چه نمراتی را ترمیم کنیم

انتخاب هوشمندانه نمرات برای ترمیم، کلید بهبود چشمگیر رتبه و تراز شما در کنکور سراسری است. این تصمیم باید بر پایه درک عمیق از عوامل موثر مانند تراز نمره، ضرایب دروس و سال اخذ دیپلم گرفته شود تا داوطلبان پشت کنکوری، دوازدهمی ها، نظام قدیم و تغییر رشته ای ها بتوانند با حداکثر بهره وری، شانس قبولی خود را افزایش دهند.

با افزایش سهم سوابق تحصیلی در کنکور، دیگر نادیده گرفتن نمرات امتحانات نهایی غیرممکن است. این تغییرات، فرصتی بی بدیل برای داوطلبانی فراهم کرده که پیش از این شاید به دلیل عدم اطلاع یا نمرات نه چندان مطلوب، از رقبای خود عقب می ماندند. اما این فرصت، پیچیدگی های خاص خود را نیز دارد؛ اینکه دقیقاً کدام نمرات را هدف قرار دهیم و چگونه، نیازمند یک استراتژی دقیق و آگاهانه است. این مقاله به شما کمک می کند تا با شناخت کامل قوانین و فاکتورهای موثر، بهترین تصمیم را برای آینده تحصیلی خود بگیرید و با گام های حساب شده، مسیر موفقیت در کنکور را هموار سازید.

ترمیم معدل چیست و چرا دیگر معدل مطرح نیست؟

ترمیم معدل، فرصتی است که آموزش و پرورش برای بهبود نمرات نهایی دروس ایجاد کرده تا داوطلبان کنکور بتوانند سوابق تحصیلی خود را ارتقا دهند. این امکان به دانش آموزان فارغ التحصیل و پشت کنکوری اجازه می دهد تا با شرکت مجدد در امتحانات نهایی خردادماه، نمراتی بهتر از قبل کسب کنند.

اهمیت تک تک نمرات و مفهوم تراز

با تغییرات جدید کنکور، آنچه اهمیت دارد، نه صرفاً معدل کل دیپلم شما، بلکه تک تک نمرات دروس نهایی و تأثیر تراز آن ها در کنکور است. سازمان سنجش هر نمره کسب شده را با نمرات سایر داوطلبان همان سال مقایسه کرده و بر اساس سختی سوالات و عملکرد کلی دانش آموزان، یک تراز برای آن نمره محاسبه می کند. این تراز است که در نهایت به عنوان سابقه تحصیلی شما در کنکور اعمال می شود، نه نمره خام یا معدل کلی. هدف اصلی از ترمیم نمره، بهبود همین تراز سوابق تحصیلی و در نتیجه افزایش شانس قبولی در رشته و دانشگاه دلخواه شماست.

فاکتورهای حیاتی در انتخاب نمرات برای ترمیم

انتخاب نمرات صحیح برای ترمیم، قلب استراتژی شما برای افزایش رتبه کنکور است. در این بخش، به سه فاکتور کلیدی می پردازیم که باید در تصمیم گیری شما نقش محوری داشته باشند.

تراز نمره: عامل شماره یک در تصمیم گیری

تراز نمره، مهم ترین فاکتوری است که باید در ترمیم معدل به آن توجه کنید. نمره خام (مثلاً 18 یا 19) به تنهایی معیار مناسبی برای تصمیم گیری نیست. تراز نمره نشان می دهد که عملکرد شما در یک درس خاص، در مقایسه با سایر شرکت کنندگان همان آزمون در همان سال، چگونه بوده است. به عبارت دیگر، نمره شما با نمرات هم نسلان خود سنجیده می شود.

چرا نمره ۲۰ سال ۹۸ با ۲۰ سال ۱۴۰۳ برابر نیست؟

یکی از باورهای غلط رایج این است که نمره ۲۰ همیشه بهترین تراز را به همراه دارد. این تفکر کاملاً اشتباه است. سختی سوالات امتحانات نهایی در سال های مختلف و همچنین سطح کلی دانش آموزان در هر سال، باعث می شود تراز یک نمره خام ثابت، متفاوت باشد. به عنوان مثال، اگر در سال ۹۸ که سوالات نسبتاً آسان تر بودند، نمره ۲۰ کسب کرده اید، ممکن است تراز آن کمتر از نمره ۱۹ یا حتی ۱۸ در سال ۱۴۰۳ باشد که سوالات دشوارتر بوده اند. این بدان معناست که یک نمره بالا از سال های قبل از ۱۴۰۲، به دلیل تراز پایین تر، کاندیدای جدی برای ترمیم است. بنابراین، حتی اگر نمره ای بالا (مثلاً ۱۸ یا ۱۹) در سال های گذشته دارید، بررسی کنید که آیا با ترمیم آن در سال جاری می توانید تراز بهتری کسب کنید یا خیر.

تراز نمره، نه نمره خام، عامل اصلی موفقیت شما در ترمیم معدل است. حتی نمرات بالای سال های گذشته ممکن است به دلیل تفاوت در سطح دشواری امتحانات و عملکرد کلی دانش آموزان، تراز کمتری نسبت به نمرات مشابه در سال های اخیر داشته باشند و نیاز به ترمیم داشته باشند.

ضرایب دروس: وزن هر نمره در کنکور

هر درس در کنکور سراسری، بسته به رشته تحصیلی و اهمیت آن درس، ضریب متفاوتی دارد. ترمیم نمره ای در درسی با ضریب بالا، تأثیر به مراتب بیشتری بر تراز نهایی شما خواهد داشت تا ترمیم نمره ای در درسی با ضریب پایین. بنابراین، پس از تراز، ضرایب دروس دومین فاکتور مهم در اولویت بندی برای ترمیم هستند.

برای مثال، ترمیم نمره ۱۰ در درس فیزیک برای رشته تجربی (که ضریب بالایی دارد) بسیار موثرتر از ترمیم نمره ۱۰ در درس سلامت و بهداشت است که ضریب کمتری دارد. در ادامه، می توانید ضرایب دروس اصلی را برای رشته های مختلف مشاهده کنید:

رشته	درس	ضریب تقریبی (مثال)
تجربی	زیست شناسی	12
تجربی	شیمی	9
تجربی	ریاضی	7
تجربی	فیزیک	6
ریاضی	ریاضیات	12
ریاضی	فیزیک	9
ریاضی	شیمی	7
انسانی	علوم و فنون ادبی	12
انسانی	ریاضی و آمار	6
انسانی	اقتصاد	3
عمومی (مشترک)	فارسی	4
عمومی (مشترک)	عربی	2
عمومی (مشترک)	دین و زندگی	3
عمومی (مشترک)	زبان خارجی	2

توجه: ضرایب دروس عمومی در کنکور فعلی به صورت مجزا اعمال می شوند و اهمیت آن ها به هیچ عنوان کمتر از دروس تخصصی نیست. بنابراین، ترمیم نمرات پایین در دروس عمومی نیز می تواند تأثیر قابل توجهی در تراز شما داشته باشد.

سال اخذ دیپلم و نظام آموزشی شما

سال اخذ دیپلم و نظام آموزشی (نظام قدیم، نظام جدید، تغییر رشته ای) نقش مهمی در نحوه تراز شدن نمرات شما ایفا می کند. قوانین ترمیم معدل برای هر گروه متفاوت است و شناخت این تفاوت ها برای یک برنامه ریزی دقیق ضروری است.

• نظام جدید (دیپلم های ۱۴۰۲ به بعد): این افراد عموماً سابقه تحصیلی کامل دارند و فقط به دنبال بهبود نمرات خاصی هستند.
• نظام قدیم (دیپلم های قبل از ۱۴۰۲): این داوطلبان معمولاً فاقد سوابق تحصیلی مطابق با دروس نظام جدید هستند و باید برای تمامی دروس نهایی رشته مورد نظر خود، سابقه تحصیلی ایجاد کنند.
• تغییر رشته ای ها: این افراد نیز باید برای دروس رشته جدید خود که قبلاً سابقه تحصیلی نداشته اند، سابقه ایجاد کنند یا نمرات قبلی را ترمیم نمایند.

کدام نمرات را ترمیم کنیم؟ راهنمای گام به گام و سناریوهای کاربردی

حالا که با فاکتورهای کلیدی تراز و ضرایب دروس آشنا شدید، زمان آن رسیده تا به صورت عملی، راهنمای انتخاب نمرات برای ترمیم را بر اساس وضعیت های مختلف مرور کنیم.

راهنمای ترمیم برای فارغ التحصیلان نظام جدید (دیپلم های ۱۴۰۲ به بعد و دوازدهمی ها)

اگر دیپلم نظام جدید دارید یا دانش آموز سال دوازدهم هستید، استراتژی شما باید بر روی بهبود نمرات کلیدی متمرکز باشد.

1. اولویت اول (ضروری): نمرات زیر ۱۶-۱۷ در دروس اصلی و عمومی با ضریب بالا.

   هر نمره ای که در دروس با ضریب بالا (مانند زیست، شیمی، ریاضی، فیزیک، علوم و فنون ادبی برای رشته های تخصصی و فارسی، دین و زندگی برای دروس عمومی) زیر ۱۶ یا ۱۷ باشد، باید در اولویت جدی ترمیم قرار گیرد. تأثیر منفی این نمرات بر تراز کل سوابق تحصیلی شما بسیار زیاد است.

2. اولویت دوم (مهم): نمرات ۱۷-۱۹ در دروس با ضریب بالا.

   حتی نمرات ۱۷، ۱۸ یا ۱۹ در دروس با ضرایب بالا نیز می توانند با ترمیم بهبود یابند و تراز شما را به طور محسوسی افزایش دهند، به خصوص اگر در سال های گذشته و با تراز پایین تری کسب شده باشند.

3. اولویت سوم (قابل بررسی): نمرات بالا (حتی ۲۰) از سال های قبل از ۱۴۰۲.

   همانطور که توضیح داده شد، نمرات بالا (حتی ۲۰) از سال های قبل از ۱۴۰۲ ممکن است به دلیل تراز پایین، تأثیر مطلوبی در کنکور شما نداشته باشند. اگر زمان و توانایی کافی دارید، ترمیم این نمرات نیز می تواند برای کسب حداکثر تراز مفید باشد.

نکته کلیدی: اگر حتی یک درس دارای نمره پایینی است که ضریب بالایی دارد، ترمیم آن را جدی بگیرید و از آن غافل نشوید.

آیا نمرات دهم و یازدهم را ترمیم کنیم؟

بر اساس قوانین فعلی، سوابق تحصیلی فقط شامل نمرات امتحانات نهایی سال دوازدهم است. با این حال، زمزمه هایی درباره تأثیر نمرات سال های دهم و یازدهم نیز وجود دارد. بهتر است همواره آخرین بخشنامه ها و اطلاعیه های سازمان سنجش و آموزش و پرورش را دنبال کنید. در صورت اعلام رسمی تأثیر این نمرات، باید استراتژی ترمیم را برای آن ها نیز در نظر بگیرید.

راهنمای ترمیم برای فارغ التحصیلان نظام قدیم و تغییر رشته ای ها

این گروه از داوطلبان، شرایط ویژه تری دارند و استراتژی آن ها باید بر پایه ایجاد سابقه تحصیلی متمرکز باشد.

قانون طلایی: فارغ التحصیلان نظام قدیم و تغییر رشته ای ها باید برای تمام دروس نهایی رشته مورد نظر خود که در نظام جدید برگزار می شود، سابقه تحصیلی ایجاد کنند. این بدان معناست که حتی اگر دروسی را در دوره دبیرستان خود نداشته اید (مثلاً درس زیست برای تغییر رشته ای از انسانی به تجربی، یا سلامت و بهداشت برای نظام قدیم)، باید در امتحانات نهایی آن دروس شرکت کنید و نمره کسب کنید.

هشدار مهم: عدم ایجاد سابقه تحصیلی در هر یک از دروس مورد نیاز، به منزله کسب نمره صفر در آن درس تلقی می شود که می تواند به شدت تراز کلی سوابق تحصیلی شما را کاهش داده و شانس قبولی تان را از بین ببرد. بنابراین، این گروه از داوطلبان چاره ای جز ثبت نام و شرکت در امتحانات تمامی دروس ندارند.

باید تمام دروس را ترمیم کرد؟ (استراتژی در زمان محدود)

ایده آل این است که تمام دروس نیازمند بهبود، ترمیم شوند. اما اگر زمان محدود است، اولویت بندی بسیار مهم می شود. در چنین شرایطی:

1. ابتدا نمرات پایین تر (مثلاً زیر ۱۶) را در دروس با بالاترین ضریب ترمیم کنید.
2. سپس به سراغ نمرات متوسط (۱۷-۱۹) در دروس با ضریب بالا بروید.
3. اگر هنوز وقت داشتید، نمرات بالا (حتی ۲۰) از سال های گذشته را نیز در نظر بگیرید.

برای داوطلبان نظام قدیم و تغییر رشته ای، این استراتژی کمی متفاوت است. برای این گروه، ایجاد سابقه تحصیلی برای تمامی دروس ضروری است، حتی اگر زمان محدود باشد. در این شرایط، باید با یک برنامه ریزی فشرده، خود را برای امتحانات همه دروس آماده کنید.

اگر نمره ام بعد از ترمیم کمتر شد چه؟ (قانون حفظ بهترین نمره/تراز)

یکی از بزرگترین نگرانی های داوطلبان این است که اگر پس از شرکت در امتحان ترمیم، نمره جدید آن ها کمتر از نمره قبلی شود، چه اتفاقی خواهد افتاد. جای نگرانی نیست؛ طبق قانون، همواره بهترین تراز کسب شده برای شما در سوابق تحصیلی در نظر گرفته می شود. یعنی اگر نمره قبلی شما تراز بالاتری داشته باشد، همان نمره محاسبه خواهد شد و نمره جدید که پایین تر است، هیچ تأثیری نخواهد داشت. این قانون به شما اطمینان می دهد که با خیال راحت می توانید برای ترمیم نمرات اقدام کنید و از این فرصت برای بهبود وضعیت خود نهایت بهره را ببرید.

ابهامات رایج و پاسخ های قطعی

در فرآیند ترمیم معدل، سوالات و ابهامات زیادی برای داوطلبان پیش می آید. در این بخش به برخی از پرتکرارترین آن ها پاسخ می دهیم تا مسیر شما شفاف تر شود.

چند بار می توان هر درس را ترمیم کرد؟

بر اساس قوانین جدید، هر داوطلب می تواند برای هر درس نهایی، یک بار در امتحانات ترمیم معدل شرکت کند. این قانون اهمیت تصمیم گیری آگاهانه و آمادگی کامل را قبل از شرکت در آزمون افزایش می دهد. اگر در سال های گذشته ترمیم کرده اید، دیگر فرصت ترمیم مجدد آن درس را ندارید؛ مگر اینکه قوانین جدیدی در آینده اعلام شود.

نمرات ترمیم شده چقدر اعتبار دارند؟

نمرات کسب شده در امتحانات ترمیم معدل، اعتبار نامحدود دارند. این بدان معناست که پس از ترمیم، نمره جدید شما در سامانه سازمان سنجش ثبت می شود و تا هر زمان که بخواهید، به عنوان سوابق تحصیلی شما قابل استفاده خواهد بود و تاریخ انقضا ندارد. این موضوع با اعتبار دوساله نتیجه کنکور اشتباه گرفته نشود؛ نتیجه کنکور دو سال اعتبار دارد، اما نمرات سوابق تحصیلی (از جمله نمرات ترمیم شده) دائمی هستند.

آیا غیبت در جلسه ترمیم معدل فرصت را از بین می برد؟

طبق قوانین جدید، اگر برای امتحان ترمیم معدل ثبت نام کنید اما به هر دلیلی در جلسه امتحان حاضر نشوید، فرصت ترمیم شما از بین نمی رود. پیش از این، غیبت بدون ارائه گواهی موجه، باعث از دست رفتن فرصت می شد، اما اکنون می توانید بدون نگرانی از غیبت، در زمان دیگری برای ترمیم همان درس اقدام کنید. این تغییر قانون، انعطاف پذیری بیشتری را برای داوطلبان فراهم کرده است.

هزینه ترمیم معدل چقدر است؟

ثبت نام برای امتحانات ترمیم معدل مستلزم پرداخت هزینه ای به آموزش و پرورش است. این هزینه هر سال و با توجه به شرایط منطقه ای و تعداد دروس انتخابی متفاوت است. معمولاً زمانی که شما به سایت my.medu.ir مراجعه می کنید، با توجه به منطقه تحصیلی، هزینه مشخصی برای هر درس تعیین می شود. در حال حاضر، بازه قیمتی ترمیم هر درس می تواند از ۲۰ هزار تومان تا ۱۱۰ هزار تومان متغیر باشد و به صورت متوسط حدود ۵۰ هزار تومان است. جزئیات دقیق هزینه را باید در زمان ثبت نام از طریق پورتال مربوطه یا مدارس بزرگسالان استعلام کنید.

زمان ثبت نام و برگزاری امتحانات ترمیم معدل

ثبت نام برای امتحانات ترمیم معدل معمولاً از اواسط بهمن ماه آغاز شده و تا اواسط اسفندماه ادامه می یابد. امتحانات ترمیم معدل فقط در خردادماه برگزار می شوند و فرصت دیگری در ماه های دیگر (مانند شهریور یا دی) برای ترمیم نمرات نهایی وجود ندارد. اکیداً توصیه می شود که ثبت نام خود را در روزهای ابتدایی انجام دهید تا از شلوغی های احتمالی سایت در روزهای پایانی جلوگیری شود و در صورت بروز هرگونه مشکل در مدارک، زمان کافی برای رفع آن داشته باشید.

آیا دروس افتاده (مردودی) را می توان ترمیم کرد؟

خیر، دروسی که در آن ها مردود شده اید (نمره کمتر از ۱۰) ابتدا باید پاس شوند. یعنی شما باید ابتدا در امتحانات جبرانی (معمولاً در شهریور یا دی ماه) شرکت کرده و نمره قبولی کسب کنید. پس از قبولی در درس، می توانید برای ترمیم آن نمره (که دیگر کمتر از ۱۰ نیست) در امتحانات خردادماه شرکت کنید. امکان ترمیم مستقیم دروس افتاده وجود ندارد.

مراحل عملی ثبت نام برای ترمیم معدل

برای ثبت نام در امتحانات ترمیم معدل، می توانید از دو روش اقدام کنید:

1. مراجعه حضوری به مدارس بزرگسالان:

   به یکی از مدارس بزرگسالان شهر یا استان خود مراجعه کنید. مدارک مورد نیاز را ارائه دهید و درخواست ترمیم نمره را ثبت کنید.

   • مدارک مورد نیاز:
     • شناسنامه و کپی آن
     • کارت ملی و کپی آن
     • یک قطعه عکس پرسنلی جدید
     • اصل کارنامه نهایی و کپی آن
     • اصل مدرک فارغ التحصیلی یا گواهی موقت دیپلم و کپی آن
     • یک پوشه برای نگهداری مدارک
2. ثبت نام آنلاین از طریق سایت my.medu.ir:

   این روش به دلیل سهولت و سرعت، بیشتر توصیه می شود. مراحل زیر را دنبال کنید:

   • وارد سایت رسمی آموزش و پرورش به آدرس my.medu.ir شوید.
   • گزینه ورود فرهنگیان/عموم را انتخاب کنید.
   • در صفحه بعد، بخش سوابق تحصیلی را انتخاب نمایید.
   • یک کد ۱۹ رقمی (کد سوابق تحصیلی شما) نمایش داده می شود. این کد را یادداشت کنید.
   • سپس روی گزینه ترمیم معدل کلیک کنید.
   • در بخش بعدی، سوالاتی در مورد سوابق تحصیلی و دروسی که قصد ترمیم آن ها را دارید، از شما پرسیده می شود. با دقت پاسخ دهید.
   • در نهایت، درخواست شما برای ترمیم نمرات ثبت خواهد شد.

دروس ترمیم معدل برای هر رشته شامل چه دروسی می شود؟

دروس قابل ترمیم برای هر رشته تحصیلی، شامل تمامی دروس نهایی پایه دوازدهم آن رشته است. این دروس برای هر رشته متفاوت بوده و شما باید بر اساس رشته ای که قصد شرکت در کنکور آن را دارید، اقدام به ترمیم نمرات مربوطه کنید.

دروس قابل ترمیم دوازدهم تجربی

• فارسی ۳
• عربی، زبان قرآن ۳
• دین و زندگی ۳
• زبان خارجی ۳
• سلامت و بهداشت
• علوم اجتماعی
• زیست شناسی ۳
• شیمی ۳
• فیزیک ۳
• ریاضی ۳

لیست دروس قابل ترمیم دوازدهم ریاضی

• فارسی ۳
• عربی، زبان قرآن ۳
• دین و زندگی ۳
• زبان خارجی ۳
• سلامت و بهداشت
• علوم اجتماعی
• حسابان ۲
• هندسه ۳
• شیمی ۳
• فیزیک ۳

دروس قابل ترمیم دوازدهم انسانی

• فارسی ۳
• عربی، زبان قرآن ۳ (علوم و معارف اسلامی)
• دین و زندگی ۳
• زبان خارجی ۳
• سلامت و بهداشت
• علوم اجتماعی
• تاریخ ۳
• جغرافیا ۳
• علوم و فنون ادبی ۳
• ریاضی و آمار ۳
• فلسفه ۲

تغییر رشته ای ها و نظام قدیم: برای این داوطلبان، همانطور که پیشتر ذکر شد، تمامی دروس نهایی رشته مورد نظر (حتی اگر قبلاً آن ها را نخوانده باشند) باید ترمیم شوند یا سابقه تحصیلی برایشان ایجاد شود.

نتیجه گیری

ترمیم معدل و بهبود سوابق تحصیلی، دیگر صرفاً یک گزینه نیست؛ بلکه با توجه به افزایش سهم قطعی آن در کنکور، به یک سرمایه گذاری حیاتی برای آینده تحصیلی شما تبدیل شده است. تصمیم گیری آگاهانه درباره چه نمراتی را ترمیم کنیم، نیازمند درک عمیق از مفهوم تراز نمره، ضرایب دروس و تفاوت های قوانین برای گروه های مختلف داوطلبان (نظام جدید، نظام قدیم و تغییر رشته ای) است. نمرات بالای سال های گذشته، به دلیل تراز پایین تر، اغلب نیاز به ترمیم دارند و اولویت بندی بر اساس ضرایب دروس می تواند حداکثر بازدهی را برای شما به ارمغان آورد.

با مطالعه دقیق این راهنما و در نظر گرفتن تمامی نکات کلیدی، می توانید با اطمینان خاطر بیشتری قدم در این مسیر بگذارید. این فرصت طلایی را از دست ندهید و با برنامه ریزی دقیق، فاصله خود تا رشته و دانشگاه رؤیایی تان را به حداقل برسانید.

برای کسب بهترین نتیجه و برنامه ریزی دقیق و شخصی سازی شده برای ترمیم معدل، توصیه می کنیم با مشاوران تحصیلی متخصص در این زمینه مشورت کنید. آن ها می توانند با تحلیل دقیق سوابق تحصیلی شما و آخرین تغییرات قوانین، بهترین استراتژی را برایتان ترسیم کنند.