گردش در طبیعت

در دنیای پرشتاب و پرتلاطم امروز نیاز به فاصله گرفتن از هیاهوی شهر و بازگشت به دامان طبیعت بیش از پیش احساس می شود. این تمایل درونی به ارتباط با محیط طبیعی ریشه ای عمیق در وجود انسان دارد و پاسخی است به فشارهای زندگی مدرن. گردش در طبیعت که با نام های دیگری چون طبیعت گردی یا سفر به طبیعت نیز شناخته می شود فرصتی بی نظیر برای تجدید قوا کشف ناشناخته ها و درک عمیق تر زیبایی های سیاره ماست. این شیوه سفر نه تنها تجربه ای لذت بخش و آرامش بخش فراهم می آورد بلکه می تواند دریچه ای به سوی آگاهی زیست محیطی و مسئولیت پذیری در قبال زمین بگشاید. در این راهنما به ابعاد مختلف طبیعت گردی از چیستی و انواع آن گرفته تا تجهیزات ضروری مقاصد محبوب و اصول کلیدی برای تجربه ای ایمن و پایدار خواهیم پرداخت.

طبیعت گردی چیست؟

طبیعت گردی به هرگونه بازدید یا سفر به مناطق طبیعی با هدف لذت بردن مشاهده مطالعه یا مشارکت در فعالیت هایی که به محیط طبیعی مرتبط هستند اطلاق می شود. برخلاف گردشگری شهری یا فرهنگی که بر دست ساخته های بشر تمرکز دارد کانون توجه در طبیعت گردی جاذبه های طبیعی مانند کوه ها جنگل ها سواحل کویرها رودخانه ها چشمه ها و حیات وحش است. این نوع سفر می تواند شامل فعالیت های متنوعی از پیاده روی ساده در یک پارک جنگلی گرفته تا صعود به قله های مرتفع کاوش در غارها مشاهده پرندگان یا کمپینگ در مناطق بکر باشد. طبیعت گردی اغلب با مفاهیمی چون پایداری و مسئولیت پذیری همراه است به این معنی که تلاش می شود کمترین آسیب به محیط زیست وارد شود و منافع اجتماعی و اقتصادی برای جوامع محلی فراهم گردد. سازمان ها و نهادهای بین المللی مختلفی تعاریف مشخصی برای طبیعت گردی ارائه داده اند که همگی بر ارتباط انسان با طبیعت حفاظت از آن و احترام به فرهنگ های محلی تاکید دارند.

مزایای طبیعت گردی

سفر به طبیعت و گشت و گذار در محیط های بکر فواید بی شماری برای افراد جوامع محلی و حتی محیط زیست دارد. از منظر فردی حضور در طبیعت به کاهش استرس بهبود سلامت روان افزایش فعالیت بدنی و تقویت سیستم ایمنی کمک می کند. تماشای مناظر طبیعی تنفس هوای پاک و دوری از شلوغی زندگی روزمره حس آرامش و سرزندگی را به ارمغان می آورد و خلاقیت و تمرکز را افزایش می دهد. از جنبه اقتصادی طبیعت گردی می تواند منبع درآمد مهمی برای جوامع محلی در مناطق طبیعی باشد. ایجاد شغل در بخش های مختلف مانند اقامتگاه ها رستوران ها حمل ونقل راهنمایی تور و فروش صنایع دستی رونق اقتصادی را به دنبال دارد و به بهبود کیفیت زندگی ساکنان محلی کمک می کند. مهم تر از همه طبیعت گردی مسئولانه نقش حیاتی در حفاظت از محیط زیست ایفا می کند. افزایش آگاهی عمومی نسبت به ارزش مناطق طبیعی حمایت از پروژه های حفاظتی و ایجاد انگیزه برای نگهداری از اکوسیستم ها و حیات وحش از جمله مزایای زیست محیطی این نوع گردشگری محسوب می شود. وقتی مردم زیبایی و اهمیت طبیعت را از نزدیک لمس می کنند بیشتر به حفظ آن متعهد می شوند.

انواع طبیعت گردی

دنیای طبیعت گردی بسیار گسترده و متنوع است و بر اساس معیارهای مختلفی مانند نوع محیط طبیعی فعالیت های انجام شده مدت زمان سفر و درجه سختی می توان آن را به دسته های متفاوتی تقسیم کرد. آشنایی با انواع گوناگون طبیعت گردی به شما کمک می کند تا متناسب با علاقه توانایی و شرایط خود بهترین گزینه را برای تجربه سفر به طبیعت انتخاب کنید. هر نوع طبیعت گردی تجهیزات مهارت ها و ملاحظات خاص خود را می طلبد و تجربه ای منحصر به فرد را ارائه می دهد. در ادامه به معرفی برخی از رایج ترین و محبوب ترین انواع طبیعت گردی می پردازیم که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند و مقاصد متفاوتی را شامل می شوند.

طبیعت گردی اقلیمی

طبیعت گردی اقلیمی به سفرهایی گفته می شود که با هدف تجربه و آشنایی با مناطق دارای اقلیم های متفاوت از محل زندگی معمول فرد انجام می شود. این نوع گردشگری می تواند شامل سفر از مناطق سردسیر به گرمسیر یا برعکس یا بازدید از مناطقی با ویژگی های آب و هوایی خاص مانند مناطق پرباران خشک معتدل یا کوهستانی باشد. هدف اصلی در این نوع سفر درک تنوع اقلیمی زمین و مشاهده تاثیر آن بر چشم اندازها پوشش گیاهی و جانوری منطقه است. به عنوان مثال سفر به مناطق کویری در فصول سرد سال برای فرار از سرمای شهرهای بزرگ یا سفر به مناطق کوهستانی و ییلاقی در تابستان برای بهره مندی از هوای خنک و مطبوع نمونه هایی از طبیعت گردی اقلیمی هستند. این نوع سفر نیازمند آمادگی برای مواجهه با شرایط آب و هوایی متفاوت و همراه داشتن پوشاک و تجهیزات مناسب با اقلیم مقصد است.

طبیعت گردی ساحلی

طبیعت گردی ساحلی شامل سفر و گشت و گذار در مناطق ساحلی جزایر کرانه های دریاها و اقیانوس ها می شود. این نوع گردشگری تنها به استراحت و آفتاب گرفتن محدود نمی شود بلکه فرصت های متنوعی برای ارتباط با طبیعت دریا و ساحل ارائه می دهد. فعالیت هایی مانند پیاده روی در امتداد ساحل شنا در دریا غواصی و تماشای دنیای زیر آب قایق سواری کایاک سواری موج سواری و مشاهده پرندگان دریایی از جمله جذابیت های طبیعت گردی ساحلی هستند. این نوع سفر به افراد امکان می دهد تا از زیبایی های بصری سواحل صدای امواج و هوای مرطوب و تازه دریا لذت ببرند. حفاظت از اکوسیستم های ساحلی و دریایی مانند صخره های مرجانی و تالاب های ساحلی یکی از ملاحظات مهم در طبیعت گردی ساحلی مسئولانه است.

طبیعت گردی کوهستانی و برفی

سفر به مناطق کوهستانی دامنه ها و قله ها بخش مهمی از طبیعت گردی را تشکیل می دهد. این نوع گردشگری می تواند از پیاده روی سبک در تپه ماهورها تا کوهنوردی حرفه ای و صعود به قله های مرتفع و پوشیده از برف را شامل شود. طبیعت گردی کوهستانی فرصتی برای تجربه چشم اندازهای پانورامیک هوای پاک کوهستان و فعالیت های بدنی چالش برانگیز است. در فصول سرد طبیعت گردی در مناطق برفی با فعالیت هایی مانند اسکی اسنوبرد برف نوردی و تماشای مناظر زمستانی همراه می شود. این نوع طبیعت گردی اغلب نیازمند آمادگی جسمانی خوب تجهیزات تخصصی مانند کفش کوهنوردی باتوم پوشاک مناسب برای ارتفاع و سرما و در موارد پیشرفته تر تجهیزات فنی کوهنوردی است. آگاهی از شرایط آب و هوایی کوهستان و خطرات احتمالی مانند بهمن یا تغییرات ناگهانی دما برای حفظ ایمنی در این نوع سفر ضروری است.

طبیعت گردی جنگلی

جنگل ها با تنوع زیستی غنی و فضای دل انگیز خود مقصدی محبوب برای طبیعت گردان هستند. طبیعت گردی جنگلی شامل پیاده روی در مسیرهای جنگلی کمپینگ در دل جنگل مشاهده درختان و گیاهان متنوع پرنده نگری و لذت بردن از آرامش و سکوت محیط جنگل است. کاوش در جنگل های انبوه مشاهده آبشارها و رودخانه هایی که از میان درختان می گذرند و استنشاق بوی خاک و برگ های پاییزی تجربه ای فراموش نشدنی را رقم می زند. این نوع طبیعت گردی می تواند در جنگل های معتدل بارانی هیرکانی یا هر نوع جنگل دیگری انجام شود. همراه داشتن نقشه و قطب نما یا دستگاه GPS برای مسیریابی در جنگل های انبوه پوشاک مناسب برای محافظت در برابر حشرات و رطوبت و رعایت اصول ایمنی در برابر حیات وحش از جمله نکات مهم در طبیعت گردی جنگلی است.

طبیعت گردی کویر و بیابانی

سفر به مناطق کویری و بیابانی تجربه ای متفاوت و اغلب چالش برانگیز از طبیعت گردی است. این مناطق با چشم اندازهای منحصربه فرد شامل تپه های شنی کلوت ها آسمان پرستاره شب و سکوت عمیق خود جذابیت خاصی برای ماجراجویان دارند. فعالیت هایی مانند سافاری با خودروهای آفرود شترسواری پیاده روی بر روی رمل ها رصد ستارگان و کمپینگ در کویر از جمله تجربه های رایج در این نوع سفر هستند. طبیعت گردی کویری نیازمند آمادگی بالا برای مواجهه با شرایط سخت مانند گرمای شدید روز سرمای شب کمبود آب و طوفان های شن است. همراه داشتن آب کافی پوشاک محافظ در برابر آفتاب و سرما تجهیزات مسیریابی دقیق و سفر به صورت گروهی و با راهنمایان مجرب برای ایمنی در کویر ضروری است.

گردشگری چشمه ها و منابع آب گرم

بازدید از چشمه ها رودخانه ها آبشارها دریاچه ها و به ویژه چشمه های آب گرم معدنی یکی دیگر از شاخه های طبیعت گردی است. این نوع گردشگری بر جاذبه های آبی طبیعی تمرکز دارد و می تواند شامل فعالیت هایی مانند آب تنی در رودخانه ها و چشمه ها شنا در دریاچه ها قایق سواری ماهیگیری و لذت بردن از خواص درمانی آب های معدنی باشد. چشمه های آب گرم با ترکیبات معدنی خاص خود مقاصدی محبوب برای گردشگرانی هستند که به دنبال آرامش و بهبود سلامتی از طریق آب درمانی هستند. این نوع طبیعت گردی اغلب با اقامت در نزدیکی این منابع آبی و بهره مندی از زیبایی های طبیعی اطراف آن ها همراه است. حفاظت از پاکیزگی منابع آبی و رعایت اصول بهداشتی در استفاده از چشمه ها از نکات مهم در این نوع گردشگری است.

لوازم و تجهیزات موردنیاز برای طبیعت گردی

آمادگی و همراه داشتن تجهیزات مناسب ستون فقرات هر سفر طبیعت گردی ایمن و لذت بخش است. نوع و میزان تجهیزات مورد نیاز به نوع طبیعت گردی (کوهنوردی کمپینگ کویرگردی و غیره) مدت زمان سفر فصل و شرایط آب و هوایی منطقه مقصد بستگی دارد. اما برخی اقلام ضروری و اساسی وجود دارند که باید در هر سفر طبیعت گردی حتی سفرهای کوتاه همراه داشت. این تجهیزات به شما کمک می کنند تا در شرایط مختلف راحت و ایمن باشید و بتوانید از پس چالش های احتمالی برآیید. لیست زیر شامل مهم ترین لوازم و تجهیزاتی است که هر طبیعت گردی باید به آن توجه کند:

• کوله پشتی مناسب: برای حمل راحت و منظم وسایل متناسب با حجم بار و مدت زمان سفر.
• چادر مسافرتی: برای اقامت شبانه در طبیعت با توجه به تعداد نفرات و مقاومت در برابر باد و باران.
• کیسه خواب: برای خواب راحت و گرم در شب با توجه به دمای کامفورت مناسب با فصل سفر.
• زیرانداز: برای عایق بندی در برابر سرما و رطوبت زمین و افزایش راحتی.
• پوشاک مناسب: شامل لباس های لایه ای برای تنظیم دما لباس ضد آب و باد و لباس گرم (بیس لایر پلار کاپشن).
• کفش مناسب: متناسب با نوع مسیر (پیاده روی کوهنوردی جنگل نوردی) که راحت مقاوم و دارای عاج مناسب باشد.
• سیستم روشنایی: چراغ قوه یا هدلامپ با باتری اضافه برای دید در شب و داخل چادر.
• جعبه کمک های اولیه: شامل لوازم ضروری برای پانسمان زخم ها داروهای شخصی و مسکن.
• ابزار چندکاره: چاقو انبردست کوچک و سایر ابزارهای کاربردی.
• سیستم ناوبری: نقشه قطب نما GPS یا اپلیکیشن های مسیریابی آفلاین.
• آب و سیستم تصفیه آب: مقدار کافی آب آشامیدنی و در صورت لزوم فیلتر یا قرص تصفیه آب.
• غذا و خوراکی: غذاهای سبک پر انرژی و فاسدنشدنی.
• کیسه زباله: برای جمع آوری تمام زباله ها و بازگرداندن آن ها به شهر.
• کرم ضد آفتاب و ضد حشره: برای محافظت پوست در برابر آفتاب و گزش حشرات.
• کلاه و عینک آفتابی: برای محافظت در برابر نور خورشید.
• فندک یا کبریت ضد آب: برای روشن کردن آتش در شرایط اضطراری (با رعایت اصول ایمنی).

انتخاب دقیق این لوازم بر اساس نیازهای سفر تجربه شما را در طبیعت به مراتب بهتر و ایمن تر خواهد کرد.

روش های جابه جایی در سفرهای طبیعت گردی

انتخاب وسیله و روش جابه جایی در سفرهای طبیعت گردی نقش مهمی در کیفیت تجربه و دسترسی به مناطق مورد نظر دارد. این انتخاب به عواملی مانند مسافت نوع مسیر تعداد همسفران میزان تجهیزات و بودجه بستگی دارد. روش های مختلفی برای سفر در دل طبیعت وجود دارد که هر کدام مزایا و محدودیت های خاص خود را دارند:

• پیاده روی (هایکینگ و ترکینگ): این روش اصلی ترین و طبیعی ترین راه برای کاوش در طبیعت است. پیاده روی های کوتاه (هایکینگ) برای مسیرهای مشخص و پاکوب شده مناسب هستند در حالی که ترکینگ به پیاده روی های طولانی تر و اغلب چند روزه در مسیرهای دورافتاده تر اطلاق می شود. این روش امکان ارتباط نزدیک با محیط را فراهم می کند.
• دوچرخه سواری (بایسیکل توریسم): استفاده از دوچرخه برای پیمایش مسیرهای طبیعت گردی به خصوص در مناطق جنگلی یا کوهستانی با شیب ملایم بسیار محبوب است. این روش هم فعالیت بدنی خوبی فراهم می کند و هم امکان پوشش مسافت های بیشتر نسبت به پیاده روی را می دهد.
• خودروی شخصی (آفرود یا سواری): سفر با خودروی شخصی به خصوص خودروهای آفرود در مناطق کویری یا مسیرهای ناهموار امکان حمل تجهیزات بیشتر و دسترسی به نقاط دورافتاده تر را فراهم می کند. با این حال استفاده از خودرو در طبیعت نیازمند رعایت اصول رانندگی در محیط های طبیعی و حفظ محیط زیست است.
• وسایل نقلیه عمومی: برای دسترسی به برخی مناطق طبیعی نزدیک به شهرها یا روستاها می توان از اتوبوس یا قطار استفاده کرد و سپس ادامه مسیر را با پیاده روی یا وسایل دیگر طی کرد.
• تورهای گردشگری: شرکت در تورهای طبیعت گردی که توسط آژانس ها برگزار می شوند یکی از راحت ترین روش ها به خصوص برای افراد مبتدی است. در این تورها معمولاً وسیله نقلیه (مینی بوس اتوبوس خودروی آفرود) توسط برگزارکننده فراهم می شود و مسئولیت حمل ونقل به عهده آن هاست.
• قایق یا کایاک: در مناطق ساحلی رودخانه ها یا دریاچه ها استفاده از قایق کایاک یا کانو برای کاوش در طبیعت و دسترسی به نقاطی که از خشکی قابل دسترسی نیستند رایج است.

انتخاب روش جابه جایی باید با توجه به مقصد نوع فعالیت و سطح آمادگی جسمانی شما صورت گیرد.

انواع طبیعت گردان

افرادی که به طبیعت گردی علاقه مند هستند طیف وسیعی از انگیزه ها مهارت ها و سبک های سفر را در بر می گیرند. می توان طبیعت گردان را بر اساس میزان تجربه اهداف سفر و نحوه سازماندهی سفرشان به دسته های مختلفی تقسیم کرد:

• طبیعت گردان مبتدی: این افراد تازه قدم در دنیای طبیعت گردی گذاشته اند. معمولاً سفرهای کوتاه و سبک به مناطق نزدیک و شناخته شده را ترجیح می دهند و به دنبال کسب تجربه اولیه و لذت بردن از محیط طبیعی هستند. نیاز به راهنمایی بیشتر و تجهیزات پایه دارند.
• طبیعت گردان نیمه حرفه ای: این دسته تجربه بیشتری دارند و ممکن است به سفرهای طولانی تر یا در مناطق کمی دورافتاده تر بروند. معمولاً دانش اولیه در مورد ناوبری کمک های اولیه و کمپینگ را کسب کرده اند و ممکن است به فعالیت های تخصصی تری مانند کوهنوردی سبک یا جنگل نوردی علاقه نشان دهند.
• طبیعت گردان حرفه ای: این افراد دانش و تجربه گسترده ای در زمینه طبیعت گردی و بقا در طبیعت دارند. قادر به برنامه ریزی و اجرای سفرهای مستقل به مناطق بکر و چالش برانگیز هستند و مهارت های پیشرفته ای در زمینه های مختلف مانند ناوبری کمک های اولیه کمپینگ در شرایط سخت و مواجهه با حیات وحش دارند.
• طبیعت گردان سازمان یافته: این افراد ترجیح می دهند در قالب تورهای گردشگری سفر کنند. مسئولیت برنامه ریزی حمل ونقل اقامت و راهنمایی در این نوع سفر بر عهده آژانس های برگزارکننده است. این روش برای کسانی که زمان یا تجربه کافی برای برنامه ریزی مستقل ندارند مناسب است.
• طبیعت گردان مستقل: این افراد سفرهای خود را به صورت فردی یا با گروه کوچکی از دوستان نزدیک برنامه ریزی و اجرا می کنند. آزادی عمل بیشتری دارند اما مسئولیت تمام جوانب سفر نیز بر عهده خودشان است.
• طبیعت گردان علمی و پژوهشی: هدف اصلی این دسته از سفر به طبیعت مطالعه تحقیق و جمع آوری اطلاعات علمی در مورد اکوسیستم ها گیاهان جانوران یا پدیده های طبیعی است. معمولاً متخصصان یا دانشجویان رشته های مرتبط با محیط زیست یا علوم طبیعی هستند.

هر نوع طبیعت گردی زیبایی ها و چالش های خاص خود را دارد و افراد با توجه به شخصیت و اهدافشان در یکی از این دسته ها قرار می گیرند.

چگونه یک طبیعت گرد حرفه ای شویم؟

تبدیل شدن به یک طبیعت گرد حرفه ای فراتر از صرفاً بازدید از مناطق طبیعی است؛ نیازمند کسب دانش مهارت و تجربه در طول زمان است. یک طبیعت گرد حرفه ای نه تنها از زیبایی های طبیعت لذت می برد بلکه قادر است در شرایط مختلف ایمنی خود و همراهانش را حفظ کند کمترین آسیب را به محیط زیست وارد کند و حتی به دیگران در کسب تجربه طبیعت گردی کمک کند. اولین قدم برای حرفه ای شدن آموزش است. شرکت در دوره ها و کارگاه های آموزشی مرتبط با طبیعت گردی کوهنوردی نقشه خوانی ناوبری با قطب نما و GPS کمک های اولیه در طبیعت و بقا در شرایط اضطراری دانش نظری لازم را فراهم می کند. سپس کسب تجربه عملی از طریق شرکت در سفرهای طبیعت گردی با درجه سختی تدریجی این دانش را تثبیت می کند. شروع با سفرهای یک روزه سبک و به تدریج افزایش مدت زمان و سختی مسیر راهی منطقی برای پیشرفت است. یادگیری نحوه استفاده صحیح از تجهیزات برنامه ریزی دقیق سفر شامل بررسی آب و هوا شناسایی مسیرهای جایگزین و مدیریت ریسک از جمله مهارت های کلیدی هستند. علاوه بر مهارت های فنی یک طبیعت گرد حرفه ای باید اصول اخلاقی طبیعت گردی مسئولانه را عمیقاً درک کرده و رعایت کند از جمله احترام به محیط زیست حیات وحش و جوامع محلی. پیوستن به گروه ها و باشگاه های طبیعت گردی و کوهنوردی نیز فرصت مناسبی برای یادگیری از با تجربه ها و هم سفر شدن با افراد علاقه مند است.

درجه سختی در سفرهای طبیعت گردی

سفرهای طبیعت گردی از نظر میزان تلاش فیزیکی مهارت های مورد نیاز و خطرات احتمالی دارای درجات سختی متفاوتی هستند. طبقه بندی درجه سختی به طبیعت گردان کمک می کند تا سفری متناسب با توانایی ها و آمادگی خود انتخاب کنند و از ایمنی بیشتری برخوردار باشند. معمولاً درجه سختی بر اساس عواملی مانند مسافت مسیر میزان سربالایی و سراشیبی نوع زمین (مسطح صخره ای شنی برفی) ارتفاع از سطح دریا شرایط آب و هوایی و نیاز به مهارت های فنی خاص (مانند صخره نوردی یا عبور از رودخانه) تعیین می شود. یک طبقه بندی رایج سفرهای طبیعت گردی را به سه دسته اصلی تقسیم می کند:

• سبک (Easy): مناسب برای تمام افراد شامل مسیرهای کوتاه مسطح و پاکوب شده بدون نیاز به مهارت یا تجهیزات خاصی فراتر از لوازم اولیه. معمولاً برای پیاده روی های خانوادگی یا افراد کم تحرک مناسب است.
• متوسط (Moderate): نیازمند آمادگی جسمانی متوسط شامل مسیرهای طولانی تر دارای شیب های ملایم یا متوسط و احتمالاً زمین ناهموارتر. ممکن است نیاز به پیاده روی چند ساعته باشد.
• سخت (Strenuous): نیازمند آمادگی جسمانی بالا و تجربه قبلی شامل مسیرهای طولانی با شیب های تند زمین دشوار (صخره ای برفی گلی) یا نیاز به مهارت های فنی مانند استفاده از طناب یا کلنگ یخ. این دسته شامل کوهنوردی های جدی و ترکینگ های طولانی می شود.

برخی سیستم ها نیز درجه بندی دقیق تری مانند سیستم دسیمال یوسمیت برای کوهنوردی دارند. بررسی دقیق درجه سختی قبل از هر سفر و ارزیابی صادقانه توانایی های شخصی برای جلوگیری از حوادث ناگوار بسیار حیاتی است.

محبوب ترین مقاصد طبیعت گردی

زمین ما سرشار از مناطق طبیعی شگفت انگیز و متنوع است که هر کدام پتانسیل تبدیل شدن به مقصدی محبوب برای طبیعت گردان را دارند. محبوبیت یک مقصد طبیعت گردی به عواملی مانند زیبایی های طبیعی منحصربه فرد تنوع فعالیت های قابل انجام دسترسی امکانات رفاهی (حتی در سطح پایه) و شهرت آن منطقه بستگی دارد. مقاصد محبوب می توانند شامل پارک های ملی مناطق حفاظت شده رشته کوه ها جنگل های بزرگ بیابان های دیدنی سواحل بکر و مناطق دارای پدیده های طبیعی خاص مانند آبشارها یا غارها باشند. برخی از این مقاصد در سطح جهانی شناخته شده اند و سالانه میلیون ها طبیعت گرد را به خود جذب می کنند در حالی که برخی دیگر ممکن است در سطح منطقه ای یا ملی محبوب باشند. انتخاب مقصد به علاقه فردی (کوه کویر جنگل دریا) زمان سفر بودجه و میزان تجربه طبیعت گردی بستگی دارد. در ادامه به برخی از محبوب ترین مقاصد طبیعت گردی در ایران اشاره خواهیم کرد.

مکان های طبیعت گردی در ایران

ایران با تنوع اقلیمی و جغرافیایی بی نظیر خود گنجینه ای از مقاصد طبیعت گردی است. از کوه های سر به فلک کشیده البرز و زاگرس گرفته تا جنگل های سرسبز شمال کویرهای پهناور مرکزی سواحل نیلگون خلیج فارس و دریای خزر و دشت ها و تالاب های دیدنی ایران مقاصد متنوعی را برای هر سلیقه ای ارائه می دهد. برخی از این مکان ها شهرت جهانی دارند و برخی دیگر هنوز بکر و کمتر شناخته شده باقی مانده اند. در اینجا به چند نمونه از محبوب ترین مکان های طبیعت گردی در ایران اشاره می کنیم:

• کوه دماوند: بلندترین قله ایران و خاورمیانه مقصدی اصلی برای کوهنوردان حرفه ای و نیمه حرفه ای.
• کویر مرنجاب: با تپه های شنی زیبا دریاچه نمک و کاروانسرای تاریخی مکانی ایده آل برای کویرگردی و رصد ستارگان.
• جنگل های هیرکانی (شمال ایران): با قدمت میلیون ها سال شامل مناطق بی نظیری مانند جنگل ابر شاهرود جنگل های ماسال و جنگل های لفور. مناسب برای جنگل نوردی و کمپینگ.
• باداب سورت (مازندران): چشمه های پلکانی تراورتنی با رنگ های نارنجی و زرد پدیده ای طبیعی و بسیار زیبا.
• آبشار لاتون (گیلان): یکی از بلندترین آبشارهای ایران مقصدی جذاب برای طبیعت گردی و پیاده روی در مسیر جنگلی.
• کلوت های شهداد (کرمان): سازه های ماسه ای شگفت انگیز در دل کویر لوت یادآور شهر ارواح. مناسب برای کویرگردی و عکاسی.
• تالاب انزلی (گیلان): با نیلوفرهای آبی و پرندگان مهاجر مکانی عالی برای قایق سواری و پرنده نگری.
• رشته کوه زاگرس: با دره ها تنگه ها آبشارها و روستاهای پلکانی فراوان مقاصدی متعدد برای کوهنوردی و طبیعت گردی.

اینها تنها چند نمونه از بی شمار مکان های دیدنی ایران برای طبیعت گردی هستند و هر گوشه از این سرزمین پهناور زیبایی های طبیعی خاص خود را دارد.

اصول کلیدی گردشگری طبیعت

گردشگری طبیعت مسئولانه بر این پایه استوار است که لذت بردن از طبیعت نباید به قیمت آسیب رساندن به آن یا به خطر انداختن رفاه جوامع محلی تمام شود. رعایت اصول کلیدی در سفرهای طبیعت گردی نه تنها به حفظ محیط زیست برای نسل های آینده کمک می کند بلکه تجربه سفر را نیز برای خود و دیگران بهبود می بخشد. این اصول راهنمایی برای رفتار آگاهانه و محترمانه در طبیعت هستند:

• برنامه ریزی دقیق و آمادگی: قبل از سفر در مورد مقصد آب و هوا مسیرها مقررات منطقه و خطرات احتمالی تحقیق کنید. تجهیزات مناسب را همراه داشته باشید و کسی را از برنامه سفر خود مطلع کنید.
• حمل زباله به مبدأ: هر آنچه را با خود به طبیعت می برید بازگردانید. هیچ اثری از خود در طبیعت باقی نگذارید حتی ته سیگار یا پوست میوه.
• کمترین اثر را بگذارید: روی مسیرهای مشخص شده حرکت کنید تا به پوشش گیاهی آسیب نرسد. از روشن کردن آتش مگر در مکان های مجاز و با رعایت کامل اصول ایمنی خودداری کنید. در صورت نیاز به آتش از اجاق های سفری استفاده کنید.
• احترام به حیات وحش: از فاصله مناسب حیوانات را مشاهده کنید و هرگز به آن ها غذا ندهید. از نزدیک شدن بیش از حد به حیوانات یا تلاش برای لمس کردن آن ها خودداری کنید. در فصل تولید مثل حیوانات احتیاط بیشتری به خرج دهید.
• چیزی برندارید و چیزی اضافه نکنید: سنگ ها گیاهان چوب ها یا هر چیز دیگری را از طبیعت با خود نبرید. یادگاری شما از طبیعت باید عکس ها و خاطراتتان باشد نه اشیای طبیعی.
• احترام به جوامع محلی: اگر از مناطق مسکونی عبور می کنید به فرهنگ و آداب و رسوم مردم محلی احترام بگذارید. در صورت امکان از محصولات و خدمات محلی استفاده کنید.
• مدیریت صحیح پسماندها: علاوه بر زباله های خشک پسماندهای انسانی را نیز به درستی مدیریت کنید تا باعث آلودگی آب و خاک نشوند.

رعایت این اصول تضمین کننده پایداری گردشگری طبیعت و حفظ زیبایی های آن برای آیندگان است.

آثار طبیعت گردی بر طبیعت!

طبیعت گردی مانند هر فعالیت انسانی دیگری می تواند هم آثار مثبت و هم آثار منفی بر محیط طبیعی داشته باشد. آثار منفی معمولاً ناشی از طبیعت گردی بی برنامه و غیرمسئولانه است. افزایش تردد در مسیرهای مشخص نشده می تواند منجر به فرسایش خاک و تخریب پوشش گیاهی شود. رها کردن زباله به خصوص زباله های تجزیه ناپذیر مانند پلاستیک باعث آلودگی بصری و شیمیایی محیط زیست می شود و حیات وحش را به خطر می اندازد. روشن کردن آتش در مناطق خشک یا بادخیز می تواند منجر به آتش سوزی های گسترده و نابودی جنگل ها و مراتع شود. آلودگی صوتی ناشی از وسایل نقلیه یا صدای بلند گردشگران می تواند آرامش حیات وحش را بر هم زند. با این حال طبیعت گردی مسئولانه و پایدار می تواند آثار بسیار مثبتی داشته باشد. مهم ترین اثر مثبت افزایش آگاهی عمومی نسبت به ارزش محیط زیست و نیاز به حفاظت از آن است. وقتی مردم زیبایی و شکنندگی طبیعت را از نزدیک می بینند بیشتر به حفظ آن ترغیب می شوند. درآمد حاصل از گردشگری طبیعت می تواند به تأمین مالی پروژه های حفاظتی و مدیریت مناطق حفاظت شده کمک کند. همچنین ارزش اقتصادی طبیعت برای جوامع محلی انگیزه آن ها را برای محافظت از منابع طبیعی خود افزایش می دهد. بنابراین آثار طبیعت گردی بر طبیعت به شدت به نحوه انجام آن بستگی دارد؛ طبیعت گردی مسئولانه می تواند ابزاری قدرتمند برای حفاظت باشد در حالی که طبیعت گردی بی ملاحظه می تواند مخرب باشد.

آشنایی با تورهای گردشگری برای سفرهای طبیعت گردی

برای بسیاری از افراد به خصوص کسانی که تجربه کمی در طبیعت گردی دارند یا فرصت کافی برای برنامه ریزی مستقل ندارند شرکت در تورهای گردشگری طبیعت گردی گزینه ای عالی محسوب می شود. تورهای طبیعت گردی توسط آژانس ها و شرکت های تخصصی برگزار می شوند و شامل پکیج کاملی از خدمات از جمله حمل ونقل اقامت (در صورت چند روزه بودن تور) وعده های غذایی راهنماهای مجرب و برنامه ریزی کامل مسیر و فعالیت ها هستند. این تورها می توانند از سفرهای یک روزه سبک به مناطق نزدیک شهر گرفته تا تورهای چند روزه و چالش برانگیز به مناطق دورافتاده و بکر را شامل شوند. مزیت اصلی شرکت در تور بهره مندی از دانش و تجربه راهنمایان محلی یا تخصصی است که با منطقه آشنایی کامل دارند مسیرها را می شناسند نکات ایمنی را رعایت می کنند و می توانند اطلاعات جالبی در مورد طبیعت تاریخ و فرهنگ منطقه ارائه دهند. همچنین تورها معمولاً شامل بیمه مسافرتی هستند که در حوادث احتمالی پوشش مناسبی ارائه می دهد. با این حال هنگام انتخاب تور باید به نکاتی مانند اعتبار آژانس برگزارکننده تجربه و صلاحیت راهنمایان تعداد همسفران در گروه نوع وسیله نقلیه کیفیت تجهیزات مورد استفاده (مانند چادر و کیسه خواب در صورت نیاز) و مهم تر از همه توجه تور به اصول طبیعت گردی مسئولانه و حفظ محیط زیست دقت کرد. تورهای معتبر اصول Leave No Trace را رعایت می کنند و به پایداری سفر اهمیت می دهند.

چه اصول ایمنی را باید در طبیعت گردی رعایت کنیم؟

برای ایمنی در طبیعت گردی همواره پیش از سفر برنامه ریزی دقیق داشته باشید از وضعیت آب و هوا مطلع شوید مسیر را بشناسید کسی را از برنامه خود آگاه کنید جعبه کمک های اولیه همراه داشته باشید و به علائم مسیر و توصیه های راهنما توجه کنید.

تفاوت طبیعت گردی با اکوتوریسم چیست؟

طبیعت گردی به هرگونه سفر به مناطق طبیعی اطلاق می شود. اکوتوریسم زیرمجموعه ای از طبیعت گردی است که بر حفاظت از محیط زیست آموزش منافع جوامع محلی و کمترین تاثیر منفی بر طبیعت تاکید ویژه دارد.

وسایل ضروری طبیعت گردی برای افراد مبتدی کدامند؟

برای شروع یک کوله پشتی راحت کفش مناسب پیاده روی پوشاک لایه ای آب و غذای کافی جعبه کمک های اولیه کوچک نقشه یا GPS و کیسه زباله از ضروری ترین وسایل هستند.

چگونه می توان تورهای طبیعت گردی معتبر پیدا کرد؟

برای یافتن تور معتبر درباره آژانس های گردشگری تحقیق کنید مجوزها و سابقه فعالیت آن ها را بررسی کنید نظرات سایر شرکت کنندگان را بخوانید و از راهنمایان تور درباره تجربه و دانش آن ها سوال بپرسید.

بهترین فصل برای طبیعت گردی در ایران چه زمانی است؟

بهترین فصل بستگی به مقصد دارد. بهار و پاییز برای بیشتر مناطق ایران مناسب هستند. تابستان برای مناطق کوهستانی و ییلاقی و زمستان برای مناطق کویری و جنوب کشور فصول ایده آل محسوب می شوند.