مصوبه مهارت محور کردن آموزش به هییت دولت می رود

وزیر علوم:

وزیر علوم گفت: یکی از احکام برنامه هفتم توسعه بحث مهارت محور کردن است، که مقرر شده دستورالعمل آن را وزارت بهداشت و وزارت علوم بنویسند و به تصویب هییت دولت برسانند.

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری سقف شیبدار، محمدعلی زلفی گل، وزیر علوم در مراسمی که با حضور نمایندگان ادوار اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل و جمعی از تشکل های سیاسی برگزار شد، ضمن تسلیت شهادت تعدادی از فرماندهان و رزمندگان کشورمان در حوادث تروریستی سوریه و چابهار، از درگاه خداوند متعال درخواست کرد که مردم غزه و فلسطین به حق خود رسیده و مشکلاتی که بر سر راه پیشرفت جمهوری اسلامی از سوی دشمنان ایجاد می شود، تبعاتش به خودشان برگردد و مسیر پیشرفت جمهوری اسلامی روشن تر از گذشته باشد.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: پس از قبول مسیولیت در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، زمانی که برنامه خود را برای ارایه به مجلس شورای اسلامی تقدیم می کردم و از نقطه نظرات صاحب نظران برای نوشتن این برنامه بهره مند شدم، سعی کردم نقاط قوت و ضعف آموزش عالی را احصاء کرده و تلاش خود را به کار بندم تا نقاط قوت آموزش عالی کشور را تقویت و نقاط ضعف را نیز بررسی کنیم.

وی تصریح کرد: نقاط قوت آموزش عالی کشور ما بسیار است؛ مهم ترین نقطه قوت آن است که تحصیل کردگان ما از استاندارد های لازم برخوردارند. همان طور که می بینید یکی از آسیب هایی که به کشورمان منتسب است؛ آن است که ما با مهاجرت نخبگان روبرو هستیم و این بدان معنا است که تحصیل کردگان آموزش عالی ما از استاندارد لازم برخوردارند که مورد قبول جامعه جهانی هستند.

وزیر علوم افزود: در بحث تولید علم و مرجعیت علمی توفیقاتی نصیب کشورمان شده که نیاز است تقویت شود. همچنین نقش آفرینی دانش آموختگان دانشگاهی جزء نقاط قوت است. اما نقاط ضعفی نیز وجود دارد که وظیفه داریم آنها را برطرف کنیم. برخی از نقاط ضعف عزم فرابخشی می طلبد و نیاز است تصمیمات ملی اخذ شود. از این باب نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی می توانند کمک جدی به ما کنند.

وی به نقطه ضعف دیگری از آموزش عالی اشاره کرد و گفت: در آموزش های دانشگاهی میزان مهارت محور بودن در آن کم است و بیشتر جنبه های نظری در آن لحاظ شده است. یعنی دانشجوی ما در دوران تحصیل خود این فرصت برایش مهیا نمی شود که در میدان عمل قرار گیرد و با آن دانشی که منجر به تولید می شود در میدان عمل آشنایی بیشتری پیدا کند؛ علت آن است که بستر های عملی کار در اختیار وزارت علوم نیست تا این امکان را فراهم کند که دانشجویان در دوران دانشجویی بتوانند در کنار خط تولید و کار حضور یابند و کاربینی، کارآموزی و کارورزی انجام شود.

وزیر علوم بیان کرد: خوشبختانه ما از ظرفیت برنامه توسعه هفتم بسیار بهره برده ایم و برای مشکلاتمان تا جایی که اجازه داده اند هم سازمان برنامه و بودجه و هم نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، سعی کردیم احکام خوبی را در این برنامه بیاوریم.

وی افزود: یکی از این احکام بحث مهارت محور کردن است، که مقرر شده است دستورالعمل آن را وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بنویسند و به تصویب هییت دولت برسانند.

زلفی گل در بخش دیگر سخنان خود اظهار کرد: باید منافع صنعتی که دانشجوی ما را می پذیرد با منافع دانشگاهی که دانشجو را به آنجا می فرستد به هم گره بزنیم، لذا باید امتیازاتی بدهیم که دانشجوی ما را بپذیرند. در این راستا ما تیمی را تشکیل داده ایم و منتظر هستیم برنامه توسعه هفتم ابلاغ شود و در حال تدوین شیوه نامه هستیم.

وزیر علوم افزود: یکی دیگر از انتقاداتی که به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می شود آن است که چرا تحقیقات دانشگاهی نیازمحور و در راستای نیاز های جامعه نیست؟ این امر نیز نیاز به مطالعه دارد. با مطالعاتی که قبل از پذیرش مسیولیت انجام داده بودیم به این نتیجه رسیدیم که پژوهشگران و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای ما که می خواهند رساله خود را تعریف کنند جایی نیست که نیاز های کشور را ببینند و در این راستا سامانه نظام ایده و نیاز ها را طراحی کردیم و خوشبختانه از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شد و در قوانین بودجه سنواتی کشور نیز در سال 1401 و 1402 آمد و هم اکنون در آن سامانه بیش از 12هزار نیاز صنایع دولتی و خصوصی کشور ثبت شده است.

وی گفت: برای پارک های علم و فناوری و دانشگاه ها نیز سیستمی طراحی کردیم که آنها نیز بتوانند نیاز های خودشان را در این سامانه طی فرآیندی خاص، ثبت و ضبط کنند و نیاز ها و مسیله های کشور در معرض دید محققان و دانشجویان قرار گیرد.

وزیر علوم افزود: یک حکمی در برنامه توسعه هفتم گنجانده شده و جا دارد تشکر کنیم از سازمان برنامه و بودجه و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی که دست ما را در این قسمت باز کردند برای آنکه بتوانیم تحقیقات را نیازمحور کنیم. آن حکم آن است که سازمان برنامه و بودجه مکلف است معادل 15درصد کل اعتبار هر دانشگاه را برای امور پژوهشی و 5درصد را برای امور فرهنگی اختصاص دهد.

وی به نقاط قوت و ضعف در بحث فرهنگی اشاره کرد و گفت: پس از 2ونیم سال تحصیل غیرحضوری در دانشگاه ها به دلیل اپیدمی کرونا تصمیم گرفتیم که آموزش را به صورت حضوری پیگیری کنیم که مواجه شدیم با چند نسل دانشجویی که آنها اصلاً دانشگاه را درک و تجربه نکرده اند و کار های فرهنگی انجام نداده و تجربه تشکل های اسلامی و کانون های فرهنگی و انجمن های علمی به نسل های بعدی منتقل نشده بود.

وزیر علوم افزود: در دوران کرونا بودجه دانشگاه ها به شکلی به مجلس شورای اسلامی رفت که در بودجه دانشگاه ها هزینه ایاب ذهاب، تغذیه و خوابگاه های خودگردان دیده نشد و بودجه دانشگاه ها طوری تنظیم می شد که فقط حقوق پرسنل و اعضای هییت علمی پرداخت شود که در سال های بعد باعث مشکلاتی در حوزه رفاهی دانشجویی شد. 

زلفی گل گفت: با توجه به اینکه در زمان کرونا بسیاری از خوابگاه های خودگردان تغییر کاربری داده بودند و برخی دانشگاه ها خوابگاه ملکی نداشتند دچار مشکل شدیم.

بازگشایی دانشگاه ها بسیاری از خوابگاه ها تغییر کاربری دادند؛ همچنین برخی از دانشگاه های ما اصلاً خوابگاه ندارند.

وی با بیان اینکه سعی کردیم از ظرفیت توسعه هفتم به خوبی بهره مند شویم، افزود: ما با بضاعت اندکی که داشتیم آمدیم و برای امور فرهنگی فکر کردیم. سال 1402 زمانی که لایحه بودجه به مجلس شورای اسلامی می رفت، با رایزنی با کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، مقرر شد دانشگاه ها 5درصد اعتباراتشان را به امور فرهنگی اختصاص دهند که این حکم در قانون برنامه هفتم توسعه تکرار شد. 

زلفی گل افزود: امسال از ظرفیت برنامه توسعه هفتم استفاده کردیم و مقرر شد که سازمان برنامه و بودجه معادل 5درصد اعتبارات دانشگاه را برای امور فرهنگی اختصاص دهد و سازمان برنامه و بودجه نیز قول داده این بودجه در ردیفی باشد که صرفا برای فعالیت های فرهنگی هزینه شود.

وی عنوان کرد: همچنین با پیشنهاد معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، سامانه فرهنگی «فرنما» طراحی شد و در ارزیابی روسای دانشگاه ها به فعالیت های فرهنگی امتیاز خاصی داده شد. هم اکنون به صورت روزانه می توانیم آمار فعالیت های فرهنگی دانشگاه ها را رصد کنیم. همچنین برای هر دانشجو هنگام فارغ التحصیلی علاوه بر کارنامه علمی، کارنامه فرهنگی نیز صادر می شود.

وزیر علوم در ادامه سخنان خود خاطرنشان کرد: طی دوسال و نیم گذشته، حدود 75اقدام عملیاتی انجام شده است که اکثر آنها اقداماتی نو هستند. برای نمونه سازمان امور دانشجویان برای نخستین بار دستورالعمل انتخاب دانشجویان سرآمد را تدوین کرد؛ سرآمدی در بخش فرهنگی، هنری، فناوری، پژوهشی و آموزشی تعریف شد و هر دانشگاه می تواند بین 2تا 5درصد دانشجویان خود را انتخاب و به این دانشجویان تسهیلاتی اعطا کند. به عبارتی با بهره مندی از دستورالعمل انتخاب دانشجویان سرآمد، یک جریان علمی بین دانشجویان ایجاد کنیم.

وی با بیان اینکه بحث ارزیابی مدیران و روسای دانشگاه ها و پژوهشگاه ها و پارک های علم و فناوری دارای اهمیت بسیاری است، افزود: در این راستا نشان «سرو» را طراحی کرده ایم؛ اولین بار در سال گذشته این نشان اعطا شد و امسال نیز در اردیبهشت و یا خرداد در اجلاس روسای دانشگاه ها این امر انجام خواهد شد.

زلفی گل در پایان سخنان خود اظهار کرد: یکی از شاخص های کلیدی برای انتخاب رییس دانشگاه، پژوهشگاه و یا پارک علم و فناوری برتر، بهره وری در آموزش عالی است. مرکز نظارت و ارزیابی، شاخص های بهره وری در آموزش عالی را احصا کرده و بر اساس این شاخص ها امتیازی خاص به رییس دانشگاهی که توانسته در دوره مدیریتی بهره وری را در آموزش عالی افزایش دهد، تعلق خواهد گرفت.