه بندی جراحات سر و صورت بر اساس پزشکی قانونی

جراحات وارده به سر و صورت به دلیل حساسیت بالا و تأثیر بر زیبایی و عملکرد، دارای دیه های مشخصی هستند. پزشکی قانونی این جراحات را به دسته های زیر تقسیم می کند که هر کدام دیه مقدر خاص خود را دارند:

• حارصه: جراحت سطحی که فقط پوست را خراش دهد و خون جاری نشود. دیه آن یک صدم دیه کامل است.
• دامیه: جراحتی که وارد گوشت شود و کمی خون جاری شود. دیه آن دو صدم دیه کامل است.
• متلاحمه: جراحتی که موجب بریدگی عمیق گوشت شود اما به پوست نازک روی استخوان (سمحاق) نرسد. دیه آن سه صدم دیه کامل است.
• سمحاق: جراحتی که علاوه بر بریدگی گوشت، به پوست نازک روی استخوان نیز برسد. دیه آن چهار صدم دیه کامل است.
• موضحه: جراحتی که استخوان را نمایان کند. دیه آن پنج صدم دیه کامل است.
• هاشمه: جنایتی که موجب شکستگی استخوان شود (حتی بدون جراحت بیرونی). دیه آن ده صدم دیه کامل است.
• مُنَقَّله: شکستگی استخوانی که درمان آن نیازمند جابجایی استخوان باشد. دیه آن پانزده صدم دیه کامل است.
• مأمومه: جراحتی که به کیسه مغز برسد. دیه آن یک سوم دیه کامل است.
• دامغه: جراحتی که کیسه مغز را پاره کند. دیه آن یک سوم دیه کامل به اضافه ارش پاره شدن کیسه مغز است.

بر خلاف دیه قتل، میزان دیه جراحات و نقص عضو در ماه های حرام افزایش نمی یابد و بر اساس همان نرخ دیه ماه عادی محاسبه می شود. این نکته مهمی است که بسیاری از افراد به اشتباه تصور می کنند.

نوع جراحت سر و صورت	درصد دیه کامل	مبلغ دیه (تومان) در سال 1404 (ماه عادی)
حارصه	۱٪	۱۶,۰۰۰,۰۰۰
دامیه	۲٪	۳۲,۰۰۰,۰۰۰
متلاحمه	۳٪	۴۸,۰۰۰,۰۰۰
سمحاق	۴٪	۶۴,۰۰۰,۰۰۰
موضحه	۵٪	۸۰,۰۰۰,۰۰۰
هاشمه	۱۰٪	۱۶۰,۰۰۰,۰۰۰
مُنَقَّله	۱۵٪	۲۴۰,۰۰۰,۰۰۰
مأمومه	۳۳.۳۳٪ (یک سوم)	۵۳۳,۳۳۳,۳۳۳
دامغه	۳۳.۳۳٪ + ارش	۵۳۳,۳۳۳,۳۳۳ + ارش

دیه اعضای مختلف بدن: جداول تفصیلی و نحوه محاسبه

قانون مجازات اسلامی، برای از دست دادن یا نقص عضو در بخش های مختلف بدن، دیه های مقدر مشخصی را تعیین کرده است. این دیه ها معمولاً به صورت درصدی از دیه کامل انسان (ماه عادی) محاسبه می شوند. در ادامه به برخی از مهمترین آنها اشاره می کنیم:

دیه بینی

بینی عضوی حساس و تأثیرگذار بر زیبایی و تنفس است. دیه آسیب های وارده به آن بسته به شدت جراحت متفاوت است.

نوع آسیب بینی	درصد دیه کامل (مرد)	دیه مرد (تومان)	دیه زن (تومان)
از بین بردن کامل بینی	۱۰۰٪	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰
قطع نرمه بینی	۸۰٪	۱,۲۸۰,۰۰۰,۰۰۰	۶۴۰,۰۰۰,۰۰۰
شکستگی بینی (بدون عیب)	۱۰٪	۱۶۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰,۰۰۰,۰۰۰
کبودی بینی	ارش	ارش	ارش

دیه پا

پاها برای حرکت و انجام فعالیت های روزمره ضروری هستند. دیه آسیب به پا نیز بر اساس شدت و نوع آسیب تعیین می شود.

نوع آسیب پا	درصد دیه کامل (مرد)	دیه مرد (تومان)	دیه زن (تومان)
قطع هر دو پا از مفصل	۱۰۰٪	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰
قطع یک پا	۵۰٪	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰
شکستگی استخوان درشت نی (قابل التیام)	۱۰٪	۱۶۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰,۰۰۰,۰۰۰
شکستگی استخوان نازک نی (قابل التیام)	۱۰٪	۱۶۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰,۰۰۰,۰۰۰
از بین رفتن انگشت بزرگ پا	۱۰٪	۱۶۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰,۰۰۰,۰۰۰
از بین رفتن هر یک از سایر انگشتان پا	۵٪	۸۰,۰۰۰,۰۰۰	۴۰,۰۰۰,۰۰۰

دیه دندان ها

دندان ها نیز از اعضای مهم بدن محسوب می شوند و دیه آن ها بر اساس نوع و تعداد متفاوت است.

نوع دندان	درصد دیه کامل (مرد)	دیه مرد (تومان)	دیه زن (تومان)
هر یک دندان پیشین (۸ عدد)	۱.۲۵٪ (یک بیستم)	۲۰,۰۰۰,۰۰۰	۱۰,۰۰۰,۰۰۰
هر یک دندان نیش (۴ عدد)	۱.۲۵٪ (یک بیستم)	۲۰,۰۰۰,۰۰۰	۱۰,۰۰۰,۰۰۰
هر یک دندان آسیاب (۲۰ عدد)	۰.۶۲۵٪ (یک چهلم)	۱۰,۰۰۰,۰۰۰	۵,۰۰۰,۰۰۰

دیه لب

آسیب های وارده به لب می تواند بر زیبایی و عملکرد گفتاری تأثیر بگذارد.

نوع آسیب لب	درصد دیه کامل (مرد)	دیه مرد (تومان)	دیه زن (تومان)
قطع دو لب	۱۰۰٪	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰
قطع یک لب	۵۰٪	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰
پارگی لب به نحوی که دندان ها نمایان شوند	ارش	ارش	ارش
کبودی لب	ارش	ارش	ارش

دیه چشم

چشم ها از مهمترین اعضای بینایی هستند و دیه آن ها با دقت بالا تعیین می شود.

نوع آسیب چشم	درصد دیه کامل (مرد)	دیه مرد (تومان)	دیه زن (تومان)
نابینا کردن هر دو چشم بینا	۱۰۰٪	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰
نابینا کردن یک چشم بینا	۵۰٪	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰
نابینا کردن چشم نابینا	۱۶.۶۶٪ (یک ششم)	۲۶۶,۶۶۶,۶۶۷	۱۳۳,۳۳۳,۳۳۳
از بین بردن پلک	۱۰٪ (هر پلک)	۱۶۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰,۰۰۰,۰۰۰

دیه بیضه و اندام تناسلی

دیه این اعضا نیز در قوانین مجازات اسلامی مشخص شده است.

نوع آسیب اندام تناسلی	درصد دیه کامل (مرد)	دیه مرد (تومان)	دیه زن (تومان)
از بین بردن آلت مردی	۱۰۰٪	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰	–
قطع دو بیضه	۱۰۰٪	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰	–
قطع یک بیضه	۶۶.۶۶٪ (دو سوم)	۱,۰۶۶,۶۶۶,۶۶۷	–
قطع آلت تناسلی زن	۱۰۰٪	–	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰

دیه سر و کبودی صورت

آسیب های وارده به سر و صورت شامل کبودی، کوفتگی و جراحات عمیق تر است.

نوع آسیب سر و صورت	درصد دیه کامل (مرد)	مبلغ دیه مرد (تومان)	مبلغ دیه زن (تومان)
کبودی صورت	۰.۰۵٪ (یک دویستم)	۸۰۰,۰۰۰	۸۰۰,۰۰۰
سرخ شدن صورت	۰.۰۲۵٪ (یک چهارصدم)	۴۰۰,۰۰۰	۴۰۰,۰۰۰
سیاه شدن صورت	۰.۱٪ (یک صدم)	۱,۶۰۰,۰۰۰	۱,۶۰۰,۰۰۰
شکستگی استخوان جمجمه (هاشمه)	۱۰٪	۱۶۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰,۰۰۰,۰۰۰

دیه گوش

گوش ها برای شنوایی اهمیت دارند و آسیب به آن ها دیه مشخصی دارد.

نوع آسیب گوش	درصد دیه کامل (مرد)	دیه مرد (تومان)	دیه زن (تومان)
از بین بردن شنوایی هر دو گوش	۱۰۰٪	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰
از بین بردن شنوایی یک گوش	۵۰٪	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰
از بین بردن لاله هر دو گوش	۱۰۰٪	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰
از بین بردن لاله یک گوش	۵۰٪	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰

دیه زبان

زبان نقش حیاتی در تکلم و چشایی دارد و آسیب به آن مشمول دیه است.

نوع آسیب زبان	درصد دیه کامل (مرد)	دیه مرد (تومان)	دیه زن (تومان)
قطع کامل زبان سالم	۱۰۰٪	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰
قطع زبان فلج	۳۳.۳۳٪ (یک سوم)	۵۳۳,۳۳۳,۳۳۳	۲۶۶,۶۶۶,۶۶۷
از بین بردن حس چشایی	۸۰٪	۱,۲۸۰,۰۰۰,۰۰۰	۶۴۰,۰۰۰,۰۰۰

دیه لگن

آسیب های وارده به لگن، که از استخوان های مهم بدن است، دیه مشخصی دارد.

نوع آسیب لگن	درصد دیه کامل (مرد)	دیه مرد (تومان)	دیه زن (تومان)
شکستگی لگن (قابل درمان)	۸٪	۱۲۸,۰۰۰,۰۰۰	۶۴,۰۰۰,۰۰۰
شکستگی لگن (غیرقابل درمان)	۱۰٪	۱۶۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰,۰۰۰,۰۰۰
خرد شدگی لگن (قابل درمان)	۱۰٪	۱۶۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰,۰۰۰,۰۰۰

دیه ستون فقرات

ستون فقرات نقش حیاتی در حرکت و پایداری بدن دارد و آسیب های آن جدی محسوب می شوند.

نوع آسیب ستون فقرات	درصد دیه کامل (مرد)	دیه مرد (تومان)	دیه زن (تومان)
شکستگی ستون فقرات بدون عیب	۱۰٪	۱۶۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰,۰۰۰,۰۰۰
فلج کامل دو پا به همراه شکستگی ستون فقرات	۱۰۰٪ (دیه ستون فقرات) + ۶۶.۶۶٪ (دو سوم دیه کامل)	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰ + ۱,۰۶۶,۶۶۶,۶۶۷	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰ + ۵۳۳,۳۳۳,۳۳۳
فلج شدن یک پا به همراه شکستگی ستون فقرات	۱۰۰٪ (دیه ستون فقرات) + ۳۳.۳۳٪ (یک سوم دیه کامل)	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰ + ۵۳۳,۳۳۳,۳۳۳	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰ + ۲۶۶,۶۶۶,۶۶۷

دیه فک

فک ها در جویدن و تکلم نقش دارند و آسیب های آن ها دیه مشخصی دارند.

نوع آسیب فک	درصد دیه کامل (مرد)	دیه مرد (تومان)	دیه زن (تومان)
شکستگی فک بالا	۱۰٪	۱۶۰,۰۰۰,۰۰۰	۸۰,۰۰۰,۰۰۰
شکستگی فک پایین (هر یک از دو فک)	۸۰٪ از دیه فک پایین	۱,۲۸۰,۰۰۰,۰۰۰	۶۴۰,۰۰۰,۰۰۰
خرد شدگی استخوان فک	ارش	ارش	ارش

دیه جنین در سال 1404

دیه جنین یکی از مباحث دقیق در فقه و قانون است که بسته به مرحله رشد جنین و حتی جنسیت آن (در صورت مشخص بودن) متفاوت تعیین می شود. این دیه نه تنها در موارد سقط جنین، بلکه در مواردی که آسیب های غیرجانی به جنین وارد شده و پس از تولد مشخص می شوند، کاربرد دارد. در سال ۱۴۰۴، با دیه کامل ۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان در ماه های عادی، دیه جنین به شرح زیر خواهد بود:

مرحله رشد جنین	درصد دیه کامل	مبلغ دیه (تومان)
نطفه (در رحم مستقر شده)	۲٪	۳۲,۰۰۰,۰۰۰
عَلَقه (خون بسته شده)	۴٪	۶۴,۰۰۰,۰۰۰
مُضْغَه (پاره ای گوشت)	۶٪	۹۶,۰۰۰,۰۰۰
استخوان (هنوز گوشت نپوشانده)	۸٪	۱۲۸,۰۰۰,۰۰۰
گوشت و استخوان (هنوز روح دمیده نشده)	۱۰٪	۱۶۰,۰۰۰,۰۰۰
دمیده شدن روح (پسر)	۱۰۰٪	۱,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰
دمیده شدن روح (دختر)	۵۰٪	۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰
دمیده شدن روح (جنسیت نامشخص)	۷۵٪ (سه چهارم)	۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰

لازم به ذکر است که در صورت وارد آمدن آسیب به مادر و سقط جنین، علاوه بر دیه جنین، دیه یا ارش جنایت بر مادر نیز پرداخت می شود. همچنین، اگر سقط جنین با تجویز پزشک و برای حفظ جان مادر صورت گیرد، دیه ای برای آن تعیین نخواهد شد.

تأثیر نرخ دیه بر صنعت بیمه

نرخ دیه، شاخصی کلیدی در صنعت بیمه است که به طور مستقیم بر محصولات بیمه ای و تعهدات شرکت ها تأثیر می گذارد. به ویژه بیمه شخص ثالث و بیمه های مسئولیت، بیشترین تأثیر را از تغییرات نرخ دیه می پذیرند.

تعهدات بیمه شخص ثالث در برابر افزایش دیه

بیمه شخص ثالث، که برای تمامی وسایل نقلیه موتوری اجباری است، مسئولیت جبران خسارت های جانی و مالی وارده به اشخاص ثالث در حوادث رانندگی را بر عهده دارد. با افزایش نرخ دیه در سال ۱۴۰۴، سقف تعهدات جانی بیمه شخص ثالث نیز متناسب با آن افزایش می یابد. حداقل سقف تعهدات جانی بیمه نامه های شخص ثالث، بر اساس مبلغ دیه در ماه های حرام تعیین می شود. برای سال ۱۴۰۴، این سقف معادل ۲,۱۳۳,۳۳۳,۳۳۳ تومان است.

همچنین، سقف تعهدات مالی بیمه شخص ثالث نیز به حداقل ۲.۵ درصد مبلغ دیه در ماه حرام افزایش می یابد. این بدان معناست که در سال ۱۴۰۴، حداقل تعهدات مالی شرکت های بیمه در بیمه شخص ثالث، از ۵۳,۳۳۳,۳۳۳ تومان (۲.۵ درصد از ۲,۱۳۳,۳۳۳,۳۳۳ تومان) کمتر نخواهد بود. این افزایش سقف تعهدات، از نیاز به الحاقیه بیمه نامه پس از اعلام نرخ دیه جدید جلوگیری می کند و بیمه نامه ها به صورت خودکار و بدون نیاز به اقدام اضافی از سوی بیمه گذار، به روزرسانی می شوند. این قانون، حمایت از زیان دیدگان را افزایش می دهد و فرآیند جبران خسارت را تسهیل می بخشد.

تاثیر بر بیمه های مسئولیت و سایر بیمه نامه ها

علاوه بر بیمه شخص ثالث، سایر بیمه نامه های مسئولیت نیز تحت تأثیر مستقیم نرخ دیه قرار می گیرند. به عنوان مثال:

1. بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان: این بیمه نامه، کارفرما را در برابر حوادث ناشی از کار که منجر به فوت، نقص عضو یا جراحت کارکنان شود، پوشش می دهد. با افزایش دیه، سقف تعهدات شرکت های بیمه در این نوع بیمه نامه نیز باید متناسب با نرخ جدید تنظیم شود. این امر به ویژه برای کارفرمایان اهمیت دارد که باید از کفایت پوشش بیمه نامه خود اطمینان حاصل کنند تا در صورت بروز حادثه، متحمل خسارات سنگین نشوند.

2. بیمه های مسئولیت عمومی و حرفه ای: انواع بیمه های مسئولیت برای مشاغل مختلف (مانند پزشکان، مهندسان، سازندگان ابنیه) نیز بر اساس نرخ دیه عمل می کنند. اگر در حین انجام فعالیت حرفه ای، خسارت جانی به شخص ثالث وارد شود، مبلغ دیه بر مبنای نرخ ابلاغی قوه قضائیه محاسبه خواهد شد. بنابراین، تمامی صاحبان کسب وکارها و حرفه ها باید از تطابق پوشش بیمه ای خود با نرخ های جدید دیه اطمینان یابند.

بنابراین، افزایش نرخ دیه نه تنها بر بازار بیمه شخص ثالث، بلکه بر کل اکوسیستم بیمه های مسئولیت تأثیر می گذارد و شرکت های بیمه و بیمه گذاران را ملزم به بازنگری و تطبیق شرایط بیمه نامه های خود با واقعیت های جدید می کند. این تغییرات، در نهایت به نفع زیان دیدگان خواهد بود، چرا که تضمین کننده جبران خسارت های عادلانه تر است.

مراحل گام به گام دریافت دیه از شرکت بیمه و مراجع قضایی

دریافت دیه پس از وقوع حادثه، فرآیندی قانونی و مشخص دارد که طی کردن صحیح مراحل آن، برای زیان دیدگان و مقصرین حادثه ضروری است. این فرآیند از گزارش اولیه حادثه تا پرداخت نهایی دیه، شامل چندین گام کلیدی می شود.

فرآیند قانونی از گزارش حادثه تا صدور حکم

برای دریافت دیه، معمولاً باید مراحل زیر را به ترتیب طی کرد:

1. گزارش حادثه به مراجع انتظامی: اولین گام، اطلاع رسانی فوری به پلیس (۱۱۰) و یا پلیس راهنمایی و رانندگی (در صورت حوادث ترافیکی) است. مأمورین مربوطه در محل حادثه حضور یافته و گزارشی دقیق به همراه کروکی (در حوادث رانندگی) تهیه می کنند. این گزارش، پایه و اساس پرونده قضایی و بیمه ای خواهد بود.

2. مراجعه به مراکز درمانی و دریافت گزارش پزشکی: مصدومین باید فوراً به مراکز درمانی منتقل شده و تحت درمان قرار گیرند. تمامی مدارک مربوط به بستری، درمان، عکس برداری ها و جراحی ها باید به دقت جمع آوری شود، زیرا گزارش پزشکی، جزو مهم ترین مستندات پرونده دیه است.

3. تشکیل پرونده در کلانتری یا دادسرا: با در دست داشتن گزارش پلیس و مدارک درمانی، باید به کلانتری محل وقوع حادثه یا مستقیماً به دادسرا مراجعه و شکایت کیفری ثبت کرد. در این مرحله، پرونده ای قضایی تشکیل شده و دستورات لازم برای ادامه رسیدگی صادر می شود.

4. ارجاع به پزشکی قانونی: دادسرا، مصدوم را به پزشکی قانونی معرفی می کند. کارشناسان پزشکی قانونی با معاینه دقیق، میزان جراحات، نوع آسیب ها، مدت زمان لازم برای بهبود (طول درمان) و درصد ازکارافتادگی یا نقص عضو را تعیین و در قالب نظریه کارشناسی به دادسرا ارسال می کنند. این نظریه، مبنای اصلی قاضی برای تعیین میزان دیه خواهد بود.

5. تکمیل تحقیقات در دادسرا و صدور قرار: دادسرا پس از جمع آوری تمامی مدارک، از جمله نظریه پزشکی قانونی، تحقیقات لازم را تکمیل و در صورت احراز جرم، قرار جلب به دادرسی یا کیفرخواست را صادر کرده و پرونده را به دادگاه ارسال می کند.

6. صدور رأی دادگاه و تعیین دیه: دادگاه کیفری با حضور طرفین، وکلای آن ها و نماینده بیمه، به پرونده رسیدگی کرده و با توجه به تمامی شواهد، مستندات و نظریه پزشکی قانونی، رأی نهایی را صادر می کند که شامل تعیین میزان دیه نیز می شود.

7. مراجعه به شرکت بیمه و پرداخت دیه: پس از صدور رأی قطعی دادگاه، زیان دیده یا اولیای دم باید با ارائه حکم دادگاه و سایر مدارک لازم به شرکت بیمه مربوطه مراجعه کنند. شرکت بیمه پس از بررسی مدارک و تأیید آن ها، نسبت به پرداخت مبلغ دیه اقدام می نماید.

مدارک لازم برای مطالبه و دریافت دیه

برای پیگیری پرونده دیه و دریافت آن، لازم است مدارک زیر را آماده و ارائه کنید:

• اصل و کپی مدارک شناسایی مصدوم یا متوفی (کارت ملی، شناسنامه)
• اصل و کپی مدارک شناسایی راننده مقصر (کارت ملی، گواهینامه رانندگی)
• بیمه نامه شخص ثالث وسیله نقلیه مقصر
• گزارش پلیس و کروکی حادثه (در حوادث رانندگی)
• گزارش اولیه اورژانس و بیمارستان
• تمامی مدارک درمانی و نسخ پزشکان
• نظریه نهایی پزشکی قانونی
• رأی قطعی دادگاه
• گواهی انحصار وراثت (در صورت فوت زیان دیده)
• گواهی عدم سوءپیشینه راننده مقصر (در برخی موارد)

نکات کلیدی برای پیگیری پرونده دیه

برای اینکه فرآیند دریافت دیه با کمترین مشکل و در کوتاه ترین زمان ممکن انجام شود، توجه به نکات زیر ضروری است:

• مشاوره با وکیل متخصص: پیچیدگی های قوانین دیه و فرآیندهای قضایی، اهمیت مشاوره با یک وکیل متخصص در امور تصادفات و دیه را دوچندان می کند. وکیل می تواند شما را در تمامی مراحل راهنمایی کرده و از حقوق شما دفاع کند.
• حفظ و نگهداری تمامی مدارک: از کوچک ترین مدارک پزشکی تا گزارشات پلیس و احکام دادگاه، همه را به دقت نگهداری کنید. تهیه کپی از تمامی اسناد نیز توصیه می شود.
• پیگیری مستمر پرونده: پرونده های دیه ممکن است زمان بر باشند. پیگیری مستمر از طریق مراجع قضایی و شرکت بیمه، می تواند به تسریع روند کمک کند.
• اصل یوم الادا: به یاد داشته باشید که مبلغ دیه برای اشخاص ثالث، بر اساس نرخ روز پرداخت محاسبه می شود. بنابراین، هرچه زمان پرداخت به سال های بعد موکول شود، مبلغ دیه نیز بر اساس نرخ جدیدتر تعیین خواهد شد.

نتیجه گیری

همان طور که در این مقاله به تفصیل بیان شد، دیه در سال ۱۴۰۴ با افزایش قابل توجهی همراه بوده و اطلاع از جزئیات آن برای تمامی شهروندان، وکلا، کارشناسان بیمه و سایر ذی نفعان ضروری است. نرخ دیه کامل در ماه های عادی ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان و در ماه های حرام ۲ میلیارد و ۱۳۳ میلیون تومان تعیین شده است که تنها در موارد قتل نفس در ماه های محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه تغلیظ می یابد. قانون گذار با برابری دیه زن و مرد در تصادفات رانندگی از طریق بیمه شخص ثالث و صندوق تأمین خسارت های بدنی، گامی مهم در جهت عدالت اجتماعی برداشته است.

دیه انواع جراحات و اعضای بدن، از سر و صورت تا پا و دندان ها و حتی جنین، هر یک دارای جداول و قواعد محاسباتی مشخصی هستند که بر اساس درصدی از دیه کامل انسان تعیین می شوند. مفهوم «یوم الادا» و تأثیر آن بر محاسبه نرخ دیه در زمان پرداخت، نیز از نکات کلیدی در این مبحث است که همواره باید مد نظر قرار گیرد. تأثیر این تغییرات بر صنعت بیمه نیز غیرقابل انکار است و شرکت های بیمه موظف اند تعهدات خود را با نرخ های جدید هماهنگ کنند.

با توجه به پیچیدگی های حقوقی و فنی در محاسبه و دریافت دیه، توصیه می شود افراد درگیر در این گونه پرونده ها، حتماً از مشاوره متخصصان حقوقی و کارشناسان بیمه ای بهره مند شوند. این مقاله صرفاً جهت اطلاع رسانی تدوین شده و نمی تواند جایگزین مشاوره تخصصی در پرونده های واقعی باشد. آگاهی جامع از «دیه انسان در سال 1404» به همه کمک می کند تا با آمادگی و دانش کافی، از حقوق خود دفاع کرده یا تعهدات قانونی خویش را به درستی ایفا کنند.