ماجرای مردی که زمانی همه حیوانات را می خورد!

در دوران ویکتوریا، ویلیام باکلند، استاد برجسته آکسفورد، به دلیل عادت عجیب خود به چشیدن گوشت هر حیوانی که به دستش می رسید، از موش کبابی تا قلب مومیایی شده پادشاه، شهرت داشت. این رفتار که از فلسفه معده بر جهان حکومت می کند سرچشمه می گرفت، او را به یکی از نامتعارف ترین چهره های تاریخ علم تبدیل کرده است.

دوران ویکتوریا، عصری سرشار از تناقضات بود؛ دورانی که در آن قوانین اجتماعی سختگیرانه و نوآوری های علمی بی سابقه در کنار یکدیگر قرار داشتند. در این بستر تاریخی، شخصیت هایی ظهور کردند که مرزهای کنجکاوی و رفتار انسانی را جابجا کردند. یکی از این افراد، ویلیام باکلند، دانشمند و زمین شناس برجسته دانشگاه آکسفورد بود که نامش با یکی از عجیب ترین عادات غذایی تاریخ گره خورده است. او نه تنها یک پژوهشگر پیشرو در زمینه زمین شناسی و دیرینه شناسی بود، بلکه به دلیل تلاش برای چشیدن طعم هر موجود زنده ای که می توانست، به شهرت رسید. این ماجرا فراتر از یک سرگرمی ساده بود؛ بلکه ریشه در دیدگاه های فلسفی و علمی او درباره طبیعت و جایگاه انسان در زنجیره غذایی داشت.

دوران ویکتوریا: بستر ظهور عجیب ترین ها

انگلستان در دوران ملکه ویکتوریا (۱۸۳۷-۱۹۰۱) با تحولات عمیق صنعتی، اجتماعی و علمی مواجه بود. این دوره، اوج امپراتوری بریتانیا و زمانه ای برای اکتشافات بزرگ، پیشرفت های تکنولوژیک و تغییرات اساسی در زندگی روزمره به شمار می آمد. با این حال، در کنار این شکوفایی و مدرنیزاسیون، آداب و رسوم و رفتارهای اجتماعی خاصی نیز شکل گرفته بودند که امروز ممکن است عجیب و حتی باورنکردنی به نظر برسند.

قوانین اجتماعی در این دوران بسیار سختگیرانه بودند. تأکید بر اخلاق، عفت و نظم در تمام سطوح جامعه دیده می شد. اما در پس این ظاهر منظم و گاه خشن، کنجکاوی های مرزناشناس علمی و رفتارهای نامتعارفی نیز وجود داشتند که از دل همین محدودیت ها و میل به کشف ناشناخته ها سر برآورده بودند. دانشمندان و محققان با اشتیاق به مطالعه طبیعت، زیست شناسی و علوم زمین می پرداختند و گاه این اشتیاق به رویکردهایی افراطی منجر می شد.

برای مثال، در این دوره برخی از مردم عادت های غذایی افراطی از خود نشان می دادند؛ برخی رژیم های طولانی و عجیب را تجربه می کردند تا تأثیر آن بر بدن را بسنجند و برخی دیگر به مصرف موادی دست می زدند که امروز مضر و خطرناک محسوب می شوند، مانند استفاده از آرسنیک در لوازم آرایش برای دستیابی به رنگ پوستی خاص. همچنین، تمایلات برای خالکوبی های گسترده و پوشاندن تمام بدن با طرح های مختلف، در میان طبقات خاصی از جامعه رایج بود. این نمونه ها نشان می دهند که دوران ویکتوریا با وجود ظاهر محافظه کارش، بستری برای بروز رفتارهای فردی و جمعی غیرمعمول نیز فراهم کرده بود. در چنین محیطی، فعالیت های ویلیام باکلند، هرچند افراطی و منحصر به فرد به نظر می رسید، اما کاملاً از فضای کلی کنجکاوی و گاه بی باکی آن دوران خارج نبود و تا حدی می توان آن را در چارچوب همان زمانه تفسیر کرد.

ویلیام باکلند: دانشمند، وزیر، و معده متفکر!

ویلیام باکلند در سال ۱۷۸۴ در آکولای (Axminster)، دوون انگلستان متولد شد. او که از همان دوران کودکی علاقه ای وافر به سنگ ها و فسیل ها از خود نشان می داد، در نهایت به یکی از برجسته ترین زمین شناسان و دیرینه شناسان زمان خود تبدیل شد. تحصیلات عالی خود را در دانشگاه آکسفورد به پایان رساند و پس از آن، مدارج علمی و اجرایی مهمی را طی کرد.

باکلند در طول زندگی حرفه ای خود، مسئولیت های متعددی را بر عهده داشت. او به عنوان وزیر، زمین شناس برجسته، مدرس حرفه ای و بعدها رئیس دانشگاه وست مینستر در سال ۱۸۴۵ خدمت کرد. در آکسفورد، او نه تنها یک استاد دانشگاه، بلکه یک شخصیت کاریزماتیک و در عین حال نامتعارف بود. سخنرانی هایش اغلب پرشور، با فریاد زدن و حتی پرتاب جمجمه کفتار به سمت دانشجویان همراه بود تا توجه آن ها را جلب کند. این روش های تدریس غیرعادی، او را به شخصیتی به یادماندنی در میان دانشجویانش تبدیل کرده بود.

فلسفه زندگی باکلند حول محور یک ایده مرکزی می چرخید: معده بر جهان حکومت می کند. او عمیقاً معتقد بود که زنجیره غذایی و فرآیند تغذیه، اساس حیات و تکامل در طبیعت است. از دیدگاه او، بزرگ ترها کوچک ترها را می خورند و این چرخه بی وقفه ادامه دارد. این دیدگاه، نه تنها بر نحوه درک او از اکوسیستم و جایگاه حیوانات تأثیر گذاشت، بلکه به طور مستقیم بر عادات غذایی شخصی اش نیز منعکس شد. باکلند برای درک کامل طبیعت و جایگاه هر موجود زنده در این زنجیره، تصمیم گرفت تا از طریق تجربه مستقیم، طعم و بافت هر حیوانی را که ممکن است، بچشد. او بر این باور بود که با چشیدن طعم هر موجود، می تواند درکی عمیق تر از زیست شناسی، شیمی و جایگاه آن در طبیعت به دست آورد. این فلسفه عجیب و غریب، اساس رفتارهای غذایی منحصر به فرد او را تشکیل می داد که برای بسیاری از هم عصرانش شوکه کننده و برای مورخان امروزی، سوژه تحقیق و تأمل است.

انجمن خو گرفتگی با حیوانات بریتانیا: یک باشگاه علمی یا غذایی؟

در دوران ویکتوریا، با افزایش کنجکاوی های علمی و گسترش مرزهای دانش، انجمن های متعددی برای مطالعه و بررسی پدیده های مختلف شکل گرفتند. یکی از این انجمن ها، «انجمن خوگرفتگی با حیوانات بریتانیا» (Acclimatisation Society of the United Kingdom) بود که در سال ۱۸۶۰ تأسیس شد. هدف اصلی این جامعه، همان طور که از نامش پیداست، مطالعه و آزمایش بر روی گونه های مختلف حیوانات با هدف بررسی قابلیت تطبیق آن ها با اکوسیستم انگلستان بود. این انجمن به دنبال یافتن حیواناتی بود که می توانستند در آب و هوای بریتانیا پرورش یابند و به عنوان منابع غذایی جدید یا جانوران مفید برای کشاورزی و شکار مورد استفاده قرار گیرند.

ویلیام باکلند، با توجه به فلسفه «معده بر جهان حکومت می کند» و اشتیاق عجیبش به چشیدن طعم هر موجود زنده، به سرعت به یکی از اعضای کلیدی و فعال این انجمن تبدیل شد. اهداف شخصی او برای خوردن یک عدد از هر حیوانی که در جهان وجود دارد کاملاً با مأموریت های این جامعه همخوانی داشت. او نه تنها در جلسات و بحث های علمی شرکت می کرد، بلکه فعالانه در آزمایش های عملی این انجمن نیز حضور می یافت. این آزمایش ها شامل چشیدن گوشت حیوانات جدید و غیرمعمول بود تا بهترین گزینه ها برای تولید غذا در آینده را شناسایی کنند. باکلند، این فعالیت ها را بخشی جدایی ناپذیر از تحقیقات علمی خود می دانست و با جدیت و علاقه فراوان به آن ها می پرداخت.

این انجمن، با حمایت دانشمندان و افراد کنجکاو، به مرکزی برای تبادل نظر درباره گونه های حیوانی و پتانسیل های غذایی آن ها تبدیل شد. گرچه ممکن است از دیدگاه امروز، فعالیت های این انجمن و به ویژه باکلند، عجیب و حتی غیرمسئولانه به نظر برسد، اما در بستر فکری دوران ویکتوریا، این اقدامات بخشی از تلاش برای گسترش دانش، کشف منابع جدید و تطبیق طبیعت با نیازهای انسانی تلقی می شد. این انجمن تنها یک باشگاه برای شکم پروری نبود، بلکه محفلی علمی بود که مرزهای تحقیقات زیست شناسی و علوم غذایی را در آن زمان جابجا می کرد، هرچند به شیوه ای که امروز کمتر مورد پذیرش است.

منوی وحشیانه پروفسور باکلند: از موش کبابی تا قلب پادشاه!

ویلیام باکلند در طول زندگی خود، مجموعه ای حیرت انگیز از حیوانات را به عنوان غذا تجربه کرد که فهرست آن می تواند برای هر شنونده ای شوکه کننده باشد. این فهرست نشان دهنده عمق کنجکاوی او و پایبندی اش به فلسفه معده بر جهان حکومت می کند است. از جمله حیواناتی که باکلند آن ها را چشید، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• موش کبابی: یکی از غذاهای مورد علاقه او که آن را بر روی نان تست سرو می کرد و در میهمانی های انجمن خوگرفتگی با حیوانات ارائه می داد.
• جوجه تیغی: از دیگر حیوانات کوچکی که او طعم آن را امتحان کرده بود.
• خوک دریایی: حیوانی دریایی که در رژیم غذایی او جای داشت.
• پلنگ: نمونه ای از حیوانات بزرگ تر و وحشی تر که باکلند از چشیدن گوشت آن ها ابایی نداشت.
• شترمرغ کبابی: این پرنده بزرگ نیز در منوی عجیب او قرار گرفته بود.
• توله سگ: موردی که حتی برای بسیاری از هم عصران او نیز غیرقابل قبول بود.
• موش کور و مگس: به گفته خود باکلند، بدترین و بدمزه ترین موجوداتی که تا به حال خورده بود، موش کور و مگس بودند و از طعم و بوی آن ها به شدت اظهار نارضایتی می کرد.

داستان های مربوط به عادات غذایی باکلند بسیار فراتر از چشیدن گوشت حیوانات معمولی و عجیب بود. یکی از تکان دهنده ترین و معروف ترین این ماجراها، مربوط به خوردن قلب مومیایی شده لویی چهاردهم، پادشاه فرانسه است. این اتفاق در خانه لرد هارکورت، اسقف اعظم یورک، در حضور جمعی از میهمانان رخ داد. در آنجا، درون یک قفسه کریستالی، یک بشقاب نقره ای حاوی قلب مومیایی شده پادشاه فرانسه نگهداری می شد.

باکلند، بدون هیچ تردیدی، شیء تزئینی را برداشت و در کمال ناباوری و وحشت حاضرین، آن را خورد. این واقعه نه تنها نشان دهنده بی باکی افراطی و کنجکاوی بی حد و حصر او بود، بلکه مرزهای اخلاقی و اجتماعی آن زمان را نیز به چالش کشید.

نقل قول ها و خاطرات او از این تجربیات غذایی، حکایت از اشتیاق فراوانش به کشف و درک دارد. او با آب و تاب از طعم ها و بافت های مختلف صحبت می کرد و هر تجربه جدید را به عنوان یک گام دیگر در راستای فهم بهتر طبیعت و جایگاه هر موجود زنده در آن می دانست. این رویکرد، او را به شخصیتی بی بدیل و همواره مورد بحث در تاریخ علم و رفتارهای اجتماعی تبدیل کرده است.

میراثی از کنجکاوی: فرانسیس باکلند و گلوتون کلاب چارلز داروین

عادات غذایی و کنجکاوی های افراطی ویلیام باکلند، تنها به او محدود نشد، بلکه این میراث عجیب به پسرش، فرانسیس باکلند نیز منتقل گردید. فرانسیس، که در بسیاری از آزمایش ها و ماجراجویی های پدرش همراه او بود، همان اشتیاق و رویکرد غیرمعمول را در پیش گرفت. او نیز به چشیدن طعم حیوانات عجیب و غریب ادامه داد و به نوبه خود، به شخصیتی برجسته در زمینه طبیعت شناسی و پزشکی تبدیل شد. این تداوم، نشان می دهد که این رفتارها نه صرفاً یک هوس شخصی، بلکه بخشی از یک رویکرد فکری و حتی خانوادگی به شمار می آمده است.

علاوه بر انجمن خوگرفتگی با حیوانات، گروه های اجتماعی دیگری نیز با اهدافی مشابه، هرچند با تمرکزهای متفاوت، وجود داشتند. یکی از مشهورترین این گروه ها، «گلوتون کلاب» (Glutton Club) بود. این باشگاه، که چارلز داروین، طبیعت شناس بزرگ و نظریه پرداز تکامل، نیز یکی از اعضای آن بود، هدفی به ظاهر عجیب و غریب داشت: چشیدن گوشت کمیاب ترین و عجیب ترین ماهی ها و حیوانات موجود در اعماق دریاها و اقیانوس ها. بسیاری از این حیوانات، در آن زمان ناشناخته و حتی خطرناک تلقی می شدند. اعضای این باشگاه، علاوه بر ماهی ها، گوشت حیواناتی نظیر شاهین شکاری و بوتیمار را نیز میل می کردند.

نقش چارلز داروین در این میان، قابل تأمل است. داروین که به دلیل سفر معروفش با کشتی بیگل و تحقیقات گسترده اش در زمینه گونه های زیستی شناخته شده است، در طول دریانوردی های خود نیز به آزمایش های غذایی مشابهی دست می زد. او گوشت حیوانات عجیب و غریب دیگری را نیز مصرف می کرد. به عنوان مثال، چشیدن گوشت گورکن توسط او به ثبت رسیده است؛ داروین معتقد بود که طعم گوشت گورکن شبیه به گوشت اردک است. همچنین، او نوعی جانور جونده ناشناخته را امتحان کرد و آن را خوشمزه ترین غذایی توصیف کرد که یک انسان می تواند در طول حیاتش بخورد.

شخصیت	برخی از حیوانات مصرفی	دیدگاه / اظهار نظر
ویلیام باکلند	موش کبابی، جوجه تیغی، پلنگ، قلب مومیایی لویی چهاردهم	موش کور و مگس: بدمزه و بدبوترین
فرانسیس باکلند	ادامه سنت پدر
چارلز داروین	گورکن، جانور جونده ناشناخته، شاهین شکاری، بوتیمار	گورکن: طعم اردک؛ جانور جونده ناشناخته: خوشمزه ترین غذا

این تجربیات غذایی برای داروین، بخشی از فرآیند مشاهده و جمع آوری اطلاعات درباره گونه های جدید و درک بهتر تنوع زیستی بود. برای او و دیگر اعضای این باشگاه ها، چشیدن طعم این حیوانات، تنها یک ماجراجویی غذایی نبود، بلکه بخشی از رویکرد جامع تر برای مطالعه و طبقه بندی جهان طبیعی به شمار می رفت. این میراث کنجکاوی، هرچند از جنبه های امروزی عجیب به نظر می رسد، اما پنجره ای به سوی ذهنیت دانشمندان و محققان آن دوران باز می کند.

تأمل و نقد: مرز بین نبوغ، جنون و اخلاق در علم

داستان ویلیام باکلند و هم عصران او مانند چارلز داروین و فرانسیس باکلند، پنجره ای به سوی مرزهای پیچیده میان نبوغ علمی، رفتارهای نامتعارف و چالش های اخلاقی در دوران ویکتوریا باز می کند. در آن زمان، کنجکاوی بی حد و مرز علمی، به خصوص در زمینه علوم طبیعی، گاهی اوقات منجر به اقداماتی می شد که امروزه از نظر اخلاقی، بهداشتی و زیست محیطی مورد انتقاد جدی قرار می گیرد.

انتقادات تاریخی و مدرن

در دوران خود باکلند نیز، این رفتارها برای بسیاری از مردم عادی و حتی برخی از دانشمندان، عجیب و غریب تلقی می شد. خوردن گوشت حیوانات وحشی یا حتی قلب مومیایی شده یک پادشاه، نه تنها از نظر اجتماعی تابو بود، بلکه می توانست به سلامت شخصی نیز آسیب های جدی وارد کند. خطرات ناشی از مصرف گوشت حیوانات ناشناخته یا آلوده، در آن زمان کمتر درک می شد. علاوه بر این، از دیدگاه مدرن، این نوع آزمایش های غذایی می تواند به محیط زیست آسیب وارد کند، به خصوص اگر شامل گونه های نادر یا در خطر انقراض باشد، هرچند در آن دوران مفهوم حفاظت از محیط زیست به شکل امروزی توسعه نیافته بود.

امروزه، جامعه علمی و دانشگاهی به این شخصیت ها با دیدگاهی ترکیبی می نگرد. از یک سو، نبوغ و سهم باکلند در پیشرفت زمین شناسی و دیرینه شناسی غیرقابل انکار است. او به کشف و توصیف بسیاری از فسیل های مهم کمک کرد و دیدگاه های جدیدی را در علم ارائه داد. تخصص او در این زمینه ها، او را به یکی از پیشگامان تبدیل کرده است. از سوی دیگر، رفتارهای شخصی او، به ویژه عادات غذایی اش، به شدت مورد نقد قرار می گیرد. این نقدها اغلب بر محور آسیب به سلامت شخصی، زیر پا گذاشتن موازین اخلاقی در تعامل با حیوانات و عدم رعایت اصول بهداشتی در تحقیقات پزشکی و زیستی متمرکز هستند. دانشگاه های مطرح انگلستان و جهان، با احترام به دستاوردهای علمی این افراد، رفتارهای غیرمعمول و بالقوه مضر آن ها را به عنوان الگوهای رفتاری تأیید نمی کنند و بر اهمیت اخلاق و مسئولیت پذیری در پژوهش تأکید دارند.

درس های آموخته شده

داستان باکلند، درس های مهمی را درباره مرزهای کنجکاوی علمی و اهمیت اخلاق در پژوهش به ما می آموزد. در حالی که کنجکاوی موتور محرکه علم است، باید همواره با چارچوب های اخلاقی، مسئولیت پذیری اجتماعی و در نظر گرفتن رفاه موجودات زنده همراه باشد. علم امروز بر پایه اصولی مانند رضایت آگاهانه، حداقل رساندن آسیب و احترام به موجودات بنا شده است که در دوران باکلند کمتر به آن ها توجه می شد. بازتاب این داستان در زمان حال، ما را به تأمل وامی دارد که چگونه می توانیم در عین پیگیری دانش، مرزهای اخلاقی و انسانی را رعایت کنیم و میراثی ارزشمند و مسئولانه برای آیندگان به جا بگذاریم.

نتیجه گیری: فراتر از یک داستان عجیب

ماجرای ویلیام باکلند، «مردی که همه حیوانات را می خورد»، بیش از آنکه صرفاً یک داستان عجیب و غریب از تاریخ باشد، پنجره ای عمیق به ذهنیت یک دوران پرتحول و پیچیدگی های شخصیت های علمی می گشاید. باکلند، با ترکیبی از نبوغ بی اندازه در زمین شناسی و دیرینه شناسی، همراه با عادات غذایی بی باکانه و فلسفه «معده بر جهان حکومت می کند»، نمادی از تناقضات عصر ویکتوریا بود؛ عصری که در آن کنجکاوی علمی مرزهای اخلاقی و اجتماعی را جابجا می کرد.

زندگی او به ما نشان می دهد که چگونه اشتیاق به کشف و درک طبیعت می تواند به رویکردهایی افراطی منجر شود، و چگونه مرزهای میان کنجکاوی، جنون و علم در طول تاریخ و فرهنگ های مختلف دستخوش تغییر بوده اند. باکلند و امثال او، چه در انجمن خوگرفتگی با حیوانات و چه در گلوتون کلاب داروین، نه تنها به دنبال ارضای هوس های شخصی بودند، بلکه در پی درک عمیق تر از زیست شناسی، آناتومی و جایگاه موجودات در زنجیره غذایی بودند، هرچند روش هایشان امروز قابل دفاع نباشد.

داستان ویلیام باکلند به ما یادآوری می کند که پیشرفت علمی همیشه در خلاء اتفاق نمی افتد؛ بلکه در بستر فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی زمانه خود شکل می گیرد. این داستان، فراتر از یک حکایت صرفاً عجیب، ما را به تأمل در مورد مسئولیت های اخلاقی علم، اهمیت سلامت شخصی و محیط زیست، و میراثی که انسان ها از خود به جای می گذارند، ترغیب می کند. در نهایت، باکلند به عنوان یک شخصیت چندوجهی و نمادی از دوران خود، همچنان الهام بخش بحث ها و پژوهش ها در تاریخ علم و رفتارشناسی انسانی باقی مانده است.