نمونه تقاضای ترک تعقیب

نمونه تقاضای ترک تعقیب، سندی حقوقی است که شاکی با ارائه آن، از ادامه پیگیری شکایت کیفری خود صرف نظر می کند. این اقدام قانونی، که غالباً در پرونده های قابل گذشت صورت می گیرد، به شاکی این امکان را می دهد تا با رعایت شرایط خاص، تعقیب قضایی متهم را متوقف سازد. آگاهی از نحوه تنظیم صحیح این تقاضا، شرایط قانونی و تفاوت های آن با دیگر ابزارهای حقوقی مانند گذشت، برای هر شاکی یا فعال حقوقی ضروری است تا بتواند تصمیمی آگاهانه و مطابق با قوانین اتخاذ کند. در ادامه، جنبه های مختلف این موضوع را به شکلی جامع و کاربردی بررسی خواهیم کرد.

ترک تعقیب چیست؟ مفهوم و مبنای قانونی آن

قرار ترک تعقیب یکی از تصمیمات قضایی است که در مرحله تحقیقات مقدماتی یک پرونده کیفری، توسط دادستان یا بازپرس صادر می شود. این قرار زمانی صادر می گردد که شاکی یا مدعی خصوصی، قبل از صدور کیفرخواست، از ادامه پیگیری شکایت خود صرف نظر کند. بر خلاف تصور برخی، ترک تعقیب به معنای اعلام رضایت کامل و قطعی از متهم نیست، بلکه یک توقف موقتی در روند تعقیب است.

مبنای قانونی اصلی برای درخواست ترک تعقیب، ماده ۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری است. این ماده به صراحت بیان می دارد: در جرایم قابل گذشت، شاکی می تواند تا قبل از صدور کیفرخواست درخواست ترک تعقیب کند. در این صورت، دادستان قرار ترک تعقیب صادر می کند. شاکی می تواند تعقیب مجدد متهم را فقط برای یک بار تا یک سال از تاریخ صدور قرار ترک تعقیب درخواست کند.

این ماده نشان می دهد که صدور قرار ترک تعقیب نیازمند درخواست صریح شاکی است و نمی توان آن را به صورت ضمنی یا با سکوت شاکی استنتاج کرد. نقش دادستان در این فرآیند، بررسی شرایط قانونی و در صورت احراز، صدور قرار مربوطه است.

ترک تعقیب با قرار موقوفی تعقیب متفاوت است. قرار موقوفی تعقیب، به دلایل قانونی مانند فوت متهم، شمول مرور زمان، گذشت شاکی (در جرایم قابل گذشت) یا نسخ قانون، صادر می شود و به طور کلی به پرونده خاتمه می دهد و امکان تعقیب مجدد وجود ندارد. اما ترک تعقیب، همانطور که ماده ۷۹ تصریح می کند، یک مهلت یک ساله برای شاکی جهت درخواست تعقیب مجدد فراهم می آورد که این یکی از وجوه تمایز اصلی آن است.

تفاوت اساسی ترک تعقیب با گذشت شاکی: کدام را انتخاب کنیم؟

یکی از مهم ترین ابهامات برای شاکیان پرونده های کیفری، تفاوت بین ترک تعقیب و گذشت شاکی (که گاهی با عنوان نمونه رضایت شاکی نیز شناخته می شود) است. هر دو به نوعی به انصراف از شکایت کیفری اشاره دارند، اما آثار حقوقی و شرایط آن ها کاملاً متفاوت است. درک این تفاوت ها برای تصمیم گیری صحیح بسیار حیاتی است.

در ادامه، یک جدول جامع برای مقایسه این دو مفهوم ارائه می شود تا تفاوت ها به وضوح مشخص گردند:

جنبه مقایسه	ترک تعقیب	گذشت شاکی
مرحله رسیدگی	فقط در مرحله تحقیقات مقدماتی (دادسرا) و قبل از صدور کیفرخواست	در هر مرحله از رسیدگی (دادسرا، دادگاه، اجرای مجازات)
امکان رجوع	قابل رجوع است؛ شاکی می تواند برای یک بار و ظرف یک سال از تاریخ صدور قرار، تعقیب مجدد متهم را درخواست کند.	غیر قابل رجوع است؛ عدول از گذشت مسموع نیست (ماده ۱۰۱ قانون مجازات اسلامی).
اثر بر دعوای کیفری	تعلیق موقت تعقیب متهم؛ پرونده در صورت درخواست مجدد شاکی، قابل پیگیری است.	در جرایم قابل گذشت، موجب صدور قرار موقوفی تعقیب یا موقوفی اجرای مجازات و سقوط کامل دعوای کیفری می شود. در جرایم غیر قابل گذشت، فقط می تواند از علل تخفیف مجازات باشد.
مبنای قانونی	ماده ۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری	مواد ۱۰۰، ۱۰۱، ۱۰۲ و ۱۰۳ قانون مجازات اسلامی
نوع جرم	فقط در جرایم قابل گذشت	در جرایم قابل گذشت (اثر اصلی) و جرایم غیر قابل گذشت (اثر فرعی)

همانطور که در جدول مشاهده می شود، ترک تعقیب بیشتر برای حالتی است که شاکی هنوز در تصمیم خود تردید دارد یا می خواهد به متهم فرصت بیشتری برای جبران خسارت یا انجام تعهدات بدهد. در واقع، این ابزار یک نوع هشدار یا فرصت دوباره به متهم است.

اما گذشت شاکی یک تصمیم قطعی و غیرقابل بازگشت است که در جرایم قابل گذشت به طور کلی به پرونده خاتمه می دهد. ماده ۱۰۱ قانون مجازات اسلامی تأکید می کند که گذشت باید منجز باشد و گذشت مشروط یا معلق، در صورتی معتبر است که شرط یا معلقٌ علیه محقق شود. اما حتی در این صورت نیز، عدول از گذشت امکان پذیر نیست.

بنابراین، انتخاب بین درخواست ترک تعقیب و اعلام گذشت از شکایت کیفری بستگی به هدف شاکی دارد. اگر قصد دارید به طور موقت از پیگیری دست بکشید و این امکان را برای خود محفوظ بدارید که در آینده بتوانید دوباره شکایت کنید، ترک تعقیب گزینه مناسبی است. اما اگر تصمیم شما قطعی است و می خواهید به طور کامل به پرونده خاتمه دهید، گذشت شاکی راهکار حقوقی مناسب تری خواهد بود.

انتخاب بین ترک تعقیب و گذشت شاکی، تصمیمی حقوقی با آثار بلندمدت است که نیازمند درک دقیق شرایط و تبعات هر یک می باشد. مشورت با وکیل متخصص پیش از هر اقدامی، می تواند از پیامدهای ناخواسته جلوگیری کند.

شرایط صدور قرار ترک تعقیب: چه زمانی می توان درخواست داد؟

صدور قرار ترک تعقیب، مانند هر تصمیم قضایی دیگری، مشروط به وجود شرایط خاصی است که در قانون پیش بینی شده اند. آگاهی از این شرایط، برای شاکیانی که قصد انصراف از شکایت کیفری خود را دارند، الزامی است.

جرم قابل گذشت باشد

اصلی ترین شرط برای امکان درخواست ترک تعقیب، این است که جرمی که متهم به آن متهم شده است، از جرایم قابل گذشت باشد. بر اساس ماده ۱۰۳ قانون مجازات اسلامی، اصل بر غیر قابل گذشت بودن جرایم است و تنها در صورتی که قابل گذشت بودن جرمی در قانون تصریح شده باشد، آن جرم قابل گذشت محسوب می شود. همچنین، تبصره ۱ ماده ۱۰۰ قانون مجازات اسلامی، جرایم قابل گذشت را اینگونه تعریف می کند: جرائمی می باشند که شروع و ادامه تعقیب و رسیدگی و اجرای مجازات، منوط به شکایت شاکی و عدم گذشت وی است.

ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی (اصلاحی ۱۳۹۹/۰۲/۲۳) بسیاری از جرایم قابل گذشت را احصاء کرده است. برخی از مهم ترین و پرتکرارترین این جرایم عبارتند از:

• جرایم تعزیری مندرج در کتاب دیات: مانند برخی از صدمات بدنی غیرعمدی.
• برخی جرایم علیه اشخاص و حیثیت:
  • توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک (ماده ۶۰۸ قانون تعزیرات).
  • هتک حرمت اشخاص و افشای اسرار شغلی یا حرفه ای (ماده ۶۴۸ قانون تعزیرات).
  • افترای قولی یا کتبی و نشر اکاذیب (ماده ۶۹۷ و ۶۹۸ قانون تعزیرات).
  • تهدید و اخاذی به قصد سلب آزادی و امثال آن (ماده ۶۶۹ قانون تعزیرات).
• برخی جرایم علیه اموال و مالکیت:
  • خیانت در امانت (ماده ۶۷۴ قانون تعزیرات).
  • کلاهبرداری و جرایم در حکم آن، در صورتی که مبلغ آن از نصاب مقرر در ماده ۳۶ قانون مجازات اسلامی (تا یک میلیارد ریال) بیشتر نباشد.
  • سرقت تعزیری (موضوع مواد ۶۵۶، ۶۵۷، ۶۶۱ و ۶۶۵ قانون تعزیرات) به شرطی که ارزش مال مسروقه بیش از دویست میلیون (۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال نباشد و سارق فاقد سابقه مؤثر کیفری باشد.
  • تخریب عمدی اشیای منقول یا غیرمنقول متعلق به دیگری (ماده ۶۷۷ قانون تعزیرات).
  • سوء استفاده از سفید امضا یا سفید مهر (ماده ۶۷۳ قانون تعزیرات).
• جرایم رایانه ای خاص: مانند هتک حیثیت به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی (ماده ۷۴۴ قانون جرایم رایانه ای) و برخی انواع کلاهبرداری مرتبط با رایانه (ماده ۷۴۱).
• جرایم مرتبط با کودکان و خانواده: امتناع از استرداد طفل سپرده شده، رها کردن طفل یا شخصی که قادر به محافظت از خود نباشد (ماده ۶۳۲ و ۶۳۳ قانون تعزیرات).
• سایر جرایم: مزاحمت از طریق تلفن یا دستگاه های مخابراتی (ماده ۶۴۱ قانون تعزیرات)، فریب و تدلیس در ازدواج (ماده ۶۴۷ قانون تعزیرات).

لیست فوق جامع نیست و برای اطمینان از قابل گذشت بودن جرم، همواره باید به نص صریح قانون رجوع کرد یا از یک وکیل متخصص مشورت گرفت.

قبل از صدور کیفرخواست

یکی دیگر از شرایط حیاتی برای درخواست ترک تعقیب این است که پرونده باید در مرحله تحقیقات مقدماتی در دادسرا باشد. به این معنی که هنوز کیفرخواست (سندی که دادسرا بر اساس آن متهم را مجرم می شناسد و از دادگاه درخواست رسیدگی می کند) صادر نشده باشد. اگر کیفرخواست صادر شود، دیگر امکان درخواست ترک تعقیب وجود نخواهد داشت و تنها راهکار حقوقی برای شاکی، اعلام گذشت است که آثار متفاوتی دارد.

درخواست صریح شاکی

بر اساس ماده ۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری، شاکی باید به صورت صریح و کتبی، درخواست خود مبنی بر ترک تعقیب را به دادسرا ارائه دهد. سکوت شاکی یا انصراف ضمنی او، به منزله درخواست ترک تعقیب محسوب نمی شود. این درخواست معمولاً از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت می شود.

محدودیت زمانی و تعداد دفعات

ماده ۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری تصریح می کند که شاکی می تواند تعقیب مجدد متهم را تنها برای یک بار و ظرف یک سال از تاریخ صدور قرار ترک تعقیب درخواست کند. این بدان معناست که شاکی فرصت محدودی برای بازگشت از تصمیم خود دارد و پس از گذشت یک سال، حق تعقیب مجدد از او سلب می شود. همچنین، این حق فقط یک بار قابل استفاده است و نمی توان پس از درخواست مجدد، دوباره از ترک تعقیب استفاده کرد.

مراحل گام به گام درخواست ترک تعقیب

اگر به عنوان شاکی قصد دارید درخواست ترک تعقیب را ارائه دهید، باید مراحل مشخصی را طی کنید. این مراحل، اطمینان از صحت و درستی فرآیند حقوقی و جلوگیری از اتلاف وقت را فراهم می کند.

تنظیم درخواست

اولین گام، تنظیم یک درخواست کتبی دقیق و کامل است. این درخواست باید شامل اطلاعات زیر باشد:

1. مشخصات کامل شاکی: نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره تماس و آدرس دقیق.
2. مشخصات کامل متهم: نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی (در صورت اطلاع) و آدرس (در صورت اطلاع).
3. مشخصات پرونده: کلاسه پرونده، شماره بایگانی شعبه، شعبه رسیدگی کننده (مثلاً دادیاری یا بازپرسی شعبه X دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان Y).
4. عنوان اتهام: دقیقاً همان جرمی که به متهم منتسب شده است (مثلاً خیانت در امانت، توهین، کلاهبرداری).
5. درخواست صریح ترک تعقیب: با استناد به ماده ۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری، به صراحت تقاضای صدور قرار ترک تعقیب متهم شود.
6. ذکر دلیل (اختیاری اما توصیه شده): در صورت وجود توافق با متهم، جبران خسارت، یا هر دلیل دیگری که منجر به این تصمیم شده است، می توان به طور مختصر به آن اشاره کرد. این امر به دادسرا در اتخاذ تصمیم کمک می کند و جنبه انسانی پرونده را نشان می دهد.

یک نمونه نامه ترک تعقیب یا نمونه فرم ترک تعقیب که به صورت حقوقی صحیح باشد، در ادامه همین مقاله ارائه خواهد شد.

ثبت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

پس از تنظیم درخواست، باید آن را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به ثبت برسانید. امروزه، بیشتر امور قضایی از طریق این دفاتر انجام می شود و ثبت مستقیم در دادسراها معمولاً امکان پذیر نیست. برای این کار، مدارک شناسایی معتبر (کارت ملی) و در صورت وجود وکیل، وکالت نامه معتبر لازم است.

بررسی توسط دادسرا

درخواست شما پس از ثبت، به شعبه مربوطه در دادسرا (نزد دادیار یا بازپرس) ارجاع داده می شود. مقام قضایی پرونده، درخواست را بررسی می کند تا از وجود تمامی شرایط قانونی برای صدور قرار ترک تعقیب (مانند قابل گذشت بودن جرم و عدم صدور کیفرخواست) اطمینان حاصل کند. ممکن است در این مرحله از شاکی یا متهم توضیحات بیشتری خواسته شود.

صدور قرار ترک تعقیب

در صورتی که دادسرا تمامی شرایط را احراز کند، دادستان قرار ترک تعقیب را صادر می کند. این قرار به طرفین ابلاغ می شود و از تاریخ ابلاغ، تعقیب متهم متوقف می گردد.

آثار حقوقی ترک تعقیب

با صدور قرار ترک تعقیب، چندین اثر حقوقی مهم ایجاد می شود:

• توقف تعقیب: روند تحقیقات مقدماتی و پیگیری قضایی متهم متوقف می شود.
• لغو قرارهای تأمین کیفری: اگر قبلاً برای متهم قرار تأمین کیفری (مانند قرار وثیقه یا کفالت) صادر شده باشد، با صدور قرار ترک تعقیب این قرارها لغو و در صورت بازداشت بودن متهم، آزاد خواهد شد.
• امکان پیگیری مجدد: شاکی این حق را دارد که برای یک بار و ظرف یک سال از تاریخ صدور قرار، مجدداً درخواست تعقیب متهم را مطرح کند. پس از این مهلت یا استفاده از این حق، دیگر امکان پیگیری مجدد وجود نخواهد داشت.

نمونه تقاضای ترک تعقیب (عمومی و قابل ویرایش)

در ادامه، یک نمونه تقاضای ترک تعقیب عمومی ارائه شده است که می توانید با تکمیل اطلاعات مربوطه از آن استفاده کنید. این نمونه فرم ترک تعقیب به عنوان یک راهنمای اولیه کاربرد دارد و در موارد پیچیده تر، مشورت با وکیل توصیه می شود.

بسمه تعالی

ریاست محترم / دادیار محترم شعبه [شماره شعبه] دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

اینجانب [نام و نام خانوادگی شاکی] فرزند [نام پدر شاکی] به شماره ملی [شماره ملی شاکی]، شاکی پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] مطروحه در آن شعبه، که تحت عنوان [عنوان اتهام، مثال: خیانت در امانت، توهین، کلاهبرداری] علیه متهم آقای/خانم [نام و نام خانوادگی متهم] فرزند [نام پدر متهم] مطرح می باشد،

بدین وسیله با استناد به ماده ۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری، با حفظ حق رجوع برای یک بار در مهلت قانونی، تقاضای صدور قرار ترک تعقیب متهم موصوف را از محضر شما دارم.

با تشکر و تجدید احترام
[نام و نام خانوادگی شاکی]
[امضاء شاکی]
[تاریخ]

نکات تکمیل فرم:

• اطلاعات داخل کروشه `[]` را با دقت و به صورت کامل پر کنید.
• شماره کلاسه پرونده را می توانید از اوراق ابلاغیه یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دریافت کنید.
• عنوان اتهام باید همان عنوانی باشد که در شکواییه اولیه شما ذکر شده است.
• در صورت داشتن وکیل، مشخصات وکیل نیز باید در بخش شاکی یا در ابتدای درخواست ذکر شود.

نمونه تقاضای ترک تعقیب (با ذکر دلیل توافق و جبران خسارت)

گاهی اوقات، تصمیم به درخواست ترک تعقیب ناشی از توافق با متهم یا جبران خسارت های وارده است. در چنین مواردی، بهتر است این موضوع به صراحت در درخواست ذکر شود تا دادسرا از حسن نیت طرفین مطلع گردد. این اقدام می تواند به تسریع روند صدور قرار کمک کند.

بسمه تعالی

ریاست محترم / دادیار محترم شعبه [شماره شعبه] دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

اینجانب [نام و نام خانوادگی شاکی] فرزند [نام پدر شاکی] به شماره ملی [شماره ملی شاکی]، شاکی پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] مطروحه در آن شعبه، که تحت عنوان [عنوان اتهام، مثال: ایراد ضرب و جرح عمدی، تخریب مال غیر] علیه متهم آقای/خانم [نام و نام خانوادگی متهم] فرزند [نام پدر متهم] مطرح می باشد،

بدین وسیله به استحضار می رساند که با توجه به مذاکرات و توافقات حاصله با متهم و اقدام ایشان در [ذکر نوع توافق، مثال: جبران خسارات وارده، استرداد کامل مال مورد امانت، پرداخت مبلغ توافقی بابت صلح و سازش]، دیگر اصراری بر ادامه پیگیری کیفری متهم موصوف ندارم.

لذا، با استناد به ماده ۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری، تقاضای صدور قرار ترک تعقیب نامبرده را از محضر شما دارم. لازم به ذکر است که اینجانب حق تعقیب مجدد متهم را برای یک بار و ظرف مهلت قانونی یک ساله، برای خود محفوظ می دارم.

با تشکر و تجدید احترام
[نام و نام خانوادگی شاکی]
[امضاء شاکی]
[تاریخ]

نمونه اعلام گذشت شاکی (در دادگاه یا پس از صدور کیفرخواست)

همانطور که پیش تر اشاره شد، در صورتی که پرونده از مرحله دادسرا گذشته و کیفرخواست صادر شده باشد، یا شاکی به طور کلی قصد انصراف قطعی از شکایت کیفری خود را داشته باشد، باید از قالب اعلام گذشت شاکی استفاده کند. این نمونه رضایت شاکی، برای اعلام گذشت منجز و بدون قید و شرط مناسب است.

بسمه تعالی

ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه کیفری دو / جزایی شهرستان [نام شهرستان]
(یا ریاست محترم شعبه اجرای احکام کیفری [نام شهرستان] در صورت مرحله اجرا)

با سلام و احترام،

اینجانب [نام و نام خانوادگی شاکی] فرزند [نام پدر شاکی] به شماره ملی [شماره ملی شاکی]، شاکی پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] مطروحه در آن شعبه، که تحت عنوان [عنوان اتهام، مثال: کلاهبرداری، توهین، ضرب و جرح] علیه متهم آقای/خانم [نام و نام خانوادگی متهم] فرزند [نام پدر متهم] مطرح می باشد،

بدین وسیله منجزاً (بدون هیچ قید و شرطی) رضایت کامل و قطعی خود را از متهم فوق الذکر اعلام می نمایم و هیچ گونه شکایت کیفری دیگری در خصوص موضوع این پرونده از ایشان ندارم و کلیه حقوق ناشی از شکایت خود را اسقاط می کنم.

خواهشمند است دستورات مقتضی جهت صدور قرار موقوفی تعقیب/موقوفی اجرای مجازات صادر فرمایید.

با تشکر و تجدید احترام
[نام و نام خانوادگی شاکی]
[امضاء شاکی]
[تاریخ]

نکات تکمیل فرم:

• اگر پرونده در دادسراست و کیفرخواست صادر نشده، می توانید از همین الگو با تغییر عنوان ریاست محترم دادگاه به ریاست محترم / دادیار محترم شعبه [شماره شعبه] دادسرای عمومی و انقلاب استفاده کنید.
• کلمه منجزاً به معنای قطعی و بدون قید و شرط است و برای جلوگیری از هرگونه ابهام حقوقی در خصوص گذشت استفاده می شود.
• در اعلام گذشت، حق رجوع وجود ندارد و این تصمیم برگشت ناپذیر است.

آیا امکان رجوع از ترک تعقیب و گذشت وجود دارد؟

یکی از سؤالات کلیدی برای شاکیان، امکان عدول یا رجوع از تصمیمات حقوقی خود است. پاسخ این سوال، بسته به اینکه شاکی درخواست ترک تعقیب کرده باشد یا اعلام گذشت، متفاوت است.

رجوع از ترک تعقیب: بر اساس بخش پایانی ماده ۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری، شاکی می تواند تعقیب مجدد متهم را فقط برای یک بار و تا یک سال از تاریخ صدور قرار ترک تعقیب درخواست کند. این بدان معناست که اگر شاکی پس از درخواست ترک تعقیب، به هر دلیلی (مثلاً عدم انجام تعهدات از سوی متهم، کشف دلایل جدید یا تغییر نظر) پشیمان شود، یک فرصت محدود یک ساله و فقط برای یک بار دارد که دوباره پرونده را فعال کند. پس از سپری شدن این یک سال یا یک بار استفاده از حق رجوع، دیگر امکان تعقیب مجدد وجود نخواهد داشت و عملاً پرونده از نظر شاکی مختومه می شود.

رجوع از گذشت: ماده ۱۰۱ قانون مجازات اسلامی به صراحت بیان می دارد: همچنین عدول از گذشت، مسموع نیست. این جمله به وضوح نشان می دهد که اعلام گذشت شاکی، یک تصمیم قطعی و غیرقابل بازگشت است. به محض اینکه شاکی به صورت منجز و بدون قید و شرط گذشت خود را اعلام کند، دیگر نمی تواند از این گذشت عدول کرده و مجدداً شکایت خود را پیگیری نماید. این حکم حقوقی، برای ایجاد ثبات و قطعیت در روابط حقوقی و جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی وضع شده است.

بنابراین، تصمیم به ترک تعقیب انعطاف پذیری بیشتری را برای شاکی فراهم می کند، در حالی که گذشت یک تصمیم نهایی و بدون راه بازگشت است. شاکیان باید با در نظر گرفتن تمام جوانب و با مشورت متخصصین حقوقی، اقدام به انتخاب یکی از این دو گزینه نمایند.

ترک تعقیب در پرونده هایی که مستقیماً در دادگاه مطرح می شوند

در نظام حقوقی ایران، بیشتر جرایم ابتدا در دادسرا مورد تحقیقات مقدماتی قرار می گیرند و پس از صدور کیفرخواست به دادگاه ارسال می شوند. اما برخی از جرایم، به خصوص جرایم با مجازات های خفیف تر (مانند جرایم درجه ۷ و ۸ تعزیری)، مستقیماً در دادگاه مطرح می شوند و نیازی به گذراندن مرحله دادسرا ندارند. این موضوع این سوال را پیش می آورد که آیا در چنین پرونده هایی نیز امکان درخواست ترک تعقیب از سوی شاکی وجود دارد؟

ماده ۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری، ترک تعقیب را مشروط به قبل از صدور کیفرخواست و صدور آن توسط دادستان می داند که هر دو ناظر به مرحله دادسرا هستند. با این حال، برخی از حقوقدانان و رویه قضایی، با استناد به اصول کلی حقوقی و روح قانون، معتقدند که در مواردی که پرونده مستقیماً در دادگاه مطرح می شود، شاکی نباید از حق درخواست ترک تعقیب محروم گردد.

بر این اساس، استدلال می شود که همانطور که در موارد تعلیق تعقیب (ماده ۸۱ قانون آیین دادرسی کیفری) دادگاه ها می توانند تصمیم بگیرند، در خصوص ترک تعقیب نیز باید قائل به شایستگی دادگاه رسیدگی کننده بود. این دیدگاه به شاکی اجازه می دهد تا حتی در پرونده هایی که مستقیماً در دادگاه مطرح شده اند، بتواند از حق خود مبنی بر توقف موقت تعقیب استفاده کند. در عمل، در این موارد، دادگاه رسیدگی کننده با دریافت درخواست ترک تعقیب از شاکی، اقدام به صدور قرار مقتضی می نماید.

بنابراین، با وجود اینکه نص صریح ماده ۷۹ به دادستان و مرحله دادسرا اشاره دارد، اما با تفسیر موسع و با هدف حمایت از حقوق شاکی، این امکان برای پرونده های مستقیم در دادگاه نیز متصور است. البته همواره توصیه می شود در چنین مواردی با وکیل متخصص مشورت شود تا از رویه قضایی جاری و دقیق شعبه مربوطه اطمینان حاصل گردد.

نکات حقوقی مهم و کاربردی پایانی

در مسیر پیچیده حقوق و دادرسی، آگاهی و دقت نقش بسزایی دارد. در خصوص درخواست ترک تعقیب و اعلام گذشت شاکی، رعایت چند نکته کلیدی می تواند به شما در اتخاذ تصمیم درست و جلوگیری از مشکلات احتمالی کمک کند:

1. مشورت با وکیل متخصص: قبل از هرگونه اقدام برای ترک تعقیب یا گذشت از شکایت کیفری، حتماً با یک وکیل دادگستری متخصص در امور کیفری مشورت کنید. وکیل می تواند با بررسی دقیق جزئیات پرونده شما، نوع جرم، آثار حقوقی و تبعات هر تصمیم، بهترین راهکار را به شما پیشنهاد دهد.
2. آگاهی از تبعات قانونی: هر تصمیمی در حوزه حقوقی، تبعات خاص خود را دارد. همانطور که بیان شد، ترک تعقیب موقت و قابل رجوع (برای یک بار در یک سال) است، اما گذشت قطعی و غیرقابل برگشت. مطمئن شوید که از تمام آثار تصمیم خود آگاه هستید.
3. دقت در تنظیم فرم ها: تکمیل دقیق نمونه تقاضای ترک تعقیب یا نمونه رضایت شاکی بسیار مهم است. هرگونه اشتباه در کلاسه پرونده، مشخصات طرفین یا عنوان اتهام می تواند منجر به رد درخواست یا تأخیر در رسیدگی شود.
4. چند شاکی بودن پرونده: مطابق ماده ۱۰۲ قانون مجازات اسلامی، هرگاه متضررین از جرم، متعدد باشند تعقیب جزایی با شکایت هر یک از آنان شروع می شود ولی موقوفی تعقیب، رسیدگی و اجرای مجازات موکول به گذشت تمام کسانی است که شکایت کرده اند. این بدان معناست که در جرایم قابل گذشت، برای موقوفی کامل پرونده، همه شاکیان باید گذشت کنند. اما در خصوص ترک تعقیب، هر شاکی می تواند به صورت مستقل از حق خود استفاده کند، هرچند این امر ممکن است تأثیری بر تعقیب متهم از سوی سایر شاکیان نداشته باشد.
5. عدم تأثیر بر سابقه کیفری: صدور قرار ترک تعقیب یا حتی قرار موقوفی تعقیب ناشی از گذشت شاکی، معمولاً سابقه کیفری را از بین نمی برد. این قرارها صرفاً به روند تعقیب و مجازات خاتمه می دهند، اما سوابق مربوط به وقوع جرم و تشکیل پرونده در مراجع قضایی باقی می ماند.
6. جرایم غیر قابل گذشت: در جرایم غیر قابل گذشت، حتی با گذشت شاکی، پرونده مختومه نمی شود. در این جرایم، گذشت شاکی فقط می تواند از علل تخفیف مجازات باشد که قاضی در زمان صدور حکم به آن توجه می کند.

با رعایت این نکات و استفاده صحیح از ابزارهای قانونی مانند نمونه تقاضای ترک تعقیب، می توانید به بهترین شکل از حقوق خود دفاع کرده و روند پرونده های حقوقی را به نفع خود مدیریت کنید. این مسیر، نیازمند دانش، دقت و گاهی اوقات راهنمایی حرفه ای است.

نتیجه گیری

در این مقاله به بررسی جامع مفهوم ترک تعقیب، مبانی قانونی، شرایط صدور و تفاوت های کلیدی آن با گذشت شاکی پرداختیم. درک این مفاهیم حقوقی برای هر شاکی که قصد انصراف از شکایت کیفری خود را دارد، ضروری است تا بتواند تصمیمی آگاهانه و با کمترین تبعات حقوقی اتخاذ کند. دیدیم که نمونه تقاضای ترک تعقیب، ابزاری منعطف تر است که امکان رجوع یک باره در یک سال را فراهم می آورد، در حالی که نمونه رضایت شاکی (گذشت) تصمیمی قاطع و برگشت ناپذیر است. همچنین، مراحل گام به گام درخواست ترک تعقیب و ارائه نمونه نامه ترک تعقیب، برای سهولت کاربران تشریح شد.

همواره به یاد داشته باشید که پیچیدگی های حقوقی، نیازمند نگاه تخصصی است. بنابراین، پیش از هر اقدامی، مشاوره حقوقی با وکلای دادگستری متخصص، بهترین راه برای اطمینان از صحت و کارآمدی تصمیمات شماست. با آگاهی کامل از حقوق خود و استفاده صحیح از ابزارهای قانونی، می توانید مسیر رسیدگی به پرونده های کیفری را به بهترین نحو مدیریت کنید.