ماسک مرگ فرهنگ ترسناک مردم باستان

از دیرباز انسان به دنبال راهی برای حفظ یاد و خاطره کسانی بوده که دیگر در میانشان نیستند. این نیاز عمیق اشکال مختلفی به خود گرفته است؛ از بناهای یادبود باشکوه گرفته تا عکس های پس از مرگ و حتی ساخت تاج هایی از موی عزیزان از دست رفته. در میان این آیین ها و رسوم فرهنگی وجود داشت که شاید برای بسیاری ترسناک به نظر برسد اما تلاشی بود برای ثبت دقیق چهره فرد پس از مرگش. این روش باستانی امکان بازآفرینی تصویری ملموس و واقعی از متوفی را فراهم می کرد که پیش از اختراع عکاسی ابزاری بی نظیر برای یادآوری و حتی مطالعه بود.

ماسک مرگ فرهنگ ترسناک مردم باستان برای یادآوری مردگان!

ماسک مرگ قالبی است که بلافاصله پس از فوت یک شخص از صورت او گرفته می شود. این عمل راهی برای ثبت تصویری بسیار دقیق از چهره فرد در لحظه مرگ یا ساعات اولیه پس از آن بود. در ابتدا این ماسک ها در فرهنگ های باستانی مانند مصر و آفریقا کاربرد آیینی و معنوی داشتند اما پس از قرون وسطی کاربرد آن ها تغییر کرد و بیشتر برای یادآوری و حفظ چهره عزیزان از دست رفته مورد استفاده قرار گرفت.

این ماسک ها که اغلب از جنس موم گچ یا خاک رس ساخته می شدند مانند یک فناوری ابتدایی سه بعدی عمل می کردند. هدف اصلی ایجاد تصویری دائمی و قابل شناسایی از فرد متوفی بود که می توانست برای نسل های بعد باقی بماند. اگرچه ممکن است این رسم در نگاه امروزی ترسناک به نظر برسد اما ریشه در نیاز عمیق انسان به حفظ ارتباط با گذشتگان و جاودانه کردن یاد آن ها دارد.

مرگو میرایی در هنر

ماسک های مرگ به دلیل دقت بی نظیری که در ثبت جزئیات چهره داشتند ابزاری ارزشمند برای هنرمندان بودند. نقاشان و مجسمه سازان از این ماسک ها به عنوان مرجعی دقیق برای خلق پرتره ها و مجسمه های چهره استفاده می کردند. این امر به آن ها امکان می داد تا شباهت آثار خود را به فرد متوفی به حداکثر برسانند.

استفاده از ماسک مرگ در هنر نشان دهنده توجه به مفهوم مرگ و میرایی در طول تاریخ است. هنرمندان از این طریق نه تنها چهره افراد را ثبت می کردند بلکه به نوعی با مسئله فناپذیری انسان نیز درگیر می شدند. این ماسک ها پلی میان دنیای زندگان و مردگان ایجاد می کردند و یادآور حضور همیشگی مرگ بودند.

طرز ساخت ماسک مرگ

فرآیند ساخت ماسک مرگ معمولاً چند ساعت پس از فوت آغاز می شد. این زمان بندی به این دلیل بود که تورم احتمالی صورت فروکش کرده و چهره به حالت طبیعی تری بازگردد. اولین قدم چرب کردن کامل صورت با روغن بود تا قالب گچی به پوست نچسبد و به راحتی جدا شود.

در مرحله بعد یک متخصص معمولاً صورت را با چندین لایه از بانداژهای گچی می پوشاند. لایه اول برای ثبت جزئیات ظریف و لایه های بعدی برای استحکام و دقت بیشتر اضافه می شدند. پس از حدود یک ساعت که گچ خشک می شد قالب با دقت از صورت برداشته می شد. این قالب گچی سپس با موادی مانند موم یا فلز پر می شد تا یک ماسک سه بعدی و محکم از چهره فرد متوفی به دست آید.

ماسک مرگ های معروف

در طول تاریخ ماسک مرگ بسیاری از شخصیت های برجسته ساخته شده است. این ماسک ها نه تنها یادآور چهره آن ها هستند بلکه اطلاعاتی بصری از وضعیت ظاهری این افراد در زمان فوت ارائه می دهند. یکی از ماسک های معروف ماسک جان دیلینگر گنگستر آمریکایی دهه ۱۹۳۰ است که دقت آن حتی جای زخم های صورت او را نیز نشان می دهد.

ماسک مرگ ناپلئون بناپارت نیز بسیار شناخته شده است هرچند بحث هایی درباره اصالت برخی نسخه های موجود وجود دارد. افراد مشهور دیگری که ماسک مرگ دارند شامل لودویگ فان بتهوون الیور کرامول جیمز دین بنجامین دیسرائلی بنجامین فرانکلین فردریک دوم یولیسیز اس. گرانت هنری پنجم راینهارد هایدریش هاینریش هیملر ساموئل جانسون ند کلی و رابرت ای. لی هستند.

ماسک مرگ در علم

از اواخر قرن هجدهم ماسک های مرگ کاربرد علمی نیز پیدا کردند. دانشمندان و محققان از این ماسک ها برای مطالعه تغییرات و ویژگی های چهره انسان استفاده می کردند. این استفاده به ویژه در رشته قیافه شناسی یا چهره خوانی (Physiognomy) که به مطالعه ارتباط میان ویژگی های چهره و شخصیت یا خصوصیات روانی می پرداخت حائز اهمیت بود.

در دوران پیش از عکاسی ماسک های مرگ ابزاری مهم برای ثبت دقیق ویژگی های فیزیکی افراد بودند. حتی در تحقیقات جنایی و قضایی نیز از آن ها برای شناسایی خصوصیات افراد متوفی که ممکن بود در اثر شرایط غیرقابل تشخیص باشند استفاده می شد. دقت ماسک ها آن ها را به منبعی ارزشمند برای مطالعه آناتومی و ویژگی های فردی تبدیل کرده بود.

عصر حاضر

امروزه سنت ساخت ماسک مرگ تقریباً منسوخ شده است. با پیشرفت فناوری و اختراع عکاسی و سپس فیلم برداری روش های بسیار ساده تر و کم هزینه تری برای ثبت چهره افراد چه در زمان حیات و چه پس از مرگ به وجود آمده است. عکس ها فیلم ها و حتی بازسازی های سه بعدی دیجیتال جایگزین این روش سنتی شده اند.

با این حال نیاز انسان به یادآوری و زنده نگه داشتن خاطره درگذشتگان همچنان پابرجاست. امروزه این یادبودها اغلب به شکل سنگ قبرها مراسم یادبود عکس ها و یادگاری های شخصی صورت می گیرد. اگرچه ماسک مرگ دیگر بخشی از فرهنگ رایج نیست اما داستان آن نشان دهنده تلاش دیرینه بشر برای مقابله با فراموشی و جاودانه کردن یاد کسانی است که دوست داشته ایم.

ماسک مرگ چیست؟

ماسک مرگ قالبی است که معمولاً از گچ یا موم بلافاصله پس از فوت یک شخص از صورت او گرفته می شود تا چهره او را ثبت کند.

چرا مردم ماسک مرگ می ساختند؟

مردم ماسک مرگ را برای حفظ یاد و خاطره عزیزان از دست رفته استفاده هنرمندان برای ساخت پرتره های دقیق و گاهی برای اهداف علمی یا شناسایی می ساختند.

ماسک مرگ چطور ساخته می شود؟

برای ساخت ماسک مرگ ابتدا صورت فرد متوفی را چرب کرده سپس با بانداژهای گچی می پوشانند. پس از خشک شدن گچ قالب برداشته شده و معمولاً با موم یا فلز پر می شود تا ماسک نهایی ساخته شود.