دفاع از زمین در برابر هجوم پلاستیکی

محدود کردن توزیع کیسه های پلاستیکی می تواند راهی جهت کاهش مصرف پلاستیک از سوی مردم باشد. کیسه های پلاستیکی رایگان، خریداران را به مصرف بی رویه پلاستیک عادت می دهد. اگر خریداران بدانند در ازای دریافت پلاستیک خرید باید مبلغی پرداخت کنند شاید کیسه های پلاستیکی کمتری مصرف کنند.

به گزارش سقف شیبدار، متن پیش رو گزارش نورنیوز از شعار امسال روز زمین پاک و برنامه کاهش مصرف پلاستیک است که در ادامه می خوانید: گروه اجتماعی: این روزها مصرف بی رویه پلاستیک به معضلی جهانی تبدیل شده و تهدیدی برای اکوسیستم های آبی و خاکی و نیز سلامت انسان است. طبق اعلام برنامه محیط زیست ملل متحد، سالانه بیش از 5 تریلیون کیسه پلاستیکی در سراسر جهان استفاده می شود که رقمی نگران کننده است. عمر ماندگاری پسماندهای پلاستیکی در محیط زیست بسیار بالاست و از این رو آلودگی بالای آب و خاک را در بر دارد. مرگ حیوانات دریایی در اثر ورود پلاستیک به آب ها و زنجیره غذایی آنها و افزایش گرمایش جهانی بخشی از آثار منفی ورود پلاستیک به طبیعت است که تاثیرات مخرب آن به راحتی جبران نخواهد شد. در انسان نیز استفاده از ظروف پلاستیکی با تغییر شکل سلول های بدن و جهش های ژنی، منجر به بروز بیماری های مهلک همچون انواع سرطان ها خواهد شد.

به دلیل بروز همین آثار منفی است که کشورهای جهان برنامه های متفاوتی برای کاهش مصرف پلاستیک در نظر گرفته اند؛ از فرهنگسازی و برنامه های تشویقی گرفته تا سیاست های تنبیهی که شهروندان را وادار می کند در مصرف پلاستیک از زیاده روی بپرهیزند. بدیهی است در کنار نظارت دولت ها بر تولید مواد پلاستیکی و کنترل تولید بی رویه، نقش مردم در مهار مصرف پلاستیک بسیار موثر است. سازمان حفاظت از محیط زیست ایران نیز از همین روست که شعار هفته زمین پاک امسال را که از دوم تا هشتم اردیبهشت در جریان است، «مشارکت مردم، ایران در برابر پلاستیک، نجات زمین» اعلام کرده است.

 امیر عبدوس، مدیرکل دفتر مشارکت های مردمی و مسیولیت اجتماعی سازمان حفاظت محیط زیست عنوان کرد که  این سازمان با توجه به فرمان رهبر معظم انقلاب در نامگذاری سال، شعار امسال را برای بزرگداشت هفته زمین پاک انتخاب کرده و برنامه های متنوعی بر اساس تصمیمات مشورتی در ستاد برگزاری این مراسم برای اجرا به استان ها ابلاغ شده است. به گفته او روز جهانی زمین پاک به منظور افزایش آگاهی عمومی نسبت به خطرات آلوده سازی زمین و قدردانی بشر نسبت به خدماتی که از کره زمین دریافت می کند و ارتقای حس مشارکت مردم در حفاظت از زمین و پیشگیری از آلودگی آن نامگذاری شده است. (ایرنا، 3 اردیبهشت 1403)

نقش مهم مردم برای کاهش آلودگی پلاستیکی

وقتی صحبت از مشارکت مردمی برای کاهش مصرف پلاستیک به میان می آید، اولین چیزی که به ذهن می رسد پلاستیک هایی است که روزانه جهت جابجایی اقلام خریداری شده مصرف می شود. این پلاستیک ها عموما یک بار مصرف هستند و گرچه برخی مردم از آن برای مصارف دیگری همچون انتقال پسماندها استفاده می کنند اما عموما بعد از همان استفاده اول دور ریخته می شوند و طبیعت را مورد هجوم قرار می دهند.

در همین راستا برنامه محیط زیست ملل متحد (UNEP) اعلام کرده است که نیمی از پلاستیکی که در سراسر جهان تولید می شود برای اهداف یکبار مصرف به کار می رود و طراحی آن به گونه ای است که پس از یک بار استفاده دور انداخته شود. به این صورت است که  سالانه بیش از 5 تریلیون کیسه پلاستیکی در جهان استفاده می شود و پیش بینی شده که اگر روند فعلی ادامه یابد تولید جهانی پلاستیک تا سال 2050 به 1100 میلیون تن می رسد.  

همچنین بر اساس گزارش برنامه محیط زیست ملل متحدد تقریباً 36 درصد از کل پلاستیک های تولید شده، در صنعت بسته بندی استفاده می شود که از آن جمله می توان به محصولات پلاستیکی یکبار مصرف برای ظروف غذا و نوشیدنی اشاره کرد که سهم عمده ای در این میان دارند. از این رو شاهد حرکتی سریع به سمت استفاده فراگیر از مواد پلاستیکی در سراسر جهان هستیم. این در حالی است که حدود 85 درصد از محصولات پلاستیکی یک بار مصرف بعد از دور ریخته شدن، به محل های دفن زباله حمل می شوند و آلایندگی بالایی ایجاد می کنند.

شاید تصور کنید نقش بازیافت مواد پلاستیکی در این زمینه اهمیت دارد اما خوب است بدانید بر اساس همین گزارش، از 7 میلیارد تن زباله پلاستیکی که تا کنون در سراسر جهان تولید شده، چیزی کمتر از 10 درصد بازیافت شده است که رقم ناچیزی در مقابل کوه پلاستیک تولید شده تلقی می شود. سرنوشت باقی زباله های پلاستیکی این است که یا سوزانده می شوند و آلودگی هوا را در پی خواهد داشت و یا در محیط زیست رها می شوند و سال ها به همان صورت باقی می مانند چرا که زمان تجزیه پلاستیک ها در طبیعت چیزی حدود 450 سال تخمین زده شده است.

توزیع کیسه پلاستیکی محدود می شود

  آمارهای سازمان محیط زیست حاکی از آن است که سالانه 248 هزار تن پلاستیک در ایران تولید می شود که رقمی نگران کننده است و باید به صورت جدی به چاره اندیشی برای آن پرداخت.  

به گفته مهدی خادم ثامنی، مدیرکل دفتر پسماند سازمان حفاظت محیط زیست، روزانه حدود 57 هزار تن پسماند در کشور تولید می شود که از این میزان 11 تا 12 درصد پسماند پلاستیک است که مستقیم و غیر مستقیم منابع آب و خاک را آلوده می کند. او همچنین اعلام می کند که سالانه 21 تن کیسه پلاستیکی فقط در میادین میوه و تره بار شهر تهران استفاده می شود که رقم بسیار بالایی است.

به گفته این مقام مسیول، آبان ماه 1401 آیین نامه اجرایی محدودیت استفاده و توزیع کیسه های پلاستیکی تصویب و ابلاغ شد که بر اساس ماده 3 آن توزیع کیسه های پلاستیکی ممنوع شده است. هفته زمین پاک می تواند فرصت خوبی برای اجرایی کردن ماده 3 این آیین نامه باشد ، باید بتوانیم با فرهنگ سازی مردم را نسبت به کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی ترغیب کنیم و قطعا این مساله مستلزم همکاری فروشگاه های زنجیره ای بزرگ است.(ایرنا، 27 فروردین 1493)

در همین رابطه کریم مجرب، رییس اداره فروشگاه های زنجیره ای وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز اعلام کرد که بر اساس ماده 3 آیین نامه اجرایی محدودیت استفاده و توزیع کیسه های پلاستیکی، توزیع کیسه های پلاستیکی در کشور ممنوع است و ما از این رو به دنبال توسعه فروشگاه های زنجیره ای هستیم و به نظر می رسد اقداماتی مانند کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی می تواند به توسعه این فروشگاه ها کمک کند. (سقف شیبدار، 27 فروردین 1403)

محدود کردن توزیع کیسه های پلاستیکی می تواند راهی جهت کاهش مصرف پلاستیک از سوی مردم باشد. کیسه های پلاستیکی که به وفور و رایگان در اختیار خریداران قرار می گیرد آنها را به مصرف بی رویه پلاستیک عادت می دهد. اگر خریداران بدانند در ازای دریافت پلاستیک خرید باید مبلغی پرداخت کنند شاید کیسه های پلاستیکی کمتری مصرف کنند و یا کیسه پارچه ای برای خرید همراه خود داشته باشند. در میادین میوه و تره بار نیز همراه داشتن زنبیل هایی به سبک گذشته می تواند در کاهش مصرف پلاستیک اثری مثبت داشته باشد. همانگونه که در گذشته و زمانی که مصرف کیسه های پلاستیکی اینقدر رایج نشده بود، مردم از پاکت های کاغذی و زنبیل های خانگی برای جابجایی اقلام خریداری شده استفاده می کردند و به این شکل نفس محیط زیست از هجوم پلاستیک ها هنوز به شماره نیفتاده بود.   

پایان خبر سقف شیبدار