گواهی عدم امکان سازش از طرف زوج

گواهی عدم امکان سازش از طرف زوج، سندی قضایی است که دادگاه خانواده پس از طی مراحل قانونی و احراز عدم توانایی زوجین برای ادامه زندگی مشترک، آن را صادر می کند و به مرد اجازه می دهد تا نسبت به ثبت طلاق اقدام کند. این گواهی به ویژه برای مردانی که قصد طلاق همسر خود را دارند یا در طلاق توافقی شرکت می کنند، از اهمیت بالایی برخوردار است و مسیر قانونی جدایی را مشخص می سازد.

فرآیند طلاق، چه به درخواست مرد باشد و چه به صورت توافقی، پیچیدگی های حقوقی خاص خود را دارد که شناخت دقیق آن ها برای زوجین (مردان) و متخصصان حقوقی ضروری است. این مقاله به صورت جامع و مرحله به مرحله به تمامی جوانب مربوط به گواهی عدم امکان سازش از منظر زوج می پردازد. هدف، شفاف سازی ابهامات، تشریح الزامات قانونی، حقوق و تکالیف مرد در این مسیر است تا خواننده با آگاهی کامل و به حداقل رساندن خطاهای احتمالی، این فرآیند را طی کند.

گواهی عدم امکان سازش چیست و چه زمانی از طرف زوج مطرح می شود؟

در نظام حقوقی ایران، گواهی عدم امکان سازش یکی از اسناد قضایی مهم در فرآیند انحلال نکاح از طریق طلاق محسوب می شود. این گواهی به معنای تأیید قطعی دادگاه بر این است که تلاش ها برای مصالحه میان زوجین بی نتیجه مانده و ادامه زندگی مشترک برای آن ها مقدور نیست. هدف اصلی از صدور این گواهی، اعطای مجوز قانونی به زوجین (یا یکی از آن ها) برای مراجعه به دفاتر ثبت طلاق و جاری کردن صیغه طلاق است.

بر خلاف حکم طلاق که دادگاه در آن مستقیماً به ماهیت دعوا ورود کرده و حکم به طلاق صادر می کند، گواهی عدم امکان سازش صرفاً یک مجوز برای ثبت طلاق است که حقوق و تکالیف مالی و غیرمالی طرفین را تعیین می کند. نقش زوج در درخواست و صدور این گواهی محوری است، زیرا قانونگذار حق طلاق را در اصل به مرد داده است و یا در طلاق توافقی مشارکت فعال مرد ضروری است.

مفهوم حقوقی گواهی عدم امکان سازش و نقش مرد در آن

گواهی عدم امکان سازش یک سند رسمی است که توسط دادگاه خانواده صادر می شود و بیانگر این واقعیت است که علی رغم تلاش های صورت گرفته برای ایجاد مصالحه، زوجین به توافق برای ادامه زندگی مشترک نرسیده اند. این گواهی، به تنهایی به معنای ثبت طلاق نیست، بلکه مجوزی برای ثبت آن در دفاتر رسمی طلاق است. دادگاه در این گواهی، تمامی توافقات صورت گرفته میان زوجین (در طلاق توافقی) یا تصمیمات قضایی خود را در خصوص حقوق مالی و غیرمالی طرفین از جمله مهریه، نفقه، اجرت المثل، شرط تنصیف و حضانت فرزندان درج می کند.

نقش مرد در این فرآیند بسیار پررنگ است. از آنجا که طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه، تقاضای طلاق همسرش را بنماید، درخواست طلاق از سوی مرد، به صدور گواهی عدم امکان سازش منجر می شود. حتی در طلاق توافقی، که هر دو طرف به جدایی رضایت دارند، این گواهی صادر می شود و نقش مرد در توافق بر سر تمامی جزئیات حائز اهمیت است.

مواردی که زوج در صدور گواهی عدم امکان سازش نقش کلیدی دارد

صدور گواهی عدم امکان سازش اغلب در موقعیت هایی رخ می دهد که درخواست طلاق از سوی مرد مطرح شده باشد و یا در طلاق های توافقی نقش مرد بسیار پررنگ است. در ادامه به این موارد اصلی می پردازیم:

• طلاق به درخواست مستقیم مرد (ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی): طبق قانون، مرد هر زمان که بخواهد می تواند همسر خود را طلاق دهد، اما این حق مطلق نیست و مستلزم رعایت تشریفات قانونی و پرداخت حقوق مالی زن است. در این حالت، مرد با تقدیم دادخواست طلاق به دادگاه، آغازگر فرآیند می شود. دادگاه پس از بررسی پرونده، ارجاع به مشاوره و احراز عدم سازش، گواهی عدم امکان سازش را صادر می کند. پیش نیاز ثبت این نوع طلاق، معمولاً پرداخت یا تعیین تکلیف مهریه، نفقه ایام عده، اجرت المثل و سایر حقوق مالی زوجه است.
• طلاق توافقی: در طلاق توافقی، هر دو زوج با رضایت کامل و پس از توافق بر سر تمامی مسائل مالی و غیرمالی (مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، جهیزیه و غیره)، به دادگاه درخواست طلاق می دهند. در این حالت نیز دادگاه پس از طی مراحل مشاوره و احراز توافق، اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش می کند. نقش مرد در اینجا، مشارکت فعال در مذاکرات و رسیدن به یک توافق عادلانه و قابل قبول برای هر دو طرف است.
• اجرای وکالت در طلاق از جانب زوجه توسط زوج: در برخی موارد، زن در زمان عقد یا پس از آن، با شرط ضمن عقد یا یک وکالت نامه رسمی جداگانه، به مرد (یا شخص دیگری) وکالت بلاعزل در طلاق می دهد. در این سناریو، مرد با استفاده از این وکالت، می تواند به نمایندگی از زن و به درخواست او، دادخواست طلاق را مطرح کند. اگرچه درخواست ظاهراً از طرف زن است، اما اقدام قانونی توسط مرد صورت می گیرد و نتیجه آن نیز صدور گواهی عدم امکان سازش خواهد بود.

تفاوت گواهی عدم امکان سازش با حکم طلاق (از دیدگاه مرد)

برای مردانی که درگیر فرآیند طلاق هستند، درک تفاوت میان گواهی عدم امکان سازش و حکم طلاق از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا هر یک از این دو، شرایط، اعتبار و پیامدهای حقوقی متفاوتی دارند. این دو اصطلاح گرچه هر دو از تصمیمات دادگاه خانواده محسوب می شوند، اما ماهیت و کاربرد آن ها متفاوت است.

گواهی عدم امکان سازش: این گواهی عمدتاً در مواردی صادر می شود که طلاق به درخواست مرد (بر اساس حق قانونی او در طلاق) یا به صورت توافقی میان زوجین باشد. هدف از صدور این گواهی، صرفاً تأیید عدم امکان ادامه زندگی مشترک و مجوزی برای مراجعه به دفترخانه و ثبت طلاق است. دادگاه در این فرآیند، بیشتر بر روی حصول سازش یا احراز رضایت طرفین تمرکز دارد و حقوق مالی و غیرمالی را مطابق توافق یا قانون مشخص می کند. مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش، سه ماه از تاریخ ابلاغ آن به زوجین است و پس از این مدت، گواهی فاقد اعتبار می شود و نیاز به اقدام مجدد خواهد بود.

حکم طلاق: حکم طلاق عمدتاً در مواردی صادر می شود که طلاق به درخواست زن و بر اساس وجود یکی از شرایط عسر و حرج (مانند عدم پرداخت نفقه، سوءرفتار شدید، اعتیاد مضر و…) یا تحقق شروط ضمن عقد باشد. در این حالت، دادگاه به ماهیت دعوا ورود کرده، دلایل زن را بررسی و در صورت احراز حق طلاق، حکمی را صادر می کند که مرد را ملزم به طلاق می نماید. اعتبار حکم طلاق، شش ماه از تاریخ قطعیت آن (پس از طی مراحل واخواهی، تجدیدنظر و فرجام خواهی در صورت وجود) است. در این نوع طلاق، حتی اگر مرد راضی به طلاق نباشد، دادگاه با صدور حکم طلاق، او را مجبور به جدایی می کند.

ویژگی	گواهی عدم امکان سازش	حکم طلاق
صادرکننده	دادگاه خانواده	دادگاه خانواده
موارد صدور (عمده)	طلاق به درخواست مرد، طلاق توافقی، اجرای وکالت در طلاق (از سوی زوجه)	طلاق به درخواست زن (بر اساس عسر و حرج یا شروط ضمن عقد)
هدف	تأیید عدم سازش و صدور مجوز ثبت طلاق	اجبار مرد به طلاق
مدت اعتبار	سه ماه از تاریخ ابلاغ	شش ماه از تاریخ قطعیت
نیاز به توافق/رضایت مرد	معمولاً لازم است (مگر در حق طلاق مرد)	لازم نیست، حتی با مخالفت مرد قابل اجراست

تمایز گواهی عدم امکان سازش از صورتجلسه عدم سازش شورای حل اختلاف

یکی از ابهاماتی که ممکن است برای افراد پیش بیاید، تفاوت میان گواهی عدم امکان سازش که توسط دادگاه خانواده صادر می شود و صورتجلسه عدم سازش که توسط شورای حل اختلاف تنظیم می گردد، است. این دو اصطلاح اگرچه در ظاهر شبیه به نظر می رسند، اما از نظر ماهیت حقوقی، مرجع صدور و پیامدهای قانونی کاملاً متفاوت هستند.

صورتجلسه عدم سازش شورای حل اختلاف: شورای حل اختلاف، مرجعی است که هدف اصلی آن، ایجاد صلح و سازش میان طرفین دعوا در دعاوی مختلف (شامل برخی دعاوی خانوادگی با نصاب مشخص) است. زمانی که پرونده ای با موضوع اختلاف خانوادگی برای سازش به شورا ارجاع می شود و علی رغم تلاش های شورا، طرفین به توافق نمی رسند، شورای حل اختلاف یک صورتجلسه عدم سازش تنظیم و پرونده را به مرجع قضایی صالح (دادگاه خانواده) ارجاع می دهد. این صورتجلسه صرفاً گزارشی از عدم موفقیت در ایجاد سازش است و هیچ گونه جنبه حکمی یا گواهی برای ثبت طلاق ندارد. این سند، تنها یک پیش نیاز برای ادامه روند رسیدگی در دادگاه محسوب می شود.

گواهی عدم امکان سازش دادگاه خانواده: همانطور که پیش تر توضیح داده شد، این گواهی توسط دادگاه خانواده و پس از طی تمامی مراحل قانونی (شامل مشاوره و بررسی قضایی) صادر می شود. این گواهی یک مجوز رسمی و لازم الاجرا برای ثبت طلاق در دفاتر اسناد رسمی است و بدون آن، امکان ثبت طلاق وجود ندارد. این گواهی تمامی حقوق مالی و غیرمالی زوجین را مشخص می کند و دارای اعتبار حقوقی برای اقدام به طلاق است.

به طور خلاصه، صورتجلسه شورای حل اختلاف مرحله ای پیش از ورود جدی دادگاه به موضوع است، در حالی که گواهی عدم امکان سازش، نتیجه نهایی و قطعی بررسی های دادگاه خانواده برای اجازه ثبت طلاق است.

مراحل گام به گام دریافت گواهی عدم امکان سازش از طرف زوج

دریافت گواهی عدم امکان سازش از طرف زوج، یک فرآیند حقوقی مرحله بندی شده است که نیازمند دقت و رعایت تشریفات قانونی است. شناخت این مراحل به مردان کمک می کند تا با آمادگی کامل و بدون اتلاف وقت و انرژی، مسیر قانونی جدایی را طی کنند.

مرحله اول: تنظیم و ثبت دادخواست طلاق در دفاتر خدمات قضایی

اولین گام عملی برای درخواست گواهی عدم امکان سازش، تنظیم و ثبت دادخواست طلاق است. این اقدام باید از طریق یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی صورت گیرد. دادخواست می تواند به درخواست مستقیم مرد (طلاق یک طرفه) یا به صورت مشترک توسط زوجین (طلاق توافقی) تنظیم شود.

• مدارک مورد نیاز از سوی زوج:
  • اصل و کپی شناسنامه
  • اصل و کپی کارت ملی
  • اصل و کپی سند ازدواج (عقدنامه)
  • گواهی عدم بارداری (در صورت لزوم و پس از ارجاع دادگاه)
  • استشهادنامه شهود (در صورت نیاز دادگاه به اثبات برخی مسائل)
  • وکالت نامه (در صورت داشتن وکیل)
  • سایر مدارک مربوط به حقوق مالی (مانند فیش حقوقی، سند ملک برای اثبات تمکن یا اعسار)
• راهنمای تنظیم دادخواست با تمرکز بر درخواست مرد:
  در تنظیم دادخواست، مرد باید به صراحت درخواست طلاق خود را مطرح کند و تمامی اطلاعات هویتی و ازدواج را به دقت وارد نماید. همچنین، در صورتی که مرد قصد پرداخت مهریه به صورت اقساط (اعسار) را دارد، می تواند همزمان یا پس از ثبت دادخواست طلاق، دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را نیز تقدیم کند. در طلاق توافقی، دادخواست به صورت مشترک و با ذکر تمامی توافقات صورت گرفته تنظیم می شود.

مرحله دوم: ثبت نام در سامانه تصمیم و شرکت در جلسات مشاوره

پس از ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی، پرونده به شعبه مربوطه در دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. در ادامه، زوجین موظفند که در سامانه تصمیم (سامانه ارجاع برای مشاوره طلاق) ثبت نام کنند. این سامانه توسط سازمان بهزیستی کشور راه اندازی شده و هدف آن، ارجاع زوجین به مراکز مشاوره خانواده مورد تأیید است.

• تشریح فرآیند ثبت نام آنلاین و اخذ نوبت: زوجین باید با مراجعه به وب سایت سامانه تصمیم، اطلاعات خود را وارد کرده و نوبت برای جلسات مشاوره دریافت کنند. این جلسات معمولاً در مراکز مشاوره تحت نظارت بهزیستی یا مشاوران معتمد دادگاه برگزار می شوند.
• اهمیت این جلسات در فرآیند و نقش زوج در ارائه توضیحات: جلسات مشاوره برای ایجاد فرصت مجدد برای سازش و حل اختلافات طراحی شده اند. زوجین باید در این جلسات، مشکلات و دلایل درخواست طلاق خود را با مشاور در میان بگذارند. نقش مرد در این مرحله، بیان دلایل و حقایق از دیدگاه خود، و در صورت امکان، تلاش برای رفع سوءتفاهمات یا رسیدن به توافق است.
• صدور گواهی عدم توافق یا عدم امکان سازش از سوی مشاور: در صورتی که پس از طی جلسات مشاوره (حداقل ۵ جلسه)، مشاوران به این نتیجه برسند که امکان سازش میان زوجین وجود ندارد و تلاش های آن ها برای بازگرداندن زندگی مشترک بی نتیجه است، یک گواهی مبنی بر عدم توافق یا عدم امکان سازش صادر می کنند. این گواهی به دادگاه خانواده ارائه می شود و یکی از مدارک ضروری برای ادامه فرآیند طلاق است.

مرحله سوم: رسیدگی در دادگاه خانواده و صدور گواهی

پس از ارائه گواهی عدم توافق از سوی مشاور، پرونده مجدداً به دادگاه خانواده بازمی گردد. در این مرحله، دادگاه به پرونده رسیدگی قضایی می کند و بر اساس مدارک موجود، اظهارات زوجین و گواهی مشاوره، تصمیم مقتضی را اتخاذ می نماید.

• رسیدگی قضایی دادگاه و تلاش مجدد برای ایجاد سازش: حتی در دادگاه نیز ممکن است قاضی تلاش هایی را برای ایجاد سازش نهایی میان زوجین انجام دهد، یا پرونده را به داوری ارجاع دهد. در صورت عدم موفقیت این تلاش ها، دادگاه به جنبه های حقوقی و قانونی طلاق می پردازد.
• مراحل صدور گواهی توسط دادگاه پس از احراز عدم امکان سازش: پس از احراز قطعی عدم امکان سازش و با رعایت تمامی مقررات قانونی، دادگاه اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش می کند. در این گواهی، تمامی توافقات یا تصمیمات دادگاه در مورد حقوق مالی و غیرمالی طرفین (شامل مهریه، نفقه، اجرت المثل، تنصیف دارایی، حضانت و ملاقات فرزندان) به صورت دقیق و روشن درج می شود. این گواهی در واقع مجوز نهایی از سوی مرجع قضایی برای ثبت طلاق در دفترخانه است.

حقوق و تکالیف مالی و غیرمالی زوج در گواهی عدم امکان سازش

یکی از مهمترین بخش های فرآیند طلاق و صدور گواهی عدم امکان سازش، تعیین تکلیف حقوق و تکالیف مالی و غیرمالی زوجین است. از دیدگاه مرد، شناخت این موارد برای جلوگیری از مشکلات حقوقی آتی و اطمینان از رعایت تمامی جوانب قانونی ضروری است.

مهریه (صداق) و مسئولیت زوج

مهریه یکی از اصلی ترین حقوق مالی زن است که در زمان عقد نکاح تعیین می شود و مرد مکلف به پرداخت آن است. تکلیف مهریه در گواهی عدم امکان سازش بستگی به نوع درخواست طلاق دارد:

• در طلاق به درخواست مرد: در صورتی که طلاق به درخواست مرد باشد، او مکلف است تمامی مهریه زن را (اعم از حال و اقساطی) پیش از ثبت طلاق پرداخت کند یا با توافق زن یا رأی دادگاه تکلیف آن را مشخص نماید. ثبت طلاق در دفترخانه، منوط به ارائه مدرکی مبنی بر پرداخت مهریه یا رضایت زن به ثبت طلاق بدون دریافت مهریه است.
• امکان دادخواست اعسار و تقسیط مهریه: اگر مرد توانایی مالی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می تواند همزمان یا پس از دادخواست طلاق، دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه تقدیم کند. در صورت پذیرش اعسار، دادگاه مهریه را به صورت اقساطی (مثلاً پیش پرداخت و اقساط ماهانه) تعیین می کند. در این صورت، با پرداخت پیش پرداخت و ارائه تضمین های لازم برای اقساط، امکان ثبت طلاق وجود دارد.
• بذل مهریه توسط زوجه و تأثیر آن بر فرآیند: در طلاق های خلع یا مبارات (که معمولاً با گواهی عدم امکان سازش صادر می شود)، زن مقداری از مهریه یا تمام آن را در قبال طلاق به مرد می بخشد (بذل می کند). این بذل می تواند به صورت کامل یا جزئی باشد و مستقیماً بر میزان مهریه قابل پرداخت توسط مرد تأثیر می گذارد.
• در طلاق توافقی: در این نوع طلاق، تکلیف مهریه به صورت کامل بر عهده توافق زوجین است. آن ها می توانند بر پرداخت کامل، بخشش قسمتی، یا بذل تمام مهریه توسط زن توافق کنند و دادگاه نیز همان توافق را در گواهی عدم امکان سازش درج می کند.

نفقه ایام عده

نفقه زن در ایام عده، یکی دیگر از تکالیف مالی مرد است. پس از جاری شدن صیغه طلاق و تا پایان مدت عده (معمولاً سه ماه و ده روز برای زنانی که حائض می شوند)، مرد موظف به پرداخت نفقه همسر سابق خود است. میزان نفقه بر اساس نیازهای عرفی زن و وضعیت مالی مرد تعیین می شود. در گواهی عدم امکان سازش، دادگاه یا بر اساس توافق طرفین یا با رأی خود، میزان و نحوه پرداخت نفقه ایام عده را مشخص می کند.

اجرت المثل ایام زوجیت

اجرت المثل ایام زوجیت، مبلغی است که بابت زحمات زن در طول زندگی مشترک که شرعاً بر عهده او نبوده (مانند خانه داری، بچه داری و…) و به دستور مرد انجام شده است، به او پرداخت می شود. تعیین و لزوم پرداخت اجرت المثل توسط زوج، در گواهی عدم امکان سازش قید می گردد. دادگاه معمولاً با نظر کارشناس، میزان اجرت المثل را تعیین می کند، مگر اینکه زوجین خود در این مورد به توافق رسیده باشند. این حق تنها در صورتی به زن تعلق می گیرد که طلاق به درخواست مرد و بدون دلیل موجه از سوی زن صورت گرفته باشد.

شرط تنصیف دارایی (تقسیم اموال)

شرط تنصیف یا تقسیم دارایی، یکی از شروط ضمن عقد نکاح است که در صورت امضای آن توسط زوجین، در شرایط خاصی می تواند بر دارایی مرد تأثیرگذار باشد. بر اساس این شرط، چنانچه طلاق به درخواست مرد باشد و ناشی از سوءرفتار یا عدم تمکین خاص زن نباشد، دادگاه مرد را مکلف می کند تا حداکثر تا نصف دارایی خود را که در طول زندگی مشترک با تلاش و کسب مرد به دست آمده است، به زن منتقل کند. مردان باید از وجود چنین شرطی در عقدنامه خود آگاه باشند، زیرا می تواند بار مالی قابل توجهی را در زمان طلاق برای آن ها ایجاد کند. بررسی دقیق این شرط و شرایط تحقق آن برای زوج بسیار مهم است.

جهیزیه و استرداد آن

جهیزیه، اموالی است که زن در آغاز زندگی مشترک به منزل شوهر آورده است و مالکیت آن با زن باقی می ماند. در فرآیند طلاق، زن حق دارد جهیزیه خود را مسترد کند. در گواهی عدم امکان سازش، وضعیت جهیزیه نیز تعیین تکلیف می شود. معمولاً توافق بر سر نحوه استرداد جهیزیه (فهرست برداری و تحویل) بین زوجین صورت می گیرد یا در صورت عدم توافق، دادگاه دستور لازم را صادر می کند. مرد موظف است امکان دسترسی زن به جهیزیه اش را فراهم آورد.

حضانت فرزندان و نفقه فرزند

در صورت وجود فرزند مشترک، حضانت و نفقه فرزندان از مهمترین مباحث در گواهی عدم امکان سازش است. مسئولیت حضانت فرزندان (مراقبت و نگهداری) تا سن ۷ سالگی با مادر است و پس از آن، دادگاه با توجه به مصلحت فرزند، تصمیم گیری می کند. پس از ۷ سالگی تا رسیدن به سن بلوغ (۱۵ سال قمری برای پسر و ۹ سال قمری برای دختر)، حضانت به طور معمول با پدری است که توانایی نگهداری دارد، اما این مورد نیز با توجه به مصلحت کودک ممکن است متغیر باشد.
پرداخت نفقه فرزندان تا زمان استقلال مالی آن ها، بر عهده پدر است و این تکلیف پس از طلاق نیز پابرجا می ماند. در گواهی عدم امکان سازش، دادگاه یا بر اساس توافق زوجین، ترتیب حضانت، میزان نفقه فرزند و ترتیب ملاقات فرزندان را با والدین (به ویژه والدی که حضانت با او نیست) مشخص می کند. توافق بر سر این مسائل باید با در نظر گرفتن مصلحت عالیه فرزندان صورت گیرد.

مدت اعتبار و نحوه ثبت طلاق بر اساس گواهی عدم امکان سازش از طرف زوج

صدور گواهی عدم امکان سازش تنها نیمی از مسیر طلاق است و برای نهایی شدن فرآیند، باید در مهلت قانونی به دفترخانه ثبت طلاق مراجعه و صیغه طلاق جاری شود. آگاهی از مدت اعتبار این گواهی و مسئولیت های مربوط به ثبت طلاق برای مردان بسیار حیاتی است.

مهلت سه ماهه اعتبار گواهی و پیامدهای آن

گواهی عدم امکان سازش، بر خلاف حکم طلاق که اعتبار شش ماهه دارد، تنها سه ماه از تاریخ ابلاغ آن به زوجین (نه تاریخ صدور توسط دادگاه) معتبر است. این مهلت سه ماهه فرصتی است برای زوجین تا با مراجعه به یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق، نسبت به جاری کردن صیغه طلاق اقدام کنند. محاسبه زمان از تاریخ ابلاغ بسیار مهم است، زیرا ممکن است صدور گواهی و ابلاغ آن با تأخیر صورت گیرد.

پیامدهای قانونی عدم مراجعه به دفترخانه در این مهلت: در صورتی که زوجین یا فرد ذی نفع (که گواهی به نفع او صادر شده) در طول این سه ماه به دفترخانه مراجعه نکند، گواهی عدم امکان سازش به صورت خودکار اعتبار خود را از دست می دهد و باطل می شود. در این حالت، اگر زوجین همچنان قصد طلاق داشته باشند، باید تمامی مراحل قانونی از ابتدا و با تقدیم دادخواست جدید، طی شود که مستلزم صرف وقت و هزینه مجدد خواهد بود.

مسئولیت ارائه گواهی به دفترخانه ثبت طلاق

مسئولیت ارائه گواهی عدم امکان سازش به دفترخانه و پیگیری ثبت طلاق، بر عهده کسی است که گواهی به نفع او صادر شده است. در حالت های مختلف، این مسئولیت به شرح زیر است:

• در طلاق به درخواست مرد: در این حالت، تکلیف اصلی بر عهده مرد است که باید ظرف مهلت سه ماهه، گواهی را به دفترخانه ارائه دهد و برای ثبت طلاق اقدام کند.
• در طلاق توافقی: از آنجا که هر دو زوج متقاضی طلاق هستند و گواهی با توافق آن ها صادر شده، هر یک از زوجین (مرد یا زن) می توانند برای ارائه گواهی به دفترخانه اقدام کنند و لزومی ندارد هر دو همزمان مراجعه نمایند. البته حضور هر دو یا وکلای آن ها برای جاری شدن صیغه طلاق ضروری است.
• در اجرای وکالت در طلاق از جانب زوجه توسط زوج: در این سناریو نیز با توجه به اینکه زوج اقدام به طرح دادخواست کرده، مسئولیت پیگیری ثبت طلاق بر عهده او خواهد بود.

مراحل ثبت طلاق در دفترخانه اسناد رسمی

پس از دریافت گواهی عدم امکان سازش و در مهلت قانونی سه ماهه، زوجین (یا وکلای آن ها) باید به یک دفترخانه رسمی ثبت طلاق مراجعه کنند. مراحل ثبت طلاق به شرح زیر است:

1. ارائه گواهی عدم امکان سازش: زوجین باید اصل گواهی عدم امکان سازش را به سردفتر ارائه دهند.
2. ارائه سایر مدارک لازم: مدارک هویتی زوجین (شناسنامه و کارت ملی)، سند ازدواج و در صورت وجود وکیل، وکالت نامه وکیل نیز باید به سردفتر تحویل داده شود. گواهی عدم بارداری زن (در صورتی که زن یائسه نباشد یا با همسرش نزدیکی نداشته باشد) نیز باید ارائه شود.
3. جاری شدن صیغه طلاق: سردفتر پس از بررسی مدارک و احراز شرایط قانونی، در حضور زوجین (یا وکلای آن ها) و دو نفر شاهد عادل مرد، صیغه طلاق را جاری می کند.
4. ثبت طلاق: پس از جاری شدن صیغه طلاق، سردفتر اقدام به ثبت رسمی طلاق در دفتر مربوطه و نیز در شناسنامه زوجین می نماید و به هر دو طرف، سند طلاق را تحویل می دهد.

«عدم مراجعه به دفترخانه در مهلت سه ماهه پس از ابلاغ گواهی عدم امکان سازش، به معنای بی اعتبار شدن آن است و فرآیند باید از نو آغاز شود، لذا رعایت این مهلت زمانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.»

امکان اعتراض به گواهی عدم امکان سازش از طرف زوج

سوالی که ممکن است برای زوجین مطرح شود، امکان اعتراض به گواهی عدم امکان سازش است. باید توجه داشت که ماهیت گواهی عدم امکان سازش با حکم طلاق متفاوت است و همین تفاوت، بر نحوه و امکان اعتراض به آن تأثیر می گذارد.

به طور کلی، گواهی عدم امکان سازش بر مبنای یکی از دو حالت زیر صادر می شود:

• توافق زوجین: در طلاق توافقی، این گواهی بر اساس رضایت و توافق کامل زوجین بر سر تمامی مسائل صادر می شود. در این صورت، اعتراض به اصل گواهی که خود بر اساس توافق طرفین است، معنایی ندارد.
• حق قانونی مرد: در طلاق به درخواست مرد، این گواهی بر مبنای حق قانونی مرد برای طلاق (ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی) صادر می گردد. در اینجا نیز اصل حق طلاق مرد مورد اعتراض قرار نمی گیرد.

بنابراین، اعتراض مستقیم به ماهیت یا اصل گواهی عدم امکان سازش معمول نیست، زیرا این گواهی خود نتیجه احراز عدم سازش (چه با توافق و چه با اعمال حق قانونی مرد) است. با این حال، ممکن است در موارد بسیار محدودی، زوج یا زوجه به مفاد یا تشریفات صدور گواهی اعتراض داشته باشند:

• ایراد به تشریفات قانونی: اگر در فرآیند رسیدگی و صدور گواهی، تشریفات قانونی (مانند عدم دعوت صحیح به جلسات مشاوره یا دادگاه، یا نقص در ابلاغ) رعایت نشده باشد، ممکن است امکان اعتراض به این موارد وجود داشته باشد.
• ایراد به نحوه تعیین حقوق مالی و غیرمالی: چنانچه دادگاه در گواهی عدم امکان سازش، تصمیمی در خصوص مهریه، نفقه، حضانت یا سایر حقوق مالی و غیرمالی اتخاذ کرده باشد (به ویژه در جایی که توافقی نبوده و دادگاه خود تصمیم گرفته است) و یکی از طرفین به آن معترض باشد، می تواند در مهلت های قانونی (۲۰ روز پس از ابلاغ) نسبت به این بخش از گواهی اعتراض و تجدیدنظرخواهی کند. این اعتراض در واقع به جزئیات تصمیمات دادگاه در گواهی است، نه به اصل مجوز طلاق.

به طور کلی، مهلت و نحوه اعتراض به گواهی عدم امکان سازش، تابع قوانین آیین دادرسی مدنی و مهلت های تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی است. با این حال، باید مجدداً تأکید کرد که اغلب موارد اعتراض به این نوع گواهی، به دلیل عدم رعایت تشریفات یا اختلاف بر سر جزئیات حقوق مالی و غیرمالی است، نه اصل عدم امکان سازش.

نمونه گواهی عدم امکان سازش (با تاکید بر درخواست زوج یا توافقی)

جهت آشنایی بیشتر با ساختار و محتوای گواهی عدم امکان سازش که توسط دادگاه صادر می شود، در ادامه یک نمونه کلی از این گواهی ارائه شده است. لازم به ذکر است که محتوای دقیق و جزئیات هر گواهی بسته به شرایط پرونده، توافقات زوجین، و تصمیمات قاضی ممکن است متفاوت باشد.

بسمه تعالی
كلاسه پرونده: [شماره پرونده] شماره دادنامه: [شماره دادنامه]
به تاریخ: [تاریخ] در وقت فوق العاده شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی [نام شهر] به تصدی امضا كننده ذیل تشكیل است.
زوجین به نام های آقای: [نام و نام خانوادگی زوج] دارای شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه] صادره از: [محل صدور] و خانم: [نام و نام خانوادگی زوجه] دارای شناسنامه شماره: [شماره شناسنامه] صادره از: [محل صدور]، نظر به این كه به موجب دادخواست تقدیمی مورخ [تاریخ دادخواست]، [زوج / زوجین] تقاضای طلاق نموده اند و علی رغم مساعی دادگاه و ارجاع به مرکز مشاوره خانواده و تلاش جهت حصول سازش و ادامه زندگی مشترک زناشویی، نظر به عدم حصول صلح و سازش و تایید نظر کارشناس مشاوره مبنی بر عدم امکان ادامه زندگی مشترک، دادگاه با اعلام ختم دادرسی به شرح ذیل، مبادرت به صدور گواهی عدم امكان سازش می گردد.
در خصوص توافق زوجین (یا تصمیم دادگاه پس از بررسی دلایل زوج) به اسامی فوق، دادگاه به استناد ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام و نیز مستندا به آیین نامه اجرایی مصوب قوه قضاییه، زوجین را مجاز می داند تا با مراجعه به یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق، به شرح توافق (یا تصمیم دادگاه) اقدام به ایقاع طلاق از نوع [نوع طلاق: بائن/رجعی] نمایند.
موارد توافق یا تصمیم دادگاه به شرح زیر است:
1. مهریه: [میزان و نحوه پرداخت مهریه به مبلغ ....... تومان / بخشش کامل مهریه از سوی زوجه / تقسیط مهریه به موجب دادنامه اعسار شماره ...... ]
2. نفقه ایام عده: [تعیین مبلغ نفقه ایام عده به میزان ...... تومان در ماه برای مدت سه ماه و ده روز / پرداخت نشده و ساقط شده است]
3. اجرت المثل ایام زوجیت: [تعیین مبلغ اجرت المثل به مبلغ ...... تومان / پرداخت نشده و ساقط شده است]
4. شرط تنصیف دارایی: [در صورت تحقق شرط ضمن عقد و وجود دارایی: انتقال نصف دارایی زوج که در دوران زندگی مشترک تحصیل شده به زوجه / شرط مذکور محقق نگردید]
5. جهیزیه: [استرداد جهیزیه به موجب لیست سیاهه پیوست / تحویل کامل جهیزیه به زوجه]
6. حضانت فرزندان مشترک: [حضانت فرزند/فرزندان به نام ...... و ....... به عهده پدر/مادر می باشد.]
7. نحوه ملاقات فرزندان: [ملاقات فرزندان هر هفته / هر دو هفته یک بار در روزهای ....... از ساعت ..... تا ..... در محل ....... با والد دیگر خواهد بود.]
8. نفقه فرزندان مشترک: [تعیین مبلغ نفقه فرزندان به میزان ....... تومان در ماه به عهده پدر می باشد.]
9. سایر حقوق: [ذکر سایر توافقات یا تصمیمات دادگاه در صورت وجود]
این گواهی به مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ قابل اجرا در دفاتر رسمی طلاق می باشد.
رئیس شعبه [شماره شعبه] دادگاه عمومی [نام شهر]
[محل امضا]

نتیجه گیری

گواهی عدم امکان سازش از طرف زوج، سندی حیاتی در مسیر قانونی طلاق است که به مرد امکان ثبت جدایی را می دهد، خواه این طلاق به درخواست او باشد یا به صورت توافقی انجام پذیرد. این مقاله به طور جامع و دقیق به تشریح ابعاد مختلف این گواهی از جمله تعریف حقوقی، موارد صدور، تفاوت آن با حکم طلاق، مراحل گام به گام دریافت، حقوق و تکالیف مالی و غیرمالی مرد، مدت اعتبار و نحوه ثبت طلاق بر اساس آن پرداخت. آشنایی با تمامی این جزئیات، به ویژه برای مردانی که در این فرآیند قرار دارند، بسیار مهم است.

از ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی و شرکت در جلسات مشاوره سامانه تصمیم تا رسیدگی دادگاه و تعیین تکلیف حقوقی و مالی مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و شرط تنصیف، هر مرحله نیازمند آگاهی کامل و دقیق است. رعایت مهلت سه ماهه اعتبار گواهی برای مراجعه به دفترخانه ثبت طلاق نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در تمامی این مراحل، همراهی با یک وکیل متخصص خانواده نه تنها می تواند فرآیند را تسریع بخشد، بلکه تضمین کننده حفظ حقوق قانونی زوج و پیشگیری از خطاهای احتمالی خواهد بود.

سوالات متداول

گواهی عدم امکان سازش از طرف مرد چقدر اعتبار دارد؟

مدت زمان اعتبار گواهی عدم امکان سازش از تاریخ ابلاغ آن به زوجین، سه ماه است. پس از انقضای این مدت، گواهی اعتبار خود را از دست داده و نیاز به اقدام مجدد از طریق دادگاه خواهد بود.

آیا مرد می تواند بدون پرداخت مهریه، گواهی عدم امکان سازش بگیرد و طلاق ثبت کند؟

ثبت طلاق از طرف مرد، معمولاً منوط به پرداخت تمامی حقوق مالی زن از جمله مهریه است. با این حال، مرد می تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را مطرح کند که در صورت پذیرش، مهریه به صورت اقساطی تعیین می شود و طلاق قابل ثبت خواهد بود. همچنین اگر زن بدون دریافت مهریه به ثبت طلاق رضایت دهد، طلاق ثبت می شود اما زن می تواند بعداً برای وصول مهریه اقدام کند.

آیا به گواهی عدم امکان سازش می توان اعتراض کرد؟

گواهی عدم امکان سازش، ماهیت متفاوتی از حکم دارد و معمولاً به معنای تایید توافق طرفین یا احراز حق طلاق مرد است. اعتراض مستقیم به اصل گواهی معمول نیست، اما ممکن است به برخی تصمیمات مالی یا غیرمالی که دادگاه در آن تعیین کرده، در مهلت قانونی اعتراض شود.

تفاوت گواهی عدم امکان سازش با حکم طلاق از دیدگاه مرد چیست؟

تفاوت اصلی در ماهیت، شرایط صدور و مدت اعتبار است. گواهی عدم امکان سازش برای مواردی مانند طلاق توافقی یا درخواست طلاق از سوی مرد صادر می شود و سه ماه اعتبار دارد. اما حکم طلاق در مواردی مانند درخواست طلاق از سوی زن به دلیل عسر و حرج صادر شده و شش ماه اعتبار دارد و در آن، دادگاه مرد را ملزم به طلاق می کند.

مراحل دریافت گواهی عدم امکان سازش از طرف مرد چیست؟

مراحل شامل ثبت دادخواست طلاق در دفاتر خدمات قضایی، ثبت نام در سامانه تصمیم و شرکت در جلسات مشاوره، و در نهایت رسیدگی در دادگاه خانواده و صدور گواهی است. پرداخت حقوق مالی زن نیز از الزامات ثبت طلاق خواهد بود.

اگر مرد در زندان باشد، آیا می تواند برای اخذ گواهی عدم امکان سازش اقدام کند؟

بله، مرد حتی در زندان نیز می تواند از طریق وکیل یا با اعطای وکالت به شخص دیگری، برای ثبت دادخواست طلاق و پیگیری مراحل دریافت گواهی عدم امکان سازش اقدام کند. در این حالت نیز پرداخت حقوق مالی زوجه یا تقسیط مهریه از طریق دادخواست اعسار، باید مورد توجه قرار گیرد.

شرط تنصیف دارایی چه تاثیری بر طلاق از طرف مرد دارد؟

شرط تنصیف دارایی، که معمولاً به صورت شرط ضمن عقد نکاح گنجانده می شود، به این معناست که در صورت طلاق به درخواست مرد (بدون دلیل موجه از سوی زن و عدم تقصیر زن در عدم تمکین)، دادگاه می تواند مرد را مکلف کند تا نیمی از دارایی هایی را که در طول زندگی مشترک به دست آورده، به زن منتقل کند. این شرط در صورت تحقق شرایط آن، بر دارایی مرد تأثیر مستقیم دارد و باید قبل از ثبت طلاق تعیین تکلیف شود.